Research Article
BibTex RIS Cite

Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti

Year 2023, Issue: 2, 52 - 71, 29.06.2023

K. Mehmet Kentel

Abstract

Bu araştırma, geç on dokuzuncu yüzyıl İstanbul’unda Pera ile Kasımpaşa başta olmak üzere civar mahallelerinin kolera salgınlarını nasıl farklı yoğunluklarda tecrübe ettiğini tartışıyor. 1893–1894 salgını için tutulan detaylı istatistiklerden faydalanarak ve Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) kullanarak hastalığı haritalandırıyor ve kent altyapısıyla salgının mekânsal odakları arasındaki ilişkiyi inceliyor. Bu sayede on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında Kasımpaşa’yı bir afet mekânı olarak inşa eden çevre ve altyapı politikalarını daha görünür kılıp, dönem tanıklıklarında ve modern tarihyazımında doğallaştırılmış olan Kasımpaşa ile hastalık arasındaki “yakınlığı” sorunsallaştırıyor. Böylece geç Osmanlı kent tarihine iki farklı şekilde katkı sunmayı hedefliyor. Öncelikle, salgınların şehir mekânıyla kurdukları çetrefilli ilişkiyi, geriye çok zengin bir dokümantasyon bırakmış 1893–1894 salgını üzerinden inceleyerek, kentin afeti tekil ve lineer biçimde değil, çevresel ve mekânsal ayrışmalarla yaşadığını gösteriyor. İkinci olarak, on dokuzuncu yüzyılda imparatorluk ölçeğinde bir istisna mekânı olarak ortaya çıkan Pera’nın ekolojik ve biyolojik bağlantılarla kentin diğer mahallelerine nasıl eklemlendiğini, bu bağlantıların nasıl hem Pera’yı hem de civarını farklı ve eşitsiz biçimlerde var ettiğini tartışıyor.

Keywords

kolera altyapı lağım Kasımpaşa Pera

Supporting Institution

Mekanda Adalet Derneği, Koç Üniversitesi ANAMED

Thanks

Bu çalışmayı ilk olarak MAD Araştırma desteğiyle yürütmeye başlamıştım. Süreçteki destekleri ve makaleyi başka bir yayında kullanma izni verdikleri için Mekanda Adalet Derneği, özellikle Sinan Erensü ve Selin Yazıcı’ya, teşekkür ederim. Araştırma sırasında aynı zamanda Koç Üniversitesi ANAMED bursiyeriydim. ANAMED direktörü Chris Roosevelt, Coğrafi Bilgi Sistemleri dünyasına ilk adımlarımı atarken eşsiz bir destek sundu, o olmadan buna cesaret edemezdim. Can Gümüş hem kendi çalışmalarıyla bu araştırmaya ilham verdi, hem de makalenin en önemli kaynaklarından birine dikkat çekti, kendisine müteşekkirim. Gümüş’ün Boğaziçi Üniversitesi’nde hazırladığı doktora tezinin, on dokuzuncu yüzyıl İstanbul’unda salgın hastalıklar ve altyapı ilişkisi üzerine yapılmış en ufuk açıcı çalışmalardan biri olacağını tahmin ediyorum. Makalenin ilk halini, Sema 9 aylık hamileyken tamamladım. Ben makaleyle uğraşırken hem bana hem Sema’ya bakan Ayla’ya da teşekkür borçluyum.

References

  • “1865 Cholera Outbreak Interactive Map”, Special Maps, https://istanbulurbandatabase.com. Son Erişim Tarihi: 11.06.2023.
  • Ak, Mehmet. “19. Yüzyılda Antalya’da Kolera Salgını”. Journal of International Social Research 4, no. 17 (2011): 258–268.
  • Armiero, Marco. Wasteocene: Stories from the Global Dump. 1st ed. Cambridge University Press, 2021. https://doi.org/10.1017/9781108920322.
  • Armiero, Marco, and Giacomo D’Alisa. “Rights of Resistance: The Garbage Struggles for Environmental Justice in Campania, Italy”. Capitalism Nature Socialism 23, no. 4 (2012): 52–68.
  • Ayar, Mesut. Osmanlı Devletinde Kolera: İstanbul Örneği (1892-1895). İstanbul: Kitabevi, 2007.
  • Barak, On. “Scraping the Surface: The Techno-Politics of Modern Streets in Turn-of-Twentieth-Century Alexandria.” Mediterranean Historical Review 24, no. 2 (2009): 187–205.
  • Baronyan, Hagop. İstanbul Mahallelerinde Bir Gezinti. Istanbul: Can Sanat Yayınları, 2014.
  • Baruh, Lorans İzabel. “The Transformation of the ‘Modern’ Axis of Nineteenth-Century Istanbul Property, Investments and Elites from Taksim Square to Sirkeci Station”. Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2009.
  • Byzantios, Dionysios. Boğaziçi’nde Bir Gezinti. Yay.Haz. Mehmet Fatih Yavuz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020.
  • Castonguay, Stéphane, and Matthew Evenden. “Introduction”. Urban Rivers: Remaking Rivers, Cities, and Space in Europe and North America, 1–13. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2012.
  • “Cholera”, World Health Organization, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cholera. Son Erişim Tarihi: 22.06.2023.
  • Çeçen, Kazım. İstanbul’un Osmanlı Dönemi Suyolları. Istanbul: Istanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi, 1999.
  • Çeçen, Kâzım. İstanbul’un Vakıf Sularından Taksim ve Hamidiye Suları. İstanbul: T.C. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, 1991.
  • Çelebi, Evliya. Evliya Çelebi Seyahatnâmesi 1. Kitap Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 304 numaralı yazmanın transkripsiyonu – dizini. Yay.Haz. Robert Dankoff, Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
  • Cunha, Dilip da. The Invention of Rivers. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2018.
  • David Naguib Pellow. What Is Critical Environmental Justice? Cambridge: Polity, 2018.
  • Dinçkal, Noyan. “Reluctant Modernization: The Cultural Dynamics of Water Supply in Istanbul, 1885–1950.” Technology and Culture 49, no. 3 (2008): 675–700.
  • Efendi, Basiretçi Ali. İstanbul Mektupları. Yay.Haz. Nuri Sağlam. Istanbul: Kitabevi, 2001.
  • Eldem, Edhem. “Ottoman Galata and Pera between Myth and Reality.” From ‘Milieu de Mémoire’ to ‘Lieu de Mémoire’: The Cultural Memory of Istanbul in the Twentieth Century, Yay. Haz. Ulrike Tischler, 18–36. Munich: Meidenbauer, 2006.
  • Ergin, Osman Nuri. İstanbul Şehri Rehberi. İstanbul: İstanbul Belediyesi, 1934.
  • Evans, Richard J. Death in Hamburg: Society and Politics in the Cholera Years. New York: Penguin Books, 2005.
  • Fahmy, Khaled. “An Olfactory Tale of Two Cities: Cairo in the Nineteenth Century.” Historians in Cairo: Essays in Honor of George Scanlon, Yay. Haz. Jill Edwards, 155–187. Kahire: American University in Cairo Press, 2002.
  • Göncüoğlu, Süleyman Faruk, and Esma Kayar. Denizcilerin Karargâhı Kasımpaşa. Istanbul: Beyoğlu Belediyesi, 2012.
  • Gunnerson, C, E. Sungur, E. Bilal, and E. Özturgut. “Sewage Disposal in the Turkish Straits”. Water Research 6, no. 7 (July 1972): 763–74. https://doi.org/10.1016/0043-1354(72)90029-2.
  • Harvey, David Justice. Nature, and the Geography of Difference. Cambridge: Blackwell Publishers, 1996.
  • Huber, Valeska. “The Unification of the Globe By Disease? The International Sanitary Conferences on Cholera, 1851-1894.” The Historical Journal 49, no. 2 (2006): 453–76.
  • Hüseyinoğlu, Mehmet Fatih, Gökhan Tari, and M. Erdem Günay. “Analysis of 70 Years of Change in Benthic Invertebrate Biodiversity in the Prince’s Islands Region, Istanbul”. Regional Studies in Marine Science 48 (November 2021): 102003. https://doi.org/10.1016/j.rsma.2021.102003.
  • İnanç, Bülent, Cumali Kınacı, İzzet Öztürk, Mehmet Faik Sevimli, Osman Arıkan, Mustafa Öztürk. “Pollution Prevention and Restoration in the Golden Horn of Istanbul”. Water Science and Technology 37, no. 8 (1998): 129–136. https://doi.org/10.1016/S0273-1223(98)00243-1.
  • Inglis, David. “Sewers and Sensibilities: The Bourgeois Faecal Experience in the Nineteenth-Century City.” In The City and the Senses, edited by Alexander Cowan and Jill Steward, 105–130. Aldershote: Ashgate, 2007.
  • Janin, Raymond. Constantinople Byzantine: Développement Urbain et Repertoire Topographique, Edition Révisée et Augmentéee. Paris: Institut Français d’Études Byzantines, 1964.
  • Kemal, Namık. “Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri: Siyaset, Hukuk, Din, İktisat, Matbuat.” Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu, İsmail Kara. Bütün Makaleler 1. Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Kentel, K.Mehmet. “Nature’s ‘Cosmopolitanism’: Villagers, Engineers, and Animals along Terkos Waterworks in Late Nineteenth-Century Istanbul.” Yay. Haz. Onur Inal and Yavuz Köse. The Seeds of Power: Explorations in the Environmental History of the Ottoman Empire. Winwick: The White Horse Press, 2019.
  • Kentel, Koca Mehmet. “Pera, Kasımpaşa, Sewers, and Maps: Representing Infrastructural Entanglements in the Nineteenth-Century Istanbul.” Journal of the Ottoman & Turkish Studies Association 8, no. 1 (Summer 2021): 405–14.
  • Kolağası Mehmed Raif. Mir’ât-ı İstanbul. Yay. Haz Doğan Yavaş. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2021.
  • Kor, Nevzat. Haliç’in Kirlenmesi ile İlgili Durumların Etüdü. İstanbul: İTÜ, 1963.
  • Kurt, Burcu. “The Ottoman State Between Urban Space and Environment: Preserving the Drinking Water of Istanbul.” Belleten 85, no. 304 (2021): 933–966.
  • Mavrogény, Spiridon. “Rapport présenté à sa majesté Imperiale le Sultan sur l’état de l’hygiene publique a Constantinople en Janvier 1881 par son médecin en chef et son médecin particulier le Docteur Spiridon Mavrogény.” İstanbul, 1881.
  • Mohai, Paul, David Pellow, and J. Timmons Roberts. “Environmental Justice.” Annual Review of Environment and Resources 34, no. 1 (2009): 405–430. https://doi.org/10.1146/annurev-environ-082508-094348.
  • Mongeri, Dr Louis. Études sur l’épidémie de choléra qui a régné a Constantinople en 1865 suivies d’un appendice sur la nature contagieuse du choléra et des devoirs des médécins sanitaires. İstanbul: Imprimerie M, 1866.
  • Ölçer, Erol. Şehir Sokak Hafıza: Kuyul’dan Biçki Yurdu’na Osman Nuri Ergin ile İstanbul Sokak Adları. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2014.
  • Radkau, Joachim. Nature and Power. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
  • Ried, Donald. Paris Sewers and Sewermen. Harvard: Harvard University Press, 1993.
  • Roosevelt, Chris. “Location Matters: Disciplinary Diversity and Community Collaboration in Digitally Mapping the Past.” In Spatial Webs: Mapping Anatolian Pasts for Research and the Public, edited by Chris Roosevelt, 5–27. İstanbul: Koç University Press, 2021.
  • Sarıyıldız, Gülden. “XIX. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Kolera Salgını.” Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Âfetler ve Deprem Semineri 22-23 Mayıs 2000. Bildiriler, Vol. 2. İstanbul: Globus, 2001.
  • Sezer, Şennur. Kasımpaşa. İstanbul: Heyamola, 2009.
  • Snowden, Frank M. Naples in the Time of Cholera, 1884-1911. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
  • Soyer, Emel. “18 ve 19. Yüzyılda Kasımpaşa Deresi Islah Çalışmaları”. Toplumsal Tarih, no. 169 (Ocak 2008): 66–80.
  • Tezcan, Semih S. Haliç master planı ve uygulama programı kesin raporu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 1977.
  • Türkhan, Mehmet Sait. “19. ve 20. Yüzyılda Haliç’te Çevre Sorunları ve Deniz Kirliliği”. Toplumsal Tarih, no. 169 (Ocak 2008): 60–66.
  • Weber, Stefan. Damascus: Ottoman Modernity and Urban Transformation (1808-1918). Proceedings of the Danish Institute in Damascus. Århus: Aarhus University Press, 2009.
  • World Health Organization. “Cholera,” February 5, 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cholera.
  • Yaşayanlar, İsmail. “Osmanlı Devleti’nde Kamu Sağlığının Kurumsallaşmasında Koleranın Etkisi”. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Salgın Hastalıklar ve Kamu Sağlığı, yay. haz. İsmail Yaşayanlar and Burcu Kurt, 2–24. Istanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
  • Yıldırım, Nuran. “Salgın Afetlerinde İstanbul”. Afetlerin Gölgesinde İstanbul, 109-184. İstanbul, İST: İBB Kültür AŞ, 2010.
  • _______ “Su Ile Gelen Ölüm: Kolera ve İstanbul Suları”. Toplumsal Tarih, no. 145 (January 2006): 18–29.
  • Yıldırım, Nuran, and Hakan Ertin. “European Physicians/Specialists During the Cholera Epidemic in Istanbul 1893-95 and Their Contributions to the Modernization of Healthcare in the Ottoman State”. Health, Culture and the Human Body: Epidemiology, Ethics and History of Medicine, Perspectives From Turkey and Central Europe, 189–215. Istanbul: BETIM, 2014.
  • Yurdakul, İlhami. Aziz Şehre Leziz Su: Dersaadet, Istanbul Su Şirketi, 1873-1933. İstanbul: Kitabevi, 2010. Zandi-Sayek, Sibel. Ottoman Izmir: The Rise of a Cosmopolitan Port, 1840/1880. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2012.

Year 2023, Issue: 2, 52 - 71, 29.06.2023

K. Mehmet Kentel

Abstract

References

  • “1865 Cholera Outbreak Interactive Map”, Special Maps, https://istanbulurbandatabase.com. Son Erişim Tarihi: 11.06.2023.
  • Ak, Mehmet. “19. Yüzyılda Antalya’da Kolera Salgını”. Journal of International Social Research 4, no. 17 (2011): 258–268.
  • Armiero, Marco. Wasteocene: Stories from the Global Dump. 1st ed. Cambridge University Press, 2021. https://doi.org/10.1017/9781108920322.
  • Armiero, Marco, and Giacomo D’Alisa. “Rights of Resistance: The Garbage Struggles for Environmental Justice in Campania, Italy”. Capitalism Nature Socialism 23, no. 4 (2012): 52–68.
  • Ayar, Mesut. Osmanlı Devletinde Kolera: İstanbul Örneği (1892-1895). İstanbul: Kitabevi, 2007.
  • Barak, On. “Scraping the Surface: The Techno-Politics of Modern Streets in Turn-of-Twentieth-Century Alexandria.” Mediterranean Historical Review 24, no. 2 (2009): 187–205.
  • Baronyan, Hagop. İstanbul Mahallelerinde Bir Gezinti. Istanbul: Can Sanat Yayınları, 2014.
  • Baruh, Lorans İzabel. “The Transformation of the ‘Modern’ Axis of Nineteenth-Century Istanbul Property, Investments and Elites from Taksim Square to Sirkeci Station”. Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, 2009.
  • Byzantios, Dionysios. Boğaziçi’nde Bir Gezinti. Yay.Haz. Mehmet Fatih Yavuz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020.
  • Castonguay, Stéphane, and Matthew Evenden. “Introduction”. Urban Rivers: Remaking Rivers, Cities, and Space in Europe and North America, 1–13. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, 2012.
  • “Cholera”, World Health Organization, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cholera. Son Erişim Tarihi: 22.06.2023.
  • Çeçen, Kazım. İstanbul’un Osmanlı Dönemi Suyolları. Istanbul: Istanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi, 1999.
  • Çeçen, Kâzım. İstanbul’un Vakıf Sularından Taksim ve Hamidiye Suları. İstanbul: T.C. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, 1991.
  • Çelebi, Evliya. Evliya Çelebi Seyahatnâmesi 1. Kitap Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 304 numaralı yazmanın transkripsiyonu – dizini. Yay.Haz. Robert Dankoff, Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı. Istanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
  • Cunha, Dilip da. The Invention of Rivers. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2018.
  • David Naguib Pellow. What Is Critical Environmental Justice? Cambridge: Polity, 2018.
  • Dinçkal, Noyan. “Reluctant Modernization: The Cultural Dynamics of Water Supply in Istanbul, 1885–1950.” Technology and Culture 49, no. 3 (2008): 675–700.
  • Efendi, Basiretçi Ali. İstanbul Mektupları. Yay.Haz. Nuri Sağlam. Istanbul: Kitabevi, 2001.
  • Eldem, Edhem. “Ottoman Galata and Pera between Myth and Reality.” From ‘Milieu de Mémoire’ to ‘Lieu de Mémoire’: The Cultural Memory of Istanbul in the Twentieth Century, Yay. Haz. Ulrike Tischler, 18–36. Munich: Meidenbauer, 2006.
  • Ergin, Osman Nuri. İstanbul Şehri Rehberi. İstanbul: İstanbul Belediyesi, 1934.
  • Evans, Richard J. Death in Hamburg: Society and Politics in the Cholera Years. New York: Penguin Books, 2005.
  • Fahmy, Khaled. “An Olfactory Tale of Two Cities: Cairo in the Nineteenth Century.” Historians in Cairo: Essays in Honor of George Scanlon, Yay. Haz. Jill Edwards, 155–187. Kahire: American University in Cairo Press, 2002.
  • Göncüoğlu, Süleyman Faruk, and Esma Kayar. Denizcilerin Karargâhı Kasımpaşa. Istanbul: Beyoğlu Belediyesi, 2012.
  • Gunnerson, C, E. Sungur, E. Bilal, and E. Özturgut. “Sewage Disposal in the Turkish Straits”. Water Research 6, no. 7 (July 1972): 763–74. https://doi.org/10.1016/0043-1354(72)90029-2.
  • Harvey, David Justice. Nature, and the Geography of Difference. Cambridge: Blackwell Publishers, 1996.
  • Huber, Valeska. “The Unification of the Globe By Disease? The International Sanitary Conferences on Cholera, 1851-1894.” The Historical Journal 49, no. 2 (2006): 453–76.
  • Hüseyinoğlu, Mehmet Fatih, Gökhan Tari, and M. Erdem Günay. “Analysis of 70 Years of Change in Benthic Invertebrate Biodiversity in the Prince’s Islands Region, Istanbul”. Regional Studies in Marine Science 48 (November 2021): 102003. https://doi.org/10.1016/j.rsma.2021.102003.
  • İnanç, Bülent, Cumali Kınacı, İzzet Öztürk, Mehmet Faik Sevimli, Osman Arıkan, Mustafa Öztürk. “Pollution Prevention and Restoration in the Golden Horn of Istanbul”. Water Science and Technology 37, no. 8 (1998): 129–136. https://doi.org/10.1016/S0273-1223(98)00243-1.
  • Inglis, David. “Sewers and Sensibilities: The Bourgeois Faecal Experience in the Nineteenth-Century City.” In The City and the Senses, edited by Alexander Cowan and Jill Steward, 105–130. Aldershote: Ashgate, 2007.
  • Janin, Raymond. Constantinople Byzantine: Développement Urbain et Repertoire Topographique, Edition Révisée et Augmentéee. Paris: Institut Français d’Études Byzantines, 1964.
  • Kemal, Namık. “Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri: Siyaset, Hukuk, Din, İktisat, Matbuat.” Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu, İsmail Kara. Bütün Makaleler 1. Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu ve İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Kentel, K.Mehmet. “Nature’s ‘Cosmopolitanism’: Villagers, Engineers, and Animals along Terkos Waterworks in Late Nineteenth-Century Istanbul.” Yay. Haz. Onur Inal and Yavuz Köse. The Seeds of Power: Explorations in the Environmental History of the Ottoman Empire. Winwick: The White Horse Press, 2019.
  • Kentel, Koca Mehmet. “Pera, Kasımpaşa, Sewers, and Maps: Representing Infrastructural Entanglements in the Nineteenth-Century Istanbul.” Journal of the Ottoman & Turkish Studies Association 8, no. 1 (Summer 2021): 405–14.
  • Kolağası Mehmed Raif. Mir’ât-ı İstanbul. Yay. Haz Doğan Yavaş. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2021.
  • Kor, Nevzat. Haliç’in Kirlenmesi ile İlgili Durumların Etüdü. İstanbul: İTÜ, 1963.
  • Kurt, Burcu. “The Ottoman State Between Urban Space and Environment: Preserving the Drinking Water of Istanbul.” Belleten 85, no. 304 (2021): 933–966.
  • Mavrogény, Spiridon. “Rapport présenté à sa majesté Imperiale le Sultan sur l’état de l’hygiene publique a Constantinople en Janvier 1881 par son médecin en chef et son médecin particulier le Docteur Spiridon Mavrogény.” İstanbul, 1881.
  • Mohai, Paul, David Pellow, and J. Timmons Roberts. “Environmental Justice.” Annual Review of Environment and Resources 34, no. 1 (2009): 405–430. https://doi.org/10.1146/annurev-environ-082508-094348.
  • Mongeri, Dr Louis. Études sur l’épidémie de choléra qui a régné a Constantinople en 1865 suivies d’un appendice sur la nature contagieuse du choléra et des devoirs des médécins sanitaires. İstanbul: Imprimerie M, 1866.
  • Ölçer, Erol. Şehir Sokak Hafıza: Kuyul’dan Biçki Yurdu’na Osman Nuri Ergin ile İstanbul Sokak Adları. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi, 2014.
  • Radkau, Joachim. Nature and Power. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
  • Ried, Donald. Paris Sewers and Sewermen. Harvard: Harvard University Press, 1993.
  • Roosevelt, Chris. “Location Matters: Disciplinary Diversity and Community Collaboration in Digitally Mapping the Past.” In Spatial Webs: Mapping Anatolian Pasts for Research and the Public, edited by Chris Roosevelt, 5–27. İstanbul: Koç University Press, 2021.
  • Sarıyıldız, Gülden. “XIX. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Kolera Salgını.” Tarih Boyunca Anadolu’da Doğal Âfetler ve Deprem Semineri 22-23 Mayıs 2000. Bildiriler, Vol. 2. İstanbul: Globus, 2001.
  • Sezer, Şennur. Kasımpaşa. İstanbul: Heyamola, 2009.
  • Snowden, Frank M. Naples in the Time of Cholera, 1884-1911. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
  • Soyer, Emel. “18 ve 19. Yüzyılda Kasımpaşa Deresi Islah Çalışmaları”. Toplumsal Tarih, no. 169 (Ocak 2008): 66–80.
  • Tezcan, Semih S. Haliç master planı ve uygulama programı kesin raporu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 1977.
  • Türkhan, Mehmet Sait. “19. ve 20. Yüzyılda Haliç’te Çevre Sorunları ve Deniz Kirliliği”. Toplumsal Tarih, no. 169 (Ocak 2008): 60–66.
  • Weber, Stefan. Damascus: Ottoman Modernity and Urban Transformation (1808-1918). Proceedings of the Danish Institute in Damascus. Århus: Aarhus University Press, 2009.
  • World Health Organization. “Cholera,” February 5, 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cholera.
  • Yaşayanlar, İsmail. “Osmanlı Devleti’nde Kamu Sağlığının Kurumsallaşmasında Koleranın Etkisi”. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Salgın Hastalıklar ve Kamu Sağlığı, yay. haz. İsmail Yaşayanlar and Burcu Kurt, 2–24. Istanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2017.
  • Yıldırım, Nuran. “Salgın Afetlerinde İstanbul”. Afetlerin Gölgesinde İstanbul, 109-184. İstanbul, İST: İBB Kültür AŞ, 2010.
  • _______ “Su Ile Gelen Ölüm: Kolera ve İstanbul Suları”. Toplumsal Tarih, no. 145 (January 2006): 18–29.
  • Yıldırım, Nuran, and Hakan Ertin. “European Physicians/Specialists During the Cholera Epidemic in Istanbul 1893-95 and Their Contributions to the Modernization of Healthcare in the Ottoman State”. Health, Culture and the Human Body: Epidemiology, Ethics and History of Medicine, Perspectives From Turkey and Central Europe, 189–215. Istanbul: BETIM, 2014.
  • Yurdakul, İlhami. Aziz Şehre Leziz Su: Dersaadet, Istanbul Su Şirketi, 1873-1933. İstanbul: Kitabevi, 2010. Zandi-Sayek, Sibel. Ottoman Izmir: The Rise of a Cosmopolitan Port, 1840/1880. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2012.
There are 56 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Research Articles
Authors

K. Mehmet Kentel 0000-0001-7195-6841

Publication Date June 29, 2023
Published in Issue Year 2023 Issue: 2

Cite

APA Kentel, K. M. (2023). Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti. Toplumsal Tarih Akademi(2), 52-71.
AMA Kentel KM. Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti. TT Akademi. June 2023;(2):52-71.
Chicago Kentel, K. Mehmet. “Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları Ve Çevre Adaleti”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 2 (June 2023): 52-71.
EndNote Kentel KM (June 1, 2023) Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti. Toplumsal Tarih Akademi 2 52–71.
IEEE K. M. Kentel, “Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti”, TT Akademi, no. 2, pp. 52–71, June 2023.
ISNAD Kentel, K. Mehmet. “Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları Ve Çevre Adaleti”. Toplumsal Tarih Akademi 2 (June 2023), 52-71.
JAMA Kentel KM. Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti. TT Akademi. 2023;:52–71.
MLA Kentel, K. Mehmet. “Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları Ve Çevre Adaleti”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 2, 2023, pp. 52-71.
Vancouver Kentel KM. Pera’nın Atığı, Kasımpaşa’nın Salgını: On Dokuzuncu Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul’da Kolera Salgınları ve Çevre Adaleti. TT Akademi. 2023(2):52-71.
 Download Cover Image

Greetings with Our Fifth Issue!

We are delighted to present the latest issue of Toplumsal Tarih Akademi journal. This issue marks the fifth since the journal began its journey in December 2022, but it stands out as the first to not center around a thematic dossier. It also represents our initial experience transitioning from editorial assistants to full editors of the journal. We ask for your forgiveness in advance for any shortcomings.

We extend our gratitude to our former editors, Yaşar Tolga Cora and Nurşen Gürboğa, who rapidly transformed the journal into one of the key publications of the History Foundation. We also thank the former President of the History Foundation and the journal’s former editor-in-chief, Mehmet Ö. Alkan, for his pioneering role in launching the journal. We are fully aware of the responsibility placed on our shoulders to carry the journal forward. With the support of our Editorial Board members and an expanding team of editors, we aim to fulfill this responsibility to the best of our ability.

At this point, we wish to thank our new section editors, who took on the responsibility of shaping the journal with us at the September 2024 Editorial Board meeting, marking the transition in the journal’s management. Our thanks go to Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, who joined as book review editors, and Deniz Türker, who is now overseeing the document review section. We are immensely grateful for their energetic contributions to the process. While Nurşen Gürboğa has passed on the role of editor to us, she continues as the journal’s editor-in-chief. Her guidance and the bridges she builds with the History Foundation’s administration are invaluable to us. We also extend our gratitude to Emre Erkan, our Turkish language editor, who worked meticulously and swiftly to prepare articles for publication, and to our layout editor, Aşkın Yücel Seçkin, for her careful and prompt efforts. Our heartfelt thanks also go to our anonymous referees, the unseen heroes who guide our authors through their revisions.

Our decision to produce this issue with free-topic articles, coupled with changes in our management structure during the process, resulted in some delays. We are particularly grateful to our authors for their patience and understanding.

This issue features four research articles, three document reviews, four book reviews, and an obituary. Let us first introduce the research articles in our fifth issue. The first, authored by Nurhan Davutyan, is titled “The Ottoman Moratorium of 1875 could have been Prevented.” This study provides a fresh perspective on the developments leading to the establishment of the Ottoman Public Debt Administration, which violated the fiscal sovereignty of the Ottoman Empire. Drawing on extensive resources and statistical analysis, Davutyan argues that financial measures proposed by Mehmed Emin Ali Pasha in 1867 could have averted the moratorium if implemented earlier, rather than in 1879.

The second article is a collaborative work by Murat Tülek, Jean-François Pérouse, and Funda Ferhanoğlu, titled “Jacques Pervititch before 1922.” This detailed study focuses on the early life and career of Pervititch, a pivotal figure in Istanbul’s cartographic history, before he began creating insurance maps of the city. Rich with visual materials, including one featured on our cover, the article offers valuable insights into Pervititch’s family life, professional development, and early maps.

Our third research article, “Governing the Exception, Negotiating Justice: The Law of the Mountains, Feud Settlements, and Hybrid Punishments in Shkodra,” takes us to the Albanian lands of the late Ottoman period. In this study, Ebru Aykut examines Ottoman governance strategies amidst local mountain laws and centralization efforts. By applying Michel Foucault’s concept of governmentality to a series of cases, the article sheds light on fascinating historical events in Shkodra, offering a rewarding read for our audience.

The fourth article bridges natural history and historical research. Titled ““Why the Cormorant?” A 19th-Century Ottoman Intellectual's Perspective on the Lexical History of Karabatak,” Tarkan Murat Akkaya analyzes an 1899 newspaper article on the cormorant bird. This engaging piece explores the origins of bird names, contributing a unique perspective to the field of nomenclature, specifically regarding the cormorant.

Under the editorial guidance of Deniz Türker, our document review section aims to draw attention to overlooked historical documents and present creative interpretations of them. Filiz Yazıcıoğlu’s study highlights the significance of petitions as sources, examining those written by a telegraph operator, Mehmet Tevfik Bey, during the reign of Abdul Hamid II. Mertkan Karaca reviews a 1909 article by Halil Edhem Bey, brother of Osman Hamdi Bey, shedding light on the history of the Imperial Museum, now the Istanbul Archaeological Museum. Aysel Yıldız examines two letters that narrate the remarkable life of a Janissary, İbrahim Ben Ali, born in Istanbul in 1756, who endured captivity in Russia and eventually emigrated to the United States.

Our book review section, edited by Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, features analyses of recent publications focusing on various periods of Ottoman and Republican history. Ekrem Yener reviews Ümit Kurt’s Kanun ve Nizam Dairesi’nde Soykırım Teknokratı Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun İzinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devlet Mekanizması, while Melis Cankara critiques Uğur Zekeriya Peçe’s Island and Empire: How Civil War in Crete Mobilized the Ottoman World. Ayşe Hilal Uğurlu examines Ali Akyıldız’s Mabeyn-i Hümayun: Osmanlı Saray Teşkilatının Modernleşmesi, and Numan Deniz discusses Nir Shafir’s The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire.

Finally, our obituary section commemorates historian, teacher, and writer Necdet Sakaoğlu, known for his work on local, urban, Seljuk, Ottoman, and educational history. Fahri Aral honors his memory with a heartfelt piece.

According to our Editorial Board's decision, the journal will now publish themed issues in June and open-call issues in December. We encourage you to follow the calls for papers announced on DergiPark and the History Foundation’s website. The deadline for submissions to our December 2025 issue is June 15, 2025, through the DergiPark system.

We value the development of social historiography and the creation of platforms for free and critical thought, especially for publishing high-quality Turkish articles. Toplumsal Tarih Akademi aims to combine the History Foundation’s long-standing tradition of critical publishing with the international standards of academic publishing. To this end, we are actively pursuing the indexing of our journal in national and international databases. Your constructive criticism and contributions are vital to us, and we eagerly await your feedback.

Enjoy reading and have a wonderful year ahead.

Editors of Toplumsal Tarih Akademi
Firuzan Melike Sümertaş & Sırrı Emrah Üçer