Research Article
BibTex RIS Cite

Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı

Year 2024, Issue: 4, 6 - 21, 30.06.2024

Abstract

Basılı metinleri merkeze alan bir kültürel dünyanın Osmanlı şartlarında belirgin hâle gelmesi 1870’lerden sonrasına rastlar. Söz konusu tarihin ardından matbu kitap ve süreli yayınlar piyasası pek çok içeriği ve üretim formatını okurlara farklı biçimlerle adım adım sunmaya başlar. Bu çeşitliliğe ve adede bağlı biçimlenen kültürel daire içinde erbab-ı mütalaa adıyla anılan okurların kitapla arasındaki ilişki ise sadece kitabın metni taşıyan ve görüşleri temsil eden bir obje olmasıyla değil aynı zamanda kitabın kendi hedefledikleri entelektüel kimliği yansıtmasıyla kurulur. Matbuatın değişerek Osmanlı okurları için hiç olmadığı kadar ticarileştiği bu düzende Avrupa dillerinden çevrilmiş ya da yabancı dildeki güncel kitapları almak, kitaplarını yaldızlı ve renkli ciltlerle kaplamak, üstlerine kendi adlarını yazmak ve düzenli bir kişisel kütüphane sahibi olmak bazı metinlerde eleştirilen bir davranış bazılarında ise itibar göstergesi olarak dikkat çeker. Bu tüketici davranışının gelişmesinde kitabın bilgi için bir sembol olmasının yanında tüketim anlayışının daha fazla ve daha güncel kitaba sahip olmaya doğru evrilmesinin etkisi bulunur. Bu makale 19. yüzyıl okurunun nesne olarak kitapla kurduğu ilişkinin yanında kitap ve kişisel kütüphanelerin sembolik anlamlarını farklı türden metinlerden hareketle örneklendirip matbu kitabın okuru ve tüketicisi için temsil ettiği değerleri ele alıyor.

References

  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Maarif Nezareti Mektubî Kalemi (MF. MKT)
  • Ebüzziya Tevfik. “Bir Dükkânın Tarih-i Ahvâli Yahut Sefahatin Marifete Galebesi”, Mecmua-i Ebüzziya 13, 15 Rebiülevvel 1298, 392-400.
  • “İhtar-ı Mahsus”, Tercüman-ı Hakikat 2309, 29 Şubat 1886, 1.
  • “Kab”, Muharrir 1, 1293/1875, 1.
  • “Musahabe: Kitap Mütalaası Kütüphaneler ve Kitaplar”, Servet-i Fünûn 825, 14 Şubat 1907, 291-294.
  • “Musahabe: Hediyelik Kitaplar”, Sabah 6186, 25 Kanunievvel 1906, 3.
  • “Musahabe: Odundan Kitaplar ve Kütüphaneler”, Servet-i Fünûn 825, 14 Şubat 1907, 294.
  • Osman Tevfik, “Bir Genç Beyin Kütüphanesi”, Gonca-i Edeb 3, 1 Nisan 1299, 43.
  • Ahmet Midhat. Acâyib-i Âlem. Yay. Haz. Kazım Yetiş. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Avrupa Âdâb-ı Muâşereti Yahut Alafranga. Yay. Haz. İsmail Doğan, Ali Gurbetoğlu. Ankara: Akçağ Yayınları, 2001.
  • Ahmet Midhat. Edebiyat Yazıları 1. Yay. Haz. H. Harika Durgun, Fazıl Gökçek. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Ahmet Midhat. Hasan Mellâh Yahut Sır İçinde Esrar. Yay. Haz. Ali Şükrü Çoruk. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Taaffüf. Yay. Haz. Ali Şükrü Çoruk. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Felâtun Bey ile Râkım Efendi. Yay. Haz. Emrah Balcı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
  • Ahmet Midhat. Karnaval-Vah. Yay. Haz. Kazım Yetiş. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler. Çev. İskender Savaşır. İstanbul: Metis Yayınları, 2011.
  • Baysal, Jale. Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyet’e Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar. İstanbul: Hiperlink Yayınları, 2010.
  • Baudrillard, Jean. Nesneler Sistemi. Çev. Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2008.
  • Benton, Megan. “Too Many Books: Book Ownership and Cultural Identity in the 1920s”. American Quarterly 49, 2, 1997, 268-297.
  • Bourdieu, Pierre. “Sermaye Biçimleri”, Sosyal Sermaye. Yay. Haz. Mehmet Murat Şahin, Ahmet Zeki Ünal. Çev. Mehmet Murat Şahin. Sakarya: Değişim Yayınları, 2010.
  • Bourdieu, Pierre. Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. Derya Fırat Şannan, Ayşe Günce Berkkurt. Ankara: Heretik Yayınları, 2015.
  • Bourdieu, Pierre. Kültür Üretimi. Çev. Sibel Yardımcı, Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
  • Casanova, Pascale. Dünya Edebiyat Cumhuriyeti. Çev. Saadet Özen, Filiz Deniztekin. İstanbul: Varlık Yayınları, 2010.
  • Cummings, Brian. “The Book as Symbol”, The Book: A Global History. Yay. Haz. Michael F. Suarez, S.J. vd. Oxford: Oxford University Press, 2010.
  • Curtius, Ernst Robert. European Literature and the Latin Middle Ages. Alm. Çev. Willard R. Trask. New Jersey: Princeton University Press, 2013.
  • Febvre, Lucien, Henri-Jean Martin. Kitabın Doğuşu. Çev. Gül Batuş. İstanbul: Avcıol Basın Yayın, 2000.
  • Dickens, Charles. Müşterek Dostumuz, 2 cilt. Çev. Aslı Biçen. İstanbul: İthaki Yayınları, 2017.
  • Douglas, Mary, Baron Isherwood. Tüketimin Antropolojisi. Çev. Erden Attila Aytekin. Ankara: Dost Yayınları, 1999.
  • Galland, Antoine. İstanbul’a Ait Günlük Hâtıralar (1672-1673), 2 cilt. Yay. Haz. Charles Schefer. Çev. Nahid Sırrı Örik. Ankara: TTK Yayınları, 1987.
  • Goffman, Erving. Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Çev. Barış Cezar. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Metres. İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1945.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Şık. İstanbul: Atlas Kitabevi, 1968.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Şıpsevdi. İstanbul: Atlas Kitabevi, 1977.
  • Heppt, Birgit, Melanie Olczyk vd. “Number of books at home as an indicator of socioeconomic status: Examining its extensions and their incremental validity for academic achievement”. Social Psychology of Education 25, 2022, 903–928.
  • İnce, Yunus. “Matbaa Öncesi Osmanlı Toplumunda Kitaba Sahip Olmak ya da Olamamak: Bir Maliyet Hesabı Denemesi/Önerisi”. History Studies International Journal of History 10, 7, 2018, 139-161.
  • Kayseriyan, Kasbar. Kasbar Kütüphanesi Esami-i Kütübü. İstanbul: Kasbar Matbaası, 1311.
  • Mcluhan, Marshall. Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu. Çev. Gül Çağalı Güven. İstanbul: YKY, 2020.
  • Namık Kemal. Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri (Bütün Makaleleri 1). Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu, İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Nedîm Dîvânı. Yay. Haz. Abdülbâki Gölpınarlı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1951.
  • Orwell, George. Kitaplar ve Sigaralar. Çev. Levent Konca. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013.
  • Öksüz, Mert. Muharrir ve Matbuat: On Dokuzuncu Asırda Yazarlık Mesleği ve Bâbıâli Çevresinde Yayıncılık Faaliyetleri. İstanbul: Libra Kitap, 2022.
  • Perk, Halûk. Eğitim Tarihimizde (1869-1950) Mükafat Belgeleri Tuliya Perk Koleksiyonu. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2012.
  • Recaî-zade M. Ekrem. Bütün Eserleri, 3 cilt. Yay. Haz. İsmail Parlatır, Nurullah Çetin vd. Ankara: MEB Yayınları, 1997.
  • Recaî-zade M. Ekrem. Mektuplar, Arîzalar, Yazılar. Yay. Haz. Hakan Sazyek, Esra Sazyek vd. İstanbul: Kopernik Kitap, 2021.
  • Strauss, Johann. “İstanbul’da Kitap Yayını ve Basımevleri”. Müteferrika 1. Çev. Erol Üyepazarcı 1993, 5-17.
  • Snyder, C. R., Howard L. Fromkin. Uniqueness: The Human Pursuit of Difference. New York: Springer, 1982.
  • Tozluyan, Arakel. “Cep Romanları Hakkında Naşirin İfadatı, Mülahazatıyla Eserin Şerait-i İştirası”, Paris’te Bir Teehhül. İstanbul: Artin Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1308, 1-6.
  • Uç, Himmet. Ahmet Mithat San‘at ve Edebiyatı. Ankara: Bizim Büro Basımevi, 2000.
  • Veblen, Thorstein Bunde. Aylak Sınıfın Teorisi. Çev. Eren Kırmızıaltın, Hüsnü Bilir. Ankara: Heretik Yayınları, 2017.
  • Yalçın, Hüseyin Cahit. Edebiyat Anıları. Yay. Haz. Rauf Mutluay. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1975.
  • [Yazıksız], Necib Âsım. Kitap. Yay. Haz. Ali Yıldız. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2020.
  • Yüksel, Ayşe Ersay. II. Abdülhamid: Sanatkâr ve Sanat Hâmisi Bir Sultan. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2018, 174.
  • https://booksbymetre.com. Son Erişim Tarihi: 28.05.2024.

Erbab-ı Mütalaa or Erbab-ı Merak: The Meaning of the Book as a Commodity for the 19th Century Reader

Year 2024, Issue: 4, 6 - 21, 30.06.2024

Abstract

After the 1870s, a cultural world centered on printed texts became evident in Ottoman society. Following this period, the market for printed books and periodicals began to offer a wide range of content and production formats. The cultural milieu shaped by this diversity and quantity established a relationship between books and their readers, known as erbab-ı mütalaa. This relationship was not only defined by books as objects carrying text and representing opinions but also by books reflecting the intellectual identity that readers aspired to. During this transitional period, as the printing press became increasingly commercialized for Ottoman readers, the practice of purchasing up-to-date books translated from European languages, covering them with gilded and colourful bindings, inscribing one’s own name, and maintaining a regular personal library became a visible sign of prestige. This practice was simultaneously criticized in various writings but also desired. In the evolution of consumer behaviour, the book became a symbol of knowledge. Additionally, the growing demand for up-to-date books contributed to the broader understanding of consumption. This paper analyzes the relationship between readers and books as an objects, the symbolic meanings and social uses of books and personal libraries, and the values that printed books represented for 19th-century readers and consumers.

References

  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Maarif Nezareti Mektubî Kalemi (MF. MKT)
  • Ebüzziya Tevfik. “Bir Dükkânın Tarih-i Ahvâli Yahut Sefahatin Marifete Galebesi”, Mecmua-i Ebüzziya 13, 15 Rebiülevvel 1298, 392-400.
  • “İhtar-ı Mahsus”, Tercüman-ı Hakikat 2309, 29 Şubat 1886, 1.
  • “Kab”, Muharrir 1, 1293/1875, 1.
  • “Musahabe: Kitap Mütalaası Kütüphaneler ve Kitaplar”, Servet-i Fünûn 825, 14 Şubat 1907, 291-294.
  • “Musahabe: Hediyelik Kitaplar”, Sabah 6186, 25 Kanunievvel 1906, 3.
  • “Musahabe: Odundan Kitaplar ve Kütüphaneler”, Servet-i Fünûn 825, 14 Şubat 1907, 294.
  • Osman Tevfik, “Bir Genç Beyin Kütüphanesi”, Gonca-i Edeb 3, 1 Nisan 1299, 43.
  • Ahmet Midhat. Acâyib-i Âlem. Yay. Haz. Kazım Yetiş. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Avrupa Âdâb-ı Muâşereti Yahut Alafranga. Yay. Haz. İsmail Doğan, Ali Gurbetoğlu. Ankara: Akçağ Yayınları, 2001.
  • Ahmet Midhat. Edebiyat Yazıları 1. Yay. Haz. H. Harika Durgun, Fazıl Gökçek. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
  • Ahmet Midhat. Hasan Mellâh Yahut Sır İçinde Esrar. Yay. Haz. Ali Şükrü Çoruk. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Taaffüf. Yay. Haz. Ali Şükrü Çoruk. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Ahmet Midhat. Felâtun Bey ile Râkım Efendi. Yay. Haz. Emrah Balcı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
  • Ahmet Midhat. Karnaval-Vah. Yay. Haz. Kazım Yetiş. Ankara: TDK Yayınları, 2000.
  • Anderson, Benedict. Hayali Cemaatler. Çev. İskender Savaşır. İstanbul: Metis Yayınları, 2011.
  • Baysal, Jale. Müteferrika’dan Birinci Meşrutiyet’e Kadar Osmanlı Türklerinin Bastıkları Kitaplar. İstanbul: Hiperlink Yayınları, 2010.
  • Baudrillard, Jean. Nesneler Sistemi. Çev. Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2008.
  • Benton, Megan. “Too Many Books: Book Ownership and Cultural Identity in the 1920s”. American Quarterly 49, 2, 1997, 268-297.
  • Bourdieu, Pierre. “Sermaye Biçimleri”, Sosyal Sermaye. Yay. Haz. Mehmet Murat Şahin, Ahmet Zeki Ünal. Çev. Mehmet Murat Şahin. Sakarya: Değişim Yayınları, 2010.
  • Bourdieu, Pierre. Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Çev. Derya Fırat Şannan, Ayşe Günce Berkkurt. Ankara: Heretik Yayınları, 2015.
  • Bourdieu, Pierre. Kültür Üretimi. Çev. Sibel Yardımcı, Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
  • Casanova, Pascale. Dünya Edebiyat Cumhuriyeti. Çev. Saadet Özen, Filiz Deniztekin. İstanbul: Varlık Yayınları, 2010.
  • Cummings, Brian. “The Book as Symbol”, The Book: A Global History. Yay. Haz. Michael F. Suarez, S.J. vd. Oxford: Oxford University Press, 2010.
  • Curtius, Ernst Robert. European Literature and the Latin Middle Ages. Alm. Çev. Willard R. Trask. New Jersey: Princeton University Press, 2013.
  • Febvre, Lucien, Henri-Jean Martin. Kitabın Doğuşu. Çev. Gül Batuş. İstanbul: Avcıol Basın Yayın, 2000.
  • Dickens, Charles. Müşterek Dostumuz, 2 cilt. Çev. Aslı Biçen. İstanbul: İthaki Yayınları, 2017.
  • Douglas, Mary, Baron Isherwood. Tüketimin Antropolojisi. Çev. Erden Attila Aytekin. Ankara: Dost Yayınları, 1999.
  • Galland, Antoine. İstanbul’a Ait Günlük Hâtıralar (1672-1673), 2 cilt. Yay. Haz. Charles Schefer. Çev. Nahid Sırrı Örik. Ankara: TTK Yayınları, 1987.
  • Goffman, Erving. Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. Çev. Barış Cezar. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Metres. İstanbul: Hilmi Kitabevi, 1945.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Şık. İstanbul: Atlas Kitabevi, 1968.
  • Gürpınar, Hüseyin Rahmi. Şıpsevdi. İstanbul: Atlas Kitabevi, 1977.
  • Heppt, Birgit, Melanie Olczyk vd. “Number of books at home as an indicator of socioeconomic status: Examining its extensions and their incremental validity for academic achievement”. Social Psychology of Education 25, 2022, 903–928.
  • İnce, Yunus. “Matbaa Öncesi Osmanlı Toplumunda Kitaba Sahip Olmak ya da Olamamak: Bir Maliyet Hesabı Denemesi/Önerisi”. History Studies International Journal of History 10, 7, 2018, 139-161.
  • Kayseriyan, Kasbar. Kasbar Kütüphanesi Esami-i Kütübü. İstanbul: Kasbar Matbaası, 1311.
  • Mcluhan, Marshall. Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu. Çev. Gül Çağalı Güven. İstanbul: YKY, 2020.
  • Namık Kemal. Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri (Bütün Makaleleri 1). Yay. Haz. Nergiz Yılmaz Aydoğdu, İsmail Kara. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2005.
  • Nedîm Dîvânı. Yay. Haz. Abdülbâki Gölpınarlı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1951.
  • Orwell, George. Kitaplar ve Sigaralar. Çev. Levent Konca. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013.
  • Öksüz, Mert. Muharrir ve Matbuat: On Dokuzuncu Asırda Yazarlık Mesleği ve Bâbıâli Çevresinde Yayıncılık Faaliyetleri. İstanbul: Libra Kitap, 2022.
  • Perk, Halûk. Eğitim Tarihimizde (1869-1950) Mükafat Belgeleri Tuliya Perk Koleksiyonu. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2012.
  • Recaî-zade M. Ekrem. Bütün Eserleri, 3 cilt. Yay. Haz. İsmail Parlatır, Nurullah Çetin vd. Ankara: MEB Yayınları, 1997.
  • Recaî-zade M. Ekrem. Mektuplar, Arîzalar, Yazılar. Yay. Haz. Hakan Sazyek, Esra Sazyek vd. İstanbul: Kopernik Kitap, 2021.
  • Strauss, Johann. “İstanbul’da Kitap Yayını ve Basımevleri”. Müteferrika 1. Çev. Erol Üyepazarcı 1993, 5-17.
  • Snyder, C. R., Howard L. Fromkin. Uniqueness: The Human Pursuit of Difference. New York: Springer, 1982.
  • Tozluyan, Arakel. “Cep Romanları Hakkında Naşirin İfadatı, Mülahazatıyla Eserin Şerait-i İştirası”, Paris’te Bir Teehhül. İstanbul: Artin Asaduryan Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1308, 1-6.
  • Uç, Himmet. Ahmet Mithat San‘at ve Edebiyatı. Ankara: Bizim Büro Basımevi, 2000.
  • Veblen, Thorstein Bunde. Aylak Sınıfın Teorisi. Çev. Eren Kırmızıaltın, Hüsnü Bilir. Ankara: Heretik Yayınları, 2017.
  • Yalçın, Hüseyin Cahit. Edebiyat Anıları. Yay. Haz. Rauf Mutluay. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1975.
  • [Yazıksız], Necib Âsım. Kitap. Yay. Haz. Ali Yıldız. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2020.
  • Yüksel, Ayşe Ersay. II. Abdülhamid: Sanatkâr ve Sanat Hâmisi Bir Sultan. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2018, 174.
  • https://booksbymetre.com. Son Erişim Tarihi: 28.05.2024.
There are 53 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Historical Studies (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Mert Öksüz 0000-0002-1387-0625

Publication Date June 30, 2024
Submission Date March 30, 2024
Acceptance Date June 9, 2024
Published in Issue Year 2024 Issue: 4

Cite

APA Öksüz, M. (2024). Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı. Toplumsal Tarih Akademi(4), 6-21.
AMA Öksüz M. Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı. TT Akademi. June 2024;(4):6-21.
Chicago Öksüz, Mert. “Erbab-ı Mütalaa Mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 4 (June 2024): 6-21.
EndNote Öksüz M (June 1, 2024) Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı. Toplumsal Tarih Akademi 4 6–21.
IEEE M. Öksüz, “Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı”, TT Akademi, no. 4, pp. 6–21, June 2024.
ISNAD Öksüz, Mert. “Erbab-ı Mütalaa Mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı”. Toplumsal Tarih Akademi 4 (June 2024), 6-21.
JAMA Öksüz M. Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı. TT Akademi. 2024;:6–21.
MLA Öksüz, Mert. “Erbab-ı Mütalaa Mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı”. Toplumsal Tarih Akademi, no. 4, 2024, pp. 6-21.
Vancouver Öksüz M. Erbab-ı Mütalaa mı Erbab-ı Merak mı: 19. Yüzyıl Okuru için Meta Olarak Kitabın Anlamı. TT Akademi. 2024(4):6-21.

Greetings with Our Fifth Issue!

We are delighted to present the latest issue of Toplumsal Tarih Akademi journal. This issue marks the fifth since the journal began its journey in December 2022, but it stands out as the first to not center around a thematic dossier. It also represents our initial experience transitioning from editorial assistants to full editors of the journal. We ask for your forgiveness in advance for any shortcomings.

We extend our gratitude to our former editors, Yaşar Tolga Cora and Nurşen Gürboğa, who rapidly transformed the journal into one of the key publications of the History Foundation. We also thank the former President of the History Foundation and the journal’s former editor-in-chief, Mehmet Ö. Alkan, for his pioneering role in launching the journal. We are fully aware of the responsibility placed on our shoulders to carry the journal forward. With the support of our Editorial Board members and an expanding team of editors, we aim to fulfill this responsibility to the best of our ability.

At this point, we wish to thank our new section editors, who took on the responsibility of shaping the journal with us at the September 2024 Editorial Board meeting, marking the transition in the journal’s management. Our thanks go to Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, who joined as book review editors, and Deniz Türker, who is now overseeing the document review section. We are immensely grateful for their energetic contributions to the process. While Nurşen Gürboğa has passed on the role of editor to us, she continues as the journal’s editor-in-chief. Her guidance and the bridges she builds with the History Foundation’s administration are invaluable to us. We also extend our gratitude to Emre Erkan, our Turkish language editor, who worked meticulously and swiftly to prepare articles for publication, and to our layout editor, Aşkın Yücel Seçkin, for her careful and prompt efforts. Our heartfelt thanks also go to our anonymous referees, the unseen heroes who guide our authors through their revisions.

Our decision to produce this issue with free-topic articles, coupled with changes in our management structure during the process, resulted in some delays. We are particularly grateful to our authors for their patience and understanding.

This issue features four research articles, three document reviews, four book reviews, and an obituary. Let us first introduce the research articles in our fifth issue. The first, authored by Nurhan Davutyan, is titled “The Ottoman Moratorium of 1875 could have been Prevented.” This study provides a fresh perspective on the developments leading to the establishment of the Ottoman Public Debt Administration, which violated the fiscal sovereignty of the Ottoman Empire. Drawing on extensive resources and statistical analysis, Davutyan argues that financial measures proposed by Mehmed Emin Ali Pasha in 1867 could have averted the moratorium if implemented earlier, rather than in 1879.

The second article is a collaborative work by Murat Tülek, Jean-François Pérouse, and Funda Ferhanoğlu, titled “Jacques Pervititch before 1922.” This detailed study focuses on the early life and career of Pervititch, a pivotal figure in Istanbul’s cartographic history, before he began creating insurance maps of the city. Rich with visual materials, including one featured on our cover, the article offers valuable insights into Pervititch’s family life, professional development, and early maps.

Our third research article, “Governing the Exception, Negotiating Justice: The Law of the Mountains, Feud Settlements, and Hybrid Punishments in Shkodra,” takes us to the Albanian lands of the late Ottoman period. In this study, Ebru Aykut examines Ottoman governance strategies amidst local mountain laws and centralization efforts. By applying Michel Foucault’s concept of governmentality to a series of cases, the article sheds light on fascinating historical events in Shkodra, offering a rewarding read for our audience.

The fourth article bridges natural history and historical research. Titled ““Why the Cormorant?” A 19th-Century Ottoman Intellectual's Perspective on the Lexical History of Karabatak,” Tarkan Murat Akkaya analyzes an 1899 newspaper article on the cormorant bird. This engaging piece explores the origins of bird names, contributing a unique perspective to the field of nomenclature, specifically regarding the cormorant.

Under the editorial guidance of Deniz Türker, our document review section aims to draw attention to overlooked historical documents and present creative interpretations of them. Filiz Yazıcıoğlu’s study highlights the significance of petitions as sources, examining those written by a telegraph operator, Mehmet Tevfik Bey, during the reign of Abdul Hamid II. Mertkan Karaca reviews a 1909 article by Halil Edhem Bey, brother of Osman Hamdi Bey, shedding light on the history of the Imperial Museum, now the Istanbul Archaeological Museum. Aysel Yıldız examines two letters that narrate the remarkable life of a Janissary, İbrahim Ben Ali, born in Istanbul in 1756, who endured captivity in Russia and eventually emigrated to the United States.

Our book review section, edited by Gülhan Balsoy and Cihangir Gündoğdu, features analyses of recent publications focusing on various periods of Ottoman and Republican history. Ekrem Yener reviews Ümit Kurt’s Kanun ve Nizam Dairesi’nde Soykırım Teknokratı Mustafa Reşat Mimaroğlu’nun İzinde Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devlet Mekanizması, while Melis Cankara critiques Uğur Zekeriya Peçe’s Island and Empire: How Civil War in Crete Mobilized the Ottoman World. Ayşe Hilal Uğurlu examines Ali Akyıldız’s Mabeyn-i Hümayun: Osmanlı Saray Teşkilatının Modernleşmesi, and Numan Deniz discusses Nir Shafir’s The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire.

Finally, our obituary section commemorates historian, teacher, and writer Necdet Sakaoğlu, known for his work on local, urban, Seljuk, Ottoman, and educational history. Fahri Aral honors his memory with a heartfelt piece.

According to our Editorial Board's decision, the journal will now publish themed issues in June and open-call issues in December. We encourage you to follow the calls for papers announced on DergiPark and the History Foundation’s website. The deadline for submissions to our December 2025 issue is June 15, 2025, through the DergiPark system.

We value the development of social historiography and the creation of platforms for free and critical thought, especially for publishing high-quality Turkish articles. Toplumsal Tarih Akademi aims to combine the History Foundation’s long-standing tradition of critical publishing with the international standards of academic publishing. To this end, we are actively pursuing the indexing of our journal in national and international databases. Your constructive criticism and contributions are vital to us, and we eagerly await your feedback.

Enjoy reading and have a wonderful year ahead.

Editors of Toplumsal Tarih Akademi
Firuzan Melike Sümertaş & Sırrı Emrah Üçer