Abstract
Atlılar, Mersin il merkezine 65 km uzaklıkta Toros/Bolkar Dağlan üzerinde yaklaşık 1400 m yükseltide kurulmuş bir Çerkez Köyü. Eski adı Sadi ye olan yerleşim 19. yüzyıl sonunda II. Abdülhamit tarafından bölgeye yerleştirilen Abzegh ve Kabardey gruplar tarafından kurulmuş. Gerek mimari özellikleri gerekse etnik yapısı ile özgün yapısını büyük ölçüde korumuş olan köy, yaklaşık aynı yükselti ve iklimde yer alan çevre yerleşim birimlerinden farklı karakterini 80'li yıllar sonrasında hızla kaybetmeye başlamış."Mersin İli Atlılar Sadiye Köyü Kırsal Mimarlık Envanteri" çalışması, 1996 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde tamamlanan "Vernaküler Mimari ve Atlılar Köyü Üzerine Bir Çalışma "isimli yüksek lisans çalışması sırasında sağlanan verilerin TÜBA - TÜKSEK projeleri formatında güncellenmesi esasına dayanmaktadır. Bu bağlamda Atlılar Köyü'nde yapılan çalışma ile, mevcut fiziki ve sosyal veriler analiz edilmiş, özgün niteliklerini korumakta olan binaların dijital fotoğrafları çekilmiş ve GPS aleti kullanılarak koordinatları saptanmıştır.Köyün ilk yerleşim yeri, bugünkü yerleşim yerinden yaklaşık 2 km batıda ve ızgara plan şemasına sahiptir. Seksen beş hane olarak kurulan köy kısa bir süre sonra bugünkü yerleşim yerine taşınmış ve mevcut organik doku zaman içerisinde oluşmuştur. Yerleşime özgün karakterini veren bir zamanlar çevrede bolca yetişen ardıç ağacından yapılmış yığma binalardır. Bu binaların bir kısmı eski köy alanından taş inmiştir. Ardıç binaların yapımı 1937 yılında ormandan ağaç kesimi yasaklanınca azalmış, 1960'lı yıllara kadar devam etmiştir.Yerleşimdeki 180 adet binadan 108'i ardıç yığmadır. Bu binalardan 53'ü konut, 55'idepo veya a hırdır. Sosyal ve ekonomik yapıdaki değişim ve kente göç sonucu ardıç binaların sadece 10 adedi sürekli konut olarak kullanılmaktadır. Halen kullanılmakla olan konut ve ağıllar balçıkta sıvanmıştır.Güncellenen bu çalışma bir kez daha göstermiştir ki Atlılar Köyü'nün en öncelikli sorunu terkedilmiş binaların içinde bulunduğu kötü durum ve arazi kullanımlarında ki farklılaşmalara bağlı geri dönülmez bozulma sürecidir.
References
- AYDEMİR, İzzet 1998 Göç , Gelişim Matba ası, Ankara .
- DURU K AN , İpek {yayımlanmamı ş yüksek lisans tezi). 1996, Vernaküler Mimari ve Atlılar Köyü Üzerine Bir Çalışma, Ç.Ü EBE , Adana
- TAVKUL , Ufu k 1993 Kafkasy a Dağlılarında Haya t ve Kültür, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Abstract
Atlılar is a Circassian village located on the Toros/Bolkar mountain series at about 1400 m altitude and 65 k m awa y from Mersin city centre. Formerly called Sadiye, the settlement has been established by Kabard and Abkha z groups whic h had settled in the area wit h the help of Sultan Abdülham i d 11 at the end of the 19th century. After 1980's the village begun to lose its authentic character that wa s conserved due to the ethnic structure and architectural features quite different from the characteristics of other settlement areas in the same climate and altitude. "Mersin, Atlılar Sadiye Village Rura l Arc hitectural Documentation" study is based on updated information whic h wa s collected for the elaboration of the master's thesis entitled "Vernacular Architecture and a Ca se Study on Atlılar Village " submitted in 1996 to the Institute of Science and Technology of Çukurova University. T h e updating consisted in analyzing the existing physica l and social structure, la - king digital photos of the buildings which kept their authentic characteristics and determining the coordinates of the settlement by using GPS , Grid-iron schemed firs t settlement area of the village wa s on 2 k m wes t of the existing settlement. Due to hard climatic conditions the eighty five households of the old village wer e moved soon after to the present land and the organic structure of the Village wa s formed step by step. T h e settlement owe s its authentic character to the log houses built in juniper trees whic h wer e very abundant in the area. Some of these log houses wer e reconstructed by reusing the material of the first houses. Thi s wa y of construction wa s gradually abandoned whe n the tree cut wa s banned by the legislation in 1937 but continued un til the 1960's. 108 of the 180 buildings wer e made of juniper trees. Because of changes in social and economic structure due to migration from rura l to urban areas, only 10 of the total 53 juniper houses are still i n use. Th e rest are used for sheep folds or storage purposes or are derelict buildings , Juniper houses and sheep folds that are still in use were plastered with mud . Thi s updated study revealed that the most important problem of Atlılar village is the ver y poor condition of the unused buildings and the irreversible process of degradation^ ue to new land uses
References
- AYDEMİR, İzzet 1998 Göç , Gelişim Matba ası, Ankara .
- DURU K AN , İpek {yayımlanmamı ş yüksek lisans tezi). 1996, Vernaküler Mimari ve Atlılar Köyü Üzerine Bir Çalışma, Ç.Ü EBE , Adana
- TAVKUL , Ufu k 1993 Kafkasy a Dağlılarında Haya t ve Kültür, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Rapor |
| Authors | |
| Publication Date | March 1, 2003 |
| Published in Issue | Year 2003 Issue: 1 |
