KEYİF VERİCİ ÖZELLİĞİ İLE HALK ARASINDA KULLANILAN HYOSCYAMUS NİGER L.’NİN GENOTOKSİK ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 12, 30.12.2021

Handan Uysal , Hüsnü Bayam

Öz

Ülkemizde yaygın bulunan Hyoscyamus niger L. (ban otu)’nin keyif verici özelliği halk arasında bilinmektedir. Bu bitki kolay ulaşılabilir olması ve kullanımının yasal olarak suç olmamasından dolayı uyuşturucu olarak da kullanılmaktadır. Narkotik özellikli bitki türlerinin, canlılar üzerindeki etkileri kısa sürede gözlenemeyebilir. Ayrıca beklenen etkiler vücutta bulunan çeşitli koruma mekanizmalarıyla baskılanabilmektedir. Bu çalışmada, H. niger’in genotoksik etkili olup olmadığını belirlemek için insan periferal lenfositlerine in vitro Mikronükleus (MN) testi uygulanmıştır. Bitkinin uyuşturucu etkilere sebep olan madde içerikleri de Gaz Kromatografisi-Kütle Spektroskopisi (GC-MS) yöntemiyle belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre, kullanılan bitkiye ait su ve metanol ekstraktlarının yüksek oranda atropin ve geranilgeraniol içerdiği saptanmıştır. Ayrıca her iki ekstraktın artan dozuna bağlı olarak mikronükleus oranının arttığı da tespit edilmiştir. Keyif verici olarak kullanılan H. niger L. bitkisinin insanlara verdiği zararlar düşünüldüğünde, resmi kurumlar tarafından yeni düzenlemeler yapılarak, yasal tedbirlerin alınması gereklidir.

Anahtar Kelimeler

uyuşturucu özellik gösteren bitkiler, alkaloidler, genotoksik etki

DETERMINATION OF THE GENOTOXIC EFFECTS OF HYOSCYAMUS NIGER L., WHICH IS USED BY THE PUBLIC WITH ITS PLEASURABLE FEATURE

Öz

Kaynakça

• Baytop, T., 1984. Türkiye’de bitkiler ile tedavi. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, (3255), 182-183.
• Bendich, A., 1993. Symposium; antioxidants, immune response, and animal function. Journal of Dairy Science, (76), 2789-2794.
• Caccetta, R.A., Burke, V. and Mari, T.A., 2001. Red wine polyphenols, in the absense of alchol, reduce lipid peroxidative stres in smoking subjects, Journal of Free Radical Biology and Medicine, 30(6), 636-642.
• Chowanski, S., Adamski Z., Marciniak, P., Rosinski, G., Büyükgüzel, E., Büyükgüzel, K., Falabella, P., Scrano L., Ventrella, E., Lelario F., Sabino A. and Bufo A., 2016. Review of bioinsecticidal activity of Solanaceae alkaloids. Journal of Toxins, 8(60), 14-28.
• Ciechomska, M., Woźniakiewicz, M., Machlowska, K., Klepacki, P. and Kościelniak, P., 2019. Differentiation of Solanaceae psychoactive plants based on GC-MS analysis supported by chemometric tools. Microchemical Journal, (150), 104098.
• Countryman, R.I. and Heddle J.A., 1976. The production of micronuclei from chromosome aberration in irradicated cultures of human lymphocytes. Journal of Elsevier Mutation Reserach, (41), 321-332.
• Çelik H., 2020. Drosophıla melanogaster'de Doz-Süre Etkileşimine Bağlı Olarak Terpenlerin İn Vivo Toksik ve Genotoksik Etkilerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Diaz, G.J., 2015. Toxicosis by plant alkaloids in humans and animals in Colombia. Journal of Toxins. (7), 5408–5416.
• Erkal, H., Özyurt, Y. ve Arıkan, Z., 2006. Yaşlı hastada Hyoscyamus niger sonrası antikolinerjik sendrom. Turkish Journal of Geriatrics, 9(3), 188-191.
• Fenech, M., 2000. The in vitro micronucleus technique. Journal of Mutation Research, 455(1-2), 81-95.
• Hassine, T., Mansour, A. and Hammami, S., 2013. Case report of fatal poisoning by Nicotina tabacum in cattle in Tunisia. Revue de Medecine Veteterinaire, (164), 141-144. Indhumathi, T., Mohandass, S. and Shibi, A., 2014. Acute toxicity study of ethanolic extract of Solanum incanum L. fruit. Asian Journal of Pharmaceutial and Clinical Research, (7), 98–100.
• Isaka, T., Hasegawa, M. and Toshima H., 2011. Biomimetic cyclization of epoxide precursors of indole mono-sesqui and diterpene alkaloids by lewis acids. Journal of Bioscience, Biotechnology and Biochemistry, 75(11),110511,1-10.
• Ismeel, A.O., 2011. Cytogenetic and Cytotoxic Studies on the Effect of Phytoinvestigated Active Compounds of Hyoscyamus niger. Doctoral Thesis, Biotechnology Science Institute, Baghdat.
• Karadaş, S., Güler, A., Şahin, M. ve Behçet L., 2012. 32 haftalık gebede banotu zehirlenmesi. Van Tıp Dergisi, 19(1), 36-38.
• Karla, J., Chaudhary, A.K. and Prasad, K., 1991. Increased production of oxygen free radicals in cigarette smokers, International Journal of Experimental Pathology, (72), 1-7
• Kaya, A., Satıl, F. and Aslan, M., 2016. Seed morphology of the genus Hyoscyamus L. in Turkey and its systematic significance. Journal of Acta Microscopica, 25(2), 48-55.
• Kirsch-Volders, M.K., Elhajouji, A., Cundari, E. and Van Hummelen, P., 1997. The in vitro micronucleus test: a multi-endpoint assay to detect simultaneously mitotic delay, apoptosis, chromosome breakage, chromosome loss and non-disjunction. Mutation Research, 392(1), 19-30.
• Kültür Bakanlığı, 1988. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, Ankara.
• Nağaş, S., 2006. Maraş Otu Kullanımının MN Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Nishiyama, Y., Iwasa, K., Okada, S., Takeuchi, S., Moriyasu, M.,Kamigauchi, M., Koyama, J., Takeuchi, A., Tokuda, H., Kim, H.S., Wataya, Y., Takeda, K., Liu, Y.N., Wu, P.C., Bastow, K.F., Akiyama, T., and Lee, K.H., 2010. Geranyl derivatives of isoquinoline alkaloids show increased biological activities. Journal of Heterocycles, 81(5), 1193-1229.
• Spina, S.P. and Taddei, A., 2007. Teenagers with Jimpson weed (Datura stramonium) poisoning. Canadian Journal of Emergency Medicine, 9(6), 467-469.
• Spoerke, D.G., Hall, A.H., Dodson, C.D., Stermitz, F.R., Swanson, C.H. and Jr-Rumack, B.H., 1987. Mystery root ingestion. Journal Emergency Medicine, (5), 385-388.
• Yiğenoğlu, A., 2007. Eser Element Tayini ile Ban Otu Bitkisinin Yetiştiği Bölgenin Tahmini. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.