İHA Fotogrametrisi Tekniği Kullanarak 3B Model Oluşturma: Yakutiye Medresesi Örneği

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 46 - 54, 29.12.2020

Abdurahman Yasin Yiğit , Ali Ulvi

Öz

Tarihi ve kültürel yapıların üç boyutlu (3B) bir modelinin oluşturulması ve çizimi önemli bir konu haline gelmiştir. Özellikle tarihi eserlerin korunması, belgelenmesi ve gelecek nesillere aktarılmasının önemi giderek artmaktadır. Belgeleme çalışmaları, dijital çağ ile birlikte büyük bir ivme kazanmıştır. Fotogrametri yöntemi, belgeleme çalışmalarında yıllarca kullanılan bir yöntemdir. Bilgisayar ve bilişim teknolojisinin gelişmesiyle klasik fotogrametri yönteminin yerini dijital fotogrametri yöntemi almıştır. Dijital fotogrametri yöntemlerinin bilgisayarlar ile gerçekleştirilmesi geleneksel yöntemlere göre maliyet ve zamandan büyük tasarruf sağlamıştır. Bu çalışmada, Erzurum ilinde bulunan Yakutiye Medresesi'nde belgeleme amaçlı fotogrametrik araştırma yapılmıştır. Çalışmada kullanılan fotoğraflar insansız hava aracından (İHA) çekilmiştir. 3B model çalışması, Context Capture yazılımında fotogrametrik yöntem ile Sketchup yazılımında ise vektörel çizim olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında araziden ölçümü yapılan 10 adet kontrol noktası (Check point) kullanılarak modelin karesel ortalama hatası X,Y,Z Context Capture yazılımında sırasıyla 2.16, 2.26, 2.04 mm hesaplanmıştır. Çalışma sonunda fotogrametri tekniği uygulamalarında İHA’ların kullanımının avantajları ele alınmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Belgeleme, İHA, Fotogrametri, Yakutiye Medresesi, Context Capture, Sketchup, 3B

Creating a 3D Model Using UAV Photogrammetry Technique: The Example of Yakutiye Madrassah

Öz

The creation and drawing of a three-dimensional (3D) model of historical and cultural structures has become an important issue. In particular, the importance of preserving, documenting and transferring historical artifacts to future generations is gradually increasing. Documentation studies have gained momentum with the digital age. Photogrammetry method is a method used for years in documentation studies. With the development of computer and information technology, the classical photogrammetry method has been replaced by the digital photogrammetry method. The realization of digital photogrammetry methods with computers has saved a lot of cost and time compared to traditional methods. In this study, photogrammetric research was carried out for the purpose of documentation in Yakutiye Madrasa in Erzurum. The photographs used in the study were taken from the unmanned aerial vehicle (UAV). The 3D model study was carried out by photogrammetric method in Context Capture software and as vector drawing in Sketchup software. Within the scope of the study, the mean square error of the model was calculated in the X, Y, Z Context Capture software, 2.16, 2.26, 2.04 mm, respectively, using 10 checkpoints measured from the field. At the end of the study, the advantages of UAVs in photogrammetry technique applications are discussed.

Anahtar Kelimeler

Documentation, UAV, Photogrammetry, Yakutiye Madrassah, Context Capture, Sketchup, 3D

Kaynakça

• Akçay İ (1965). Yakutiye Medresesi, Vakıflar Dergisi, 6, 146-152.
• Bakirman T, Bayram B, Akpinar B, Karabulut M F, Bayrak O C, Yigitoglu A & Seker D Z (2020). Implementation of ultra-light UAV systems for cultural heritage documentation. Journal of Cultural Heritage.
• Çelik Ö M, Yakar İ, Hamal S, Oğuz G & Kanun E (2020). Sfm Tekniği ile Oluşturulan 3B Modellerin Kültürel Mirasın Belgelenmesi Çalışmalarında Kullanılması: Gözne Kalesi Örneği. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 2(1), 22-27.
• DJI (2011). https://www.dji.com/phantom-3-pro/info, Erişim tarihi: 08.04.2020.
• English Heritage (2003) Metric Survey for Heritage Documentation, Documentation for Conservation:A Manual for Teaching Metric Survey Skills. https://www.english-heritage.org.uk/, Erişim Tarihi: 17.02.2020.
• Jo Y H & Hong S (2019). Three-Dimensional Digital Documentation of Cultural Heritage Site Based on the Convergence of Terrestrial Laser Scanning and Unmanned Aerial Vehicle Photogrammetry. International Journal of Geo-Information ISPRS, 8(2).
• Kocaman İ, Kazaz İ & Okuyucu D (2018). Tarihi Erzurum Yakutiye Medresesi’nin Yapısal Davranışının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi-Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 20 (58), 36-51.
• Korumaz G A, Dülgerler O N & Yakar M (2011). Kültürel mirasın belgelenmesinde dijital yaklaşımlar. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 26 (3), 63-86.
• Öztürk O, Bilgilioğlu B B, Çelik M F, Bilgilioğlu S S & Raşit U (2017). İnsanız Hava Aracı (İHA) Görüntüleri ile Ortofoto Üretiminde Yükseklik ve Kamera Açısının Doğruluğa Etkisinin Araştırılması. Geomatik, 2(3), 135-142.
• Pan Y, Dong Y, Wang D, Chen A & Ye Z (2019). Three-dimensional reconstruction of structural surface model of heritage bridges using UAV-based photogrammetric point clouds. Remote Sensing, 11(10), 1204.
• Rau J Y, Jhan J P, Lo C F & Lin Y S (2011). Landslide mapping using imagery acquired by a fixed-wing UAV. Int. Arch. Photogramm. Remote Sensing, (1/C22), 195–200.
• Sauerbier M & Eisenbeiss H (2010). UAVs for the documentation of archaeological excavations. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 38(5), 526-531.
• Sinclair T A (1989). Eastern Turkey: Mimari ve Arkeolojik Bir Araştırma, Londra: Pindar Yayınları, 2,197-200.
• Şenol H İ & Kaya Y (2019). İnternet Tabanlı Veri Kullanımıyla Yerleşim Alanlarının Modellenmesi: Çiftlikköy Kampüsü Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 1(1), 11-16.
• Ulvi A & Yakar M (2010). An experimental study on preparing photogrammetric rolove plans of antique theatres. International Journal of Physical Sciences, 5(7), 1086-1092.
• Ulvi A, Yakar M, Yiğit A & Kaya Y (2019). The Use of Photogrammetric Techniques in Documenting Cultural Heritage: The Example of Aksaray Selime Sultan Tomb. Universal Journal Of Engineering Science, 7(3), 64-73.
• Ulvi A, Yakar M, Yiğit A Y & Kaya Y (2020). İHA ve Yersel Fotogrametrik Teknikler Kullanarak Aksaray Kızıl Kilisenin 3B Modelinin ve Nokta Bulutunun Elde Edilmesi. Geomatik, 5(1), 19-26.
• Yakar M, Kabadayı A, Yiğit A Y, Çıkıkcı K, Kaya Y & Catin S S (2016). Emir Saltuk Kümbeti Fotogrametrik Rölöve Çalişmasi ve 3Boyutlu Modellenmesi. Geomatik, 1(1), 14-18.
• Yakar M, Orhan O, Ulvi A, Yiğit A Y & Yüzer M M (2015). Sahip Ata Külliyesi Rölöve Örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 10.