Determination of the Relationship Between Pregnant Women's Health Control Perceptions, Maternity Expectations, Happiness and Prenatal Attachment Levels and Its Ethical Dimension: A Descriptive and Cross-Sectional Study

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 4, 130 - 142, 28.12.2024

Tülin Uçar Meltem Akbaş

Öz

Aim: This study aims to determining the relationship between pregnant women’s health control perceptions, maternity expectations, happiness and prenatal attachment levels and to evaluate this situation from an ethical perspective.
Materials and methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted between the 15th of March 2020 and the 15th of March 2021. The target population included pregnant women who applied to Gaziantep Cengiz Gökçek Maternity and Children Hospital polyclinic, and the sample included 393 pregnant women. Ethics committee approval, hospital’s permission and participants’ informed consent was obtained for the study. Data were collected through the Socio-demographic Form, Fetal Health Monitoring Focus Scale, Antenatal Attachment Inventory, the Mutual Happiness Scale, and Antenatal Maternal Expectations Scale. Data were analyzed in IBM SPSS Statistics 24 package program. Statistical significance was taken p<0,05.
Findings: The average age of the pregnant women was 27,33±5,90 years, 31,8% had an education level of primary school or below, 69,0% had a planned pregnancy, and 47.1% felt anxious about labor. A positive relationship was detected between the antenatal maternal expectations total score and mutual happiness, unrealistic positive expectation, and unrealistic negative expectation scores, low/high/medium-level and statistically significant relationship respectively. A positive, weak, and statistically significant relationship was reported between the attachment inventory and mutual happiness, unrealistic positive expectation, unrealistic negative expectation and antenatal maternal expectations total scores. A positive, medium-level and statistically significant relationship was found between Fetal Health monitoring total scores and the scores of intrinsic, chance-related, and depended on strong values.
Conclusion: The findings of this study revealed a statistically significant relationship between pregnant women’s health control perceptions, maternity expectations, happiness and prenatal attachment levels. In this case, within the framework of pregnant and fetus rights, health workers should evaluate the pregnant woman, fetus and family as a whole and ensure that the necessary care and education services are continued.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Control Perceptions, Maternal Attachment, Maternity Expectations, Happiness

Proje Numarası

TYL-2020-13004

Gebelerin Sağlık Denetim Algıları, Annelik Beklentileri, Mutluluk ve Prenatal Bağlanma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi ve Etik Boyutu: Tanımlayıcı ve Kesitsel Bir Çalışma

Öz

Amaç: Bu araştırma, gebelerin sağlık denetim algıları, annelik beklentileri mutluluk ve prenatal bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve bu durumun etik açıdan değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırma 15 Mart 2020-15 Mart 2021 tarihleri arasında tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi polikliniklerine başvuran gebe kadınlar, örneklemi ise 393 gebe oluşturmuştur. Çalışma için etik kurul onayı, hastaneden izin ve katılımcılardan bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Anne Karnındaki Bebek Sağlık Denetim Odağı Ölçeği, Doğum Öncesi Bağlanma Envanteri, Karşılıklı Mutluluk Ölçeği, Doğum Öncesi Annelik Beklentileri Ölçeği ile toplanmıştır. Veriler IBM SPSS Statistics 24 paket programında analiz edilmiştir. Kritik anlamlılık değeri p<0,05 olarak alınmıştır
Bulgular: Gebelerin yaş ortalamasının 27,33±5,90 olduğu, %31,8’inin ilkokul ve altı eğitim düzeyinde olduğu, %69,0’ının gebeliğinin planlı olduğu ve %47,1’inin doğumla ilgili kaygı hissettiği belirlenmiştir. Doğum öncesi anne beklentileri toplam puanı ile karşılıklı mutluluk, gerçekçi olmayan olumlu beklenti ve gerçekçi olmayan olumsuz beklenti puanları arasında pozitif yönde, sırasıyla zayıf/yüksek/orta derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Bağlanma envanteri ile karşılıklı mutluluk, gerçekçi olmayan olumlu beklenti, gerçekçi olmayan olumsuz beklenti ve doğum öncesi anne beklentileri toplam puanları arasında pozitif yönde, zayıf derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Anne karnındaki bebek sağlık denetim odağı toplam puanları ile içsel, şansa bağlı ve güçlü değerlerine bağlı puanları arasında pozitif yönde, orta derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışmanın bulgularına göre, gebelerin sağlık denetim algıları, annelik beklentileri mutluluk ve prenatal bağlanma düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Bu durumda sağlık çalışanlarının gebe, fetus ve ailesini etik ilkeler çerçevesinde bir bütün olarak değerlendirip gerekli bakım, eğitim hizmetlerinin sürdürülmesini sağlamalıdır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Denetim Odağı, Maternal Bağlanma, Annelik Beklentileri, Mutluluk

Etik Beyan

Bu çalışma için bir üniversitenin Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (Karar no: 96/88 Ekim 2020) onay alınmıştır. Araştırma yapılacak hastaneden izin ve araştırmaya katılmayı kabul eden katılımcılarından bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Bu çalışma araştırmaya katılan gebelere ve araştırmanın yürütüldüğü hastaneye ek bir maliyet getirmemiştir.

Proje Numarası

TYL-2020-13004

Kaynakça

• Süslüoğlu B. İlk Kez Gebelik Yaşayan Gebelerde Gebelik Deneyiminin Annelik Rolü ve Gebeliğin Kabulüne Etkisi, Yüksek Lisans Tezi Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ebelik Anabilim Dalı, Sivas, 2019.
• Altan S. Hamile Kadın ve Eşlerinin Doğum Öncesi ve Sonrası Bebeğe Bağlanma Düzeyleri, Evlilik Uyumu ve Doğum Öncesi Beklentileri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Boylamsal Bir çalışma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• Öztürk B. Gebelerde prenatal Bağlanma ve Durumluk Anksiyete Düzeyinin Belirlenmesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2019.
• Avcı SÇ. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Doğum Şeklinin Ebeveynlik Davranışı, Yenidoğanı Algılama ve Maternal Bağlanma Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Programı, İzmir,2019.
• Tedik SE. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adölesanlar da Sağlık İnanç Modeli Temelli Yaratıcı Drama Eğitiminin Sağlık Denetim Odağı ve Sigara Algısına Etkisi, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim, Dalı Doktora Tezi, Erzurum, 2019.
• Zirek ZD. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Toplum Ruh Sağlığı Hemşireliği Tezli Yüksek lisans Programı Gebelerde Algılanan Ebeveyn Kabul Reddinin Doğum Öncesi Anne Bebek Bağlanmasına Etkisi, İzmir, 2019.
• Çakır EÖ. İstanbul İli Adalar İlçesi Aile Sağlığı Merkezlerinde Gerçekleştirilen Gebe İzlemlerinin Nitelik ve Nicelik Açısından Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kartal Dr. Lütfi Kırdar Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi Aile Hekimliği Kliniği, Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul 2018.
• Aslan Y. Gebelik Öncesi Uygulanan Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Gebelik Döneminde Uygulanan Sağlık Uygulamaları Arasındaki İlişki, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep, 2019.
• Ağdaş O. Gebelik Süresince Alınan Kilo ile Gebelerin Demografik Özellikleri, Genel Sağlık Durumları, Alışkanlıkları ve Gebelik Bilgileri Arasındaki İlişki, Ordu Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Ordu, 2019.
• Yıldız FA. Gebelerin Fetal Sağlığın Denetimine İlişkin Tutumları ve Kaderci Yaklaşımı Olanlara Verilen Eğitimin Gebelik Süreçlerindeki Etkinliği, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• Bałanda-Bałdyga A, Pilewska-Kozak, AB, Łepecka-Klusek, C, Stadnicka G, Dobrowolska B. Attitudes of teenage mothers towards pregnancy and childbirth. International journal of environmental research and public health, 2020; 17(4): 1411.
• Şahin E. Gebelik-Doğum Yönetimi ve Etik. Editörler Turan N, Aydın A. Hemşirelik ve Etik. İstanbul: İstanbul University Press, 2024:439-459.
• Bayram Değer V. Reproductive health and ethical problems in women’s health. In Midwifery-New Perspectives and Challenges. IntechOpen, 2023. DOI: 10.5772/intechopen.110254 Erişim: http://dx.doi.org/10.5772/intechopen.101012
• Pirdal H, Yalçın BM, Ünal M. Gebelerin Gebelik İzlemleri, Gebelikleri ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2016; 20(1): 7-15.
• Akbaş M, Tuncer İ, Kadıoğlu S. Lisans Düzeyindeki Hemşirelik Okullarında Etik Eğitiminin Durumu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2014; 7(3): 206-211.
• Türker Demirkan L. Fetal Hareket Sayımı ve Fetüs Pozisyonu İmajinasyonunun 24.-28. Haftasındaki Gebelerde Prenatal Bağlanma ve Depresif Belirtiler Üzerine Etkisi, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Erzurum, 2001.
• Belkız Lİ. Doğum Şeklinin Anne Bebek Bağı Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, 2020. 17
• Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kadın ve Üreme Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2018; ISBN: 978-975-590-686-7, No: 925.
• Duyan V, Özcan, S, Cömert Okutucu, A. Anne Karnındaki Bebek Sağlık Denetim Odağı (AKBSDO) Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Journal of Society & Social Work, 2012; 23(1):9-18.
• Şendil G, Karabulut H, Akyüz D, Güner-Algan A, Yahyaoğlu M. Turkish adaptation of the Prenatal Maternal Expectations Scale (PMES). In M.A. Icbay, H. Arslan and F. Jacobs, (Eds.), Research on social studies. 2016; 223-232. Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Duyan V, Gül Kapısız S, Yakut Hİ. Doğum Öncesi Bağlanma Envanteri’nin Bir Grup Gebe Üzerinde Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. The Journal of Gynecology - Obstetrics and Neonatology, 2013; 10(39): 1609-1614. 21
• Ekşi H, Demirci İ, Ses F. Psychometric features of the ınterdependent happiness scale (IHS). XIV. European Conference on Social and Behavioral Sciences, Odessa, Ukraine, Ağustos 2017.
• Yılmaz SD, Beji NK. Prenatal Bağlanma Envanterinin Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenirlilik ve Geçerlilik Çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2013;16, 103-109.
• Dalgın Ö. Prenatal Dönemde Fetal Denetim Odağı Algısı ve Maternal Bağlanma ile İlişkisi. Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitimi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2018.
• Lou S, Frumer M, Schlütter M.M, Petersen O.B, Vogel I, Nielsen C.P. Experiences and expectations in the first trimester of pregnancy: A qualitative study. Health Expectations, 2017;20:1320-1329. 25
• Navarro-Aresti, L., Iraurgi, I., Iriarte, L., & Martínez-Pampliega, A. Maternal Antenatal Attachment Scale (MAAS): Adaptation to Spanish and proposal for a brief version of 12 items. Archives Of Women's Mental Health, 2016; 19: 95-103.
• Gönenç İM, Duyan V, Erkal Sİ, Purutçuoğlu E, Güven HK. Investigation of the effect of education ın pregnancy on the focus of fetal health control. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 2016; 13(1):12-17.