Investigation of Burnout of High School Students According to Gender, Grade Level, School Type and Perceived Academic Achievement Level

Year 2013, Volume: 3 Issue: 1, 12 - 24, 01.03.2013

Uğur Çapulcuoğlu Bülent Gündüz

Abstract

The present research is a descriptive study aiming to examine the burnout level of students according to gender, grade level, the type of school they attended and perceived level of academic achievement. The study group consisted of 1385 high school students ranging from the preparatory to 12th grade attended various high schools in 2010-2011 educational year in Mersin central districts. “Maslach Burnout Inventory-Student Survey” (MBI-SS), adapted to Turkish and conducted validity and reliability studies by Çapri, Gündüz and Gökçakan (2011) was used to measure burnout level of students) “Personal Information Sheet” designed by the researcher was used to gather personal information in the study. One-way analysis of variance (one way ANOVA) and t-test were used to compare the burnout level of students according demographic variables. In the research, it was observed that the burnout level of male students is higher than female students in exhaustion and depersonalization dimensions. Preparatory class students in exhaustion sub-dimension, 9th graders in depersonalization sub-dimension, and 11th graders in efficacy subdimension of MBI-SS scored higher than other groups. Although no significant difference was observed in exhaustion dimension according to perceived achievement level, it was stated that the students perceiving their achievement level low scored higher in depersonalization and efficacy sub-dimensions of Maslach Burnout Inventory-Student Survey

Keywords

Student, burnout, depersonalization, efficacy, perceived level of academic achievement

Lise Öğrencilerinde Tükenmişliğin Cinsiyet, Sınıf Düzeyi, Okul Türü ve Algılanan Akademik Başarı Değişkenlerine Göre İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerini cinsiyet, sınıf düzeyi, öğrenim gördükleri okul türü ve algılanan başarı düzeyi değişkenlerine göre incelemektir. Mersin il merkezindeki çeşitli türdeki okullarda öğrenim gören 1385 lise öğrencisinin katıldığı araştırmada, Schaufeli ve ark. (2002) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması Çapri, Gündüz ve Gökçakan (2011) tarafından yapılan Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu (MTE-ÖF) ile demografik değişkenleri belirlemek üzere araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Öğrencilerin demografik değişkenlere göre tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmada, MTE-ÖF’nin tükenme, duyarsızlaşma ve yetkinlik alt ölçeklerinin hepsinde erkek öğrencilerin; tükenme alt boyutunda hazırlık sınıfı, duyarsızlaşma alt boyutunda 9. sınıf ve yetkinlik alt boyutunda ise 11. sınıf öğrencilerinin tükenmişlik yaşadıkları saptanmıştır. Başarı düzeylerini düşük algılayan öğrencilerin ise duyarsızlaşma ve yetkinlik alt boyutlarında yüksek tükenmişlik yaşadıkları belirlenmiştir

Keywords

Öğrenci, tükenmişlik, duyarsızlaşma, yetkinlik, algılanan başarı düzeyi

References

• Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 151–165.
• Breso, E., Salanova, M. ve Schaufeli, W. (2007). In search third dimension of burnout: efficacy or inefficacy? Applied Psychology: An International Review, 56 (3), 460–478.
• Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması. VII. Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi. Ankara: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• Çapri, B., Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu (MTE-ÖF)’ nin Türkçe’ye uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (40), 134–147.
• Çavuşoğlu, İ. (2009). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çokluk, Ö. (2003). Örgütlerde tükenmişlik. Yönetimde çağdaş yaklaşımlar: uygulamalar ve sorunlar. ( Ed: C. Elma ve K. Demir) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Doğan, İ. (2002). Liselerde alan seçmeli program uygulamaları üzerine bir değerlendirme: Ankara il merkezlerindeki liseler örneği. 2000’li Yıllarda Lise Eğitimine Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumunda sunulan bildiri. Kültür Üniversitesi, İstanbul, 08–09 Haziran 2002.
• Eker, G. (2007). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Teknoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Eroğlu, K. ve diğ. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1), 775–792.
• Esteve, E. B. (2008). Well-being and performance in academic settings. The predicting role of self-efficacy. Dissertation, Universitat Jaume I, Spain.
• Gündüz, B., Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. (Yayım aşamasında.)
• Hu, Q. ve Schaufeli, W. B. (2009). The factorial validity of the Maslach Burnout Inventory-Student Survey in china. Psychological Reports, 105, 394–408.
• Izgar, H. (2003). Okul yöneticilerinde tükenmişlik. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kulaksızoğlu, A. (2007). Ergenlik psikolojisi. (9. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). A study on the burnout and social support levels of high school students. Education and Science, 37 (164), 283-297.
• Maslach, C. ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Jour of Occupational Behavior, 2, 99–113.
• Maslach, C. ve Leiter, M. P. (1997). The truth about burnout. San Francisco: CA.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B. ve Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psycholog, 52, 397–442.
• M.E.B. Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği. (2004). T. C. Resmi Gazete, 25664, 08.12.2004.
• M.E.B. (2005). Tebliğler dergisi, Sayı: 2575, 14.07.2005 tarih ve 192 sayılı karar.
• M.E.B. (2009). Okulların ÖSS puan ve başarı istatistiklerinin detaylı kıyaslaması. 06.10.2011 tarihinde http://ogm.meb.gov.tr/istat_oss.asp adresinden alınmıştır.
• Öner, G. ve Gedikoğlu, T. (2007). Ortaöğretim öğrencilerinin İngilizce öğrenimlerini etkileyen yabancı dil kaygısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 144–155.
• Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16.
• Schaufeli, W. B., Matinez, I. M., Marquez-Pinto, A., Salanova, M. ve Bakker, A. B. (2002). Burnout and engagement in university students: A cross-national study. Journal of Cross-cultural Studies. 33, 464– 481.
• Sürgevil, O. (2006). Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu: tükenmişlikle mücadele teknikleri (1. Baskı).
• Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Torun, A. (1995). Tükenmişlik aile yapısı ve sosyal destek üzerine bir inceleme. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Örgütsel Davranış Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Weckwerth, A. C. ve Flynn, D. M. (2006). Effect of sex on perceived support and burnout in university students. College Student Journal, 40, (2), 237–249.
• Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in Taiwan’s technical–vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283–301.
• Yardım, V. (1995). Örgütsel yaşamda tükenmişlik duygusu doktor ve hemşirelerin tükenmişlik duygularını belirlemeye yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Fakültesi Personel Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yetiş, Ü. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin boş zaman değerlendirme eğilimleri (Ankara ili örneği). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Yılmaz, T. D. (2009). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde tıpta uzmanlık öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi ve ilişkili etmenler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi.