MİMAR VEDAD TEK , RESSAM İZZET ZİYA VE SEDEFKÂR VASIF BEYLERİN ORTAK BİR ÇALIŞMASI: 1914 TARİHLİ III. SELİM TABLOSU İLE ÇERÇEVESİ

Year 2018, , 191 - 204, 01.09.2018

Müjde Dila Gümüş

https://doi.org/10.22520/tubaked.2018.18.010

Abstract

III. Selim, 19. yüzyılın başlarında, Fransa Sefarethanesi’ne kendisini konu alan bir tablo hediye eder. 1913 yılındaTarabya’daki Fransa Sefarethanesi’nde çıkan büyük yangında bu tablo tahrip olur. Fransa sefiri Louis-MauriceBompard’ın V. Mehmed Reşad’a durumdan duyduğu üzüntüyü aktarmasının ardından, V. Mehmed Reşad KapıdağlıKonstantin’in III. Selim tablosunun bir kopyasını yaptırarak Fransa Sefarethanesi’ne hediye etmeye karar verir.Dönemin saray ressamı İzzet Ziya Bey tabloyu yapmakla, saray mimarı Vedad Bey tablonun çerçevesini tasarlamakla,Sedefkâr Vasıf Bey ise sedef kakma tekniğinin kullanıldığı çerçevenin uygulamasını gerçekleştirmekle görevlendirilir.1914 tarihli III. Selim tablosu ve çerçevesinin üretim süreci, II. Meşrutiyet Dönemi’nde saray ressamı ve mimarınınçalışma koşulları hakkında fikir sahibi olunmasını sağlamaktadır. Oryantalizm ile Milli Mimari üsluplarındanetkiler taşıyan çerçeve, Vedad Bey üzerine şimdiye kadar yapılan yayınlarda ele alınmamış olup, kendisinin mimaridışı üretimlerine dikkat çekici bir örnek teşkil eder. Söz konusu çerçeve, II. Meşrutiyet Dönemi’nde Milli Mimariüslubunun dekoratif obje tasarımına ne şekilde yansıdığını tartışmaya olanak sağlamakadır. Bu çalışma kapsamında,tablo ve çerçevenin üretim sürecinin Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Vedad Tek Aile arşivinden özgün belgelerledesteklenerek ortaya koyulması amaçlanmaktadır. Bununla beraber, çerçevenin üslup özellikleri, günümüzde İstanbulFransız Sarayı’nda bulunan tablonun güncel ve detaylı fotoğrafları üzerinden incelenmiştir.

Keywords

II. Meşrutiyet Dönemi, Osmanlı- Fransa İlişkileri, Vedad Tek, İzzet Ziya, Milli Mimari Akımı

A COLLABORATION BETWEEN ARCHITECT VEDAD TEK , PAINTER IZZET ZIYA AND SEDEFKÂR VASIF BEY: THE PAINTING OF SULTAN SELIM III AND ITS FRAME 1914

Abstract

At the beginning of the 19th century, Selim III gave a painting which had himself as its subject, as a gift to the French Embassy In 1913, a large fire broke out at the Embassy of France in Tarabya and the painting was destroyed. After the Ambassador of France, Louis-Maurice Bompard, conveyed his sadness over the matter to Mehmed Reşad V, the Emperor decided to have a copy of Kapıdağlı Konstantin’s painting made and gift it to the Embassy of France again. The court painter of the period, İzzet Ziya Bey, was commissioned to paint, the court architect Vedad Bey was assigned to design the frame, and Sedefkâr Vasıf Bey was to create the nacre inlay on the frame. The production process of the 1914 painting of Selim III and its frame, provides ideas regarding the working conditions of the court painter and architect during the II. Constitutional Period. The frame, which shows influences of Orientalism and National Architecture movements, hasn’t been explored in any publication on Vedad Bey as of yet, and it serves as a significant example of his work in areas outside architecture. Furthermore, the frame in question allows a discussion on how the National Architecture movement was reflected in the design of decorative objects during the II. Constitutional Period. The aim of this study is to present the production process of the painting and the production process of the frame along with its stylistic features, with the support of documents from the Ottoman Archives of the Prime Minister’s Office, and the Vedad Tek family archives

Keywords

Second Constitutional Period, Ottoman-France Relationships, Vedad Tek, İzzet Ziya, National

References

• ANONİM. 1951. “Bir Şaheser”, Tarih Dünyası, 3 (27), s. 1110.
• ARLI, H. 1989. Kütahyalı Mehmed Emin Usta ve Eserlerinin Üslubu, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BARIŞTA, H. Ö. 2009. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi İstanbul Cami ve Türbelerinden Ağaç İşleri, Ankara: Ankara Kültür Merkezi.
• BATUR, A. (Ed.). 2003. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, İstanbul: Yapı Kredi.
• BIRINCI, A., YIĞIT, Y. (Haz.). 2018. İzzet Ziya Saraydan Hatıralar, İstanbul: Kopernik.
• BIRINCI, A., ÇERI, B. (Haz.). 2014. İzzet Ziya Edebiyatı Tuvalle Buluşturan Ressam, İstanbul: Kapı.
• CASA, J. M. 1995. İstanbul›da Bir Fransız Sarayı, İstanbul: Yapı Kredi.
• CEPHANECIGIL, G. 2003. “Tüm Çalışmaları”, M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar, Ed. Afife Batur, İstanbul: Yapı Kredi, s. 323-384.
• DEMIRBEL, Y. R. 1941. “Meşhur Mimarlar V: Prof. Mimar M. Vedad Tek”, Arkitekt, (129-130), s. 231- 233.
• GÜMÜŞ, M.D. 2017. “Bir Acı Hikaye: Mimar Vedad (Tek) Kızının Mezarını Tasarladı Mı?”, İstanbul Araştırmaları Yıllığı, (6), s. 163-175.
• GÜMÜŞ, M. D. 2018. II. Meşrutiyet’te Saray İçin Çalışmak: Vedad (Tek) Bey’in Sermimarlık Dönemi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İ s - tanbul.
• KUYULU ERSOY, İ. 2001. “Orientalist Buildings in Izmir: The Case of the Kemeraltı, Çorakkapı, Keçeciler and Kemer Police Stations”
• EJOS IV, (M.Kiel, N. Landman & H. Theunissen eds.) Proceedings of the 11th International Congress of Turkish Art, (Utrecht - The Netherlands, August 23-28 1999), No. 29, 2001, 1-24.
• MAKZUME, E., ÖNDEŞ, O. 2003. Osmanlı Saray Ressamı Fausto Zonaro, İstanbul: Yapı Kredi.
• ONUR, T., 1988. Mimar Vedad Tek Mimari Kişiliği ve Dönemin Mimarlık Sorunları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi/DTCF, Ankara.
• ÖZKAN, S., 1973. “Mimar Vedat Tek (1873-1942)”, Mimarlık (121-122), s. 45-51.
• ÖZKAN, S., TEK, N. 1979. “Mimar M. Vedad Bey Konağı”, O.D.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Dergisi, 5, (2), s. 157-183.
• RENDA, G. 2000. “Tasvir-i Hümayun 1800-1922: Portrenin Son Yüzyılı”, Padişahın Portresi Tesavir-i Ali Osman, İstanbul: İş Bankası, s. 442-542.
• SANER, T. 1998. 19. Yüzyıl İstanbul Mimarlığında Oryantalizm, İstanbul: Pera Turizm.
• ŞENYURT, O. 2009. Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Dönemlerinde «Hâssa Başmimarları”, TÜBAV Bilim Dergisi, 2, (4), s. 489- 503.
• ŞENYURT, O. 2012. İstanbul Rum Cemaatinin Osmanlı Mimarsindeki Temsiliyeti, İstanbul: Doğu Kitapevi.
• TERZI, A., 2010. Hazine-i Hassa Nezareti, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• TOROS, T. 2000. O Güzel İnsanlar, İstanbul: Aksoy.
• ULUÇ, L. 1987. M. Vedat Tek, Architect. An Episode in Turkish Architecture, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Boğaziçi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• UŞAKLIGIL, H. Z. 2003. Saray ve Ötesi, İstanbul: Özgür.
• ÜREKLİ, F. 2017. Sarayın Son Başressamı: Fausto Zonaro, İstanbul: Türkiye İş Bankası.