Abstract
Bu yazı, Erythrai Ören Yeri üzerinde yer alan Ildırı’nın 19. yüzyıldaki mekan kurgusunu çözümlemeyi amaçlamaktadır. Bu dönem, günümüzde Yunanistan’dan gelen Türk mübadillerin yaşadığı yerleşimin Ortodox Rumlar tarafından iskan edildiği Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılına karşılık gelmektedir. Ildırı, mübadele sürecinde ve sonrasında ciddi yıkımlara tanıklık etmiştir. Gerek bu yıkımlar gerekse günümüzde süregelen izinsiz yapılar nedeniyle özgün dokuya ait izler büyük oranda yok olmuştur. Son yıllarda artan turizm baskısı da bu yok oluşu hızlandıran önemli bir faktördür. Bu sebeple bu yazıda farklı kaynaklardaki mekana ilişkin ipuçları biraraya getirilerek bir bulmaca gibi mekansal kurgunun çözümlenmesi amaçlanmıştır. Bu yerleşim bulmacası, mevcut dokudan gelen sınırlı bilgilerin, sözlü tarih çalışmaları ve seyyah arkeologların anlatılarından gelen bilgilerle karşılaştırılarak tamamlanmasına dayanmaktadır. Burada bahsi geçen sözlü tarih çalışmaları, hem önceki Rum ve hem de mevcut Türk mübadillerin anlatılarından oluşmaktadır. Ildırı’nın mübadele öncesi yaşantısına tanıklık etmiş Rumların anlatılarına Atina’daki Küçük Asya İncelemeleri Merkezi arşivinden ulaşılmıştır. Mübadele sonrasına tanıklık eden Türk mübadillerle yapılan görüşmeler ise yazarlar tarafından 2012-2014 tarihleri arasında farklı zamanlarda Ildırı’da gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Ildırı gibi hem hızlı bir dönüşüm ve hem de mübadele gibi keskin bir toplumsal kopuş yaşayan yerleşimlerde yerin yakın tarihini ve mekansal dönüşümünü anlamada sözlü tarih çalışmalarının önemi vurgulanmıştır.
Keywords
References
- AKALIN-ORBAY, A. G., 2011, “Erythrai Kazısı 2010 Sezonu”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, 4, s. 509-534, Ankara.
- AKALIN(a), A. G., 2010, “İonia’nın önemli ticaret merkezi Erythrai”, İzmir Kültür ve Turizm Dergisi, 7, s. 34-38, İzmir.
- AKALIN(b), A. G., 2010, “Erythrai Kazısı 2009 Sezonu Kazı ve Araştırmaları”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, 4, s. 342-359, Ankara.
- AKALIN, A. G., 2009, “2008 Sezonu Erythrai Kazı Çalışmaları”, 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, 4, s. 381-395, Ankara.
- AKURGAL, E., 1993, Eski Çağda Ege ve İzmir, İzmir, Net Turistik Yayınları.
- BAYKARA, T., 1999. “XIX Yüzyılda Urla Yarımadasında Nüfus Hareketleri”, Osmanlılar’da Medeniyet Kavramı ve Ondokuzuncu Yüzyıla Dair Araştırmalar, s. 195-204, İzmir.
- BAYKARA, T., 1990. “Çeşme Kalesi”, Belleten, LIV/210, s. 603-638, Ankara.
- CHANDLER, R., 1871, Travels in Asia Minor 1764-1765, ed. Edith Clay, London.
- ÇİL, E. ve KUL, F. N., 2015, “Ildırı: Yerleşilemeyen Köy”, Mimarlık, 381, s. 65-69.
- HAMİLTON, W. J, 1842, Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia, London.
- KEİL, J., 1910, “Forschungen in der Erythraia I”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien, 13, p. 5-74. KOROMILA, M., KODORAS, T., KARANIKI, M., KOLIMBA, K., PETROPULU, T., PALAVIDAS, Y., PODROMU, T., 1997, Erythrai, Atina.
- KÜTÜKOĞLU, M., 2010, XVI. Asırda Çeşme Kazasının Sosyal ve İktisadi Yapısı, Ankara.
- RIFAT, H., 1997, İzmir 1914 Aydın Vilayeti 1330 Sene-i Maliyesi Ticaret Rehberi, İzmir.
- SATILMIŞ, S., 2012, “Osmanlı’da Bir Afet Yönetimi Örneği: 1993 Çeşme ve Urla Depremi”, History Studies, 4/1, p. 503-527.
- URAN, H., 2008. Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım, İstanbul.
- WEBER, G., 1901, “Erythrai”, Mitteilungen Des Kaiserlich Deutschen Archaeologischen Instituts Athenische Abteilung, XXVI, p. 103-118.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Cultural Studies |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | September 17, 2020 |
| Submission Date | July 25, 2019 |
| Published in Issue | Year 2020 Issue: 21 |
Publisher
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
TÜBA-KED Turkish Academy of Sciences Journal of Cultural Inventory (TÜBA-KED) does not officially endorse the views expressed in the articles published in the journal, nor does it guarantee any product or service advertisements that may appear in the print or online versions. The scientific and legal responsibility for the published articles belongs solely to the authors.
Images, figures, tables, and other materials submitted with manuscripts must be original. If previously published, written permission from the copyright holder must be provided for reproduction in both print and online versions. Authors retain the copyright of their works; however, upon publication in the journal, the economic rights and rights of public communication -including adaptation, reproduction, representation, printing, publishing, and distribution rights- are transferred to the Turkish Academy of Sciences (TÜBA), the publisher of the journal. Copyright of all published content (text and visual materials) belongs to the journal in terms of usage and distribution. No payment is made to the authors under the name of copyright or any other title, and no article processing charges are requested. However, the cost of reprints, if requested, is the responsibility of the authors.
In order to promote global open access to scientific knowledge and research, TÜBA allows all content published online (unless otherwise stated) to be freely used by readers, researchers, and institutions. Such use (including linking, downloading, distribution, printing, copying, or reproduction in any medium) is permitted under the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) License, provided that the original work is properly cited, not modified, and not used for commercial purposes. For permission regarding commercial use, please contact the publisher.