Boncuklu Tarla yaklaşık 3 hektarlık bir alana yayılan ve Proto-Neolitik dönemden başlayarak Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem sonlarına değin kesintisiz yerleşim görmüş ender merkezlerden biridir. Ancak bu kesintisiz yerleşim durumu düşünüldüğünün aksine sürekli bir höyükleşme değil de geniş alanlarda aynı dönem ya da farklı dönemlerde tek tabakalı olarak da görülebilmektedir. Bu tek tabakalı alanlardan biride yerleşimin güneydoğusunda bulunan ve ÇÇNA (Çanak-Çömleksiz Neolitik A evresi) tarihlendirilen alandır. Keza bu Güneydoğu alanı tek tabakalı olmasının yanında kazılarla da farklılığını göstermiş ve Yukarı Dicle Vadisi dahil olmak üzere Şanlıurfa Bölgesi ve Kuzey Suriye topraklarında görülmeyen bir mimari örnekle kendini ön plana çıkarmıştır. Doğu Cezire Bölgesi ya da Kuzey Irak topraklarında bulunan Nemrik 9 yerleşiminin kendine has özel yapılarına benzer özellikler sergilemektedir. Sadece mimari olarak değil aynı zamanda buluntu topluluğu bakımından da benzerlikler söz konusudur. Nemrik 9 yerleşiminin ilk kazıldığı günlerden günümüze değin hem mimarisi hem de buluntu grupları (ok uçları, taş bastonlar, toprak/kil sütunlar gibi) karmaşıklığa ve bölgesel sınırlamalara neden olmaktaydı ancak Boncuklu Tarla’nın yeni verileri ile bu karmaşıklık çözülmeye başlanmış ve bölgesellik sorununa da yeni bir açıklama getirmeye başlamıştır. Bu çalışmada hem Boncuklu Tarla’nın Güneydoğu alanında ortaya çıkarılan yeni verilerle bahsi geçen sorunsallara açıklık getirilmeye çalışılmış hem de Yukarı Mezopotamya Bölgesi’nin ÇÇNA’da birçok farklı kültürel boyutları irdelenmiştir. Özellikle ÇÇNA’da aynı amaçla inşa edilmiş ancak mimari özellikler bakımından farklılıklar teşkil eden yapılar karşılaştırılmıştır.
Boncuklu Tarla is one of the rare centers that spread over an area of approximately 3 hectares and was inhabited continuously from the Proto-Neolithic period until the end of the Pottery-Pottery Neolithic Period. However, this uninterrupted settlement situation is not a continuous mound, but can be seen as a single layer in large areas in the same period or in different periods. One of these mono-layered areas is the area to the southeast of the settlement and dated to the ÇÇNA (Pottery-Pottery Neolithic A phase). Likewise, this Southeastern area, in addition to being single-layered, showed its difference with excavations and came to the fore with an architectural example that is not seen in the Şanlıurfa Region and Northern Syria, including the Upper Tigris Valley. It exhibits features similar to the specific structures of the Nemrik 9 settlement located in the Eastern Jazeera Region or Northern Iraq. There are similarities not only in terms of architecture but also in terms of assemblage. From the first days of Nemrik 9 settlement to the present day, both its architecture and finds (such as arrowheads, stone walking sticks, soil/clay columns) caused complexity and regional limitations, but with the new data of Boncuklu Tarla, this complexity has begun to be resolved and new data has been added to the problem of territoriality. began to offer an explanation. In this study, it has been tried to clarify the aforementioned problematics with the new data unearthed in the Southeast area of Boncuklu Tarla, as well as many different cultural dimensions of the Upper Mesopotamian Region in the ÇNA. In particular, the structures built for the same purpose in the ÇNA but differing in terms of architectural features were compared.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Archaeology |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | December 25, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Issue: 3 |