The Origin of Turkic Bal [Honey]

Year 2024, , 30 - 36, 31.01.2024

Fatih Şengül

https://doi.org/10.5152/JTRI.2024.23220

Abstract

The Turks got in touch with many regions on Earth and many people living in those regions thanks to the mobility a nomadic lifestyle provides. As a result of this, they borrowed many loans from other languages and lent the words belonging to their languages to others. However, there are terms related to beekeeping that are used in Turkic, and beekeeping rather seems to be a field of occupation akin to a sedentary lifestyle, of which the most outstanding is the name given for honey. Beekeeping is rather a field of occupation akin to sedentary life. So the words related to beekeeping appear to be non-Turkic elements because it is accepted that the Turks mostly adopted a nomadic lifestyle, and all terms pertaining to honey used among Turkic-speaking communities are regarded as foreign borrowings. Especially the widespread use of common naming used for honey in Indo-European languages and the non-existence of the words, which start with the letter m in Turkic, constitute the background of such a point of view. Another important thing is the fact that the oldest name used for honey among Turkic dialects is not known. For this reason, it is claimed that the Turks must have borrowed this word from Indo-Europeans. In this paper, for the first time, a word that has not been noticed by all linguists until now and seems to be the origin of Turkic bal, “honey,” will be shared, and the fact that Turkic bal is a linguistic remnant belonging to the Scythian language will be shown.

Keywords

Turkic, Indo-European, Scythian, Honey, Eastern Europe

Türkçe Bal [Honey]’ın Kökeni

Abstract

Türkler göçebe hayatın getirdiği hareketlilik sayesinde dünyanın pek çok bölgesi ve o bölgelerde yaşayan halklar ile sürekli bir temas halinde olmuşlardır. Bunun neticesi olarak çoğu kereler diğer dillerden pek çok kelime almışlar ve öte yandan temas kurdukları pek çok lisana da kendi kelimelerini ödünç vermişlerdir. Bununla birlikte, Türkçe’de kullanılan ve de daha ziyade yerleşik hayata dair bir uğraş sahası gibi gözüken arıcılık ile ilgili terimler vardır ki, bunların başında bal için verilmiş Türkçe adlandırma yahut adlandırmalar göze çarpmaktadır. Arıcılık daha ziyade yerleşik yaşama özgüdür ancak Türklerin ise ekseri itibariyle göçebe bir yaşam biçimini benimsemiş oldukları kabul edildiğinden ötürü arıcılık ile ilintili kelimeler Türkçe dışı unsurlar olarak göze çarpar ve böylesi bir peşinen kabul edilmiş önyargı temelinde Türkçe konuşan topluluklar arasında halihazırda kullanılmakta olan tüm bal ile ilgili terimler Türkçe’ye dışarıdan gelmiş yabancı ödünçlemeler olarak kabul edilir. Özellikle de bilim dünyası içerisinde halihazırda mevcut olan fikre göre Türkçe’ye bu sözcük Çince üzerinden girmiş Hint-Avrupa kökenli bir ödünçlemedir. Bu türden bir fikrin en büyük dayanaklarından biri hiç şüphe yoktur ki, Hint-Avrupa dilleri içerisinde bal için kullanılan ortak adlandırmanın yaygın oluşu ve de Türkçe’de -m harfi ile ilgili başlayan kelimelerin Türkçe’de hali hazırda mevcut olmayışıdır. Bir diğer önemli husus ise tarihsel olarak Türk lehçeleri içerisinde bal için kullanılan en eski adlandırmanın bilinmeyişidir. Bu sebepten ötürüdür ki, Türkler bu sözcüğü Hint-Avrupalılardan aldıkları iddia edilir. Bu çalışmada ilk kez de olsa bugüne değin tüm dilbilimcilerin gözünden kaçan ve de fark edilmemiş ve de Türkçe bal kelimesinin kökeniymiş gibi duran bir sözcük paylaşılacak ve bu sözcüğün Hint-Avrupalıların diline ait değil gerçekte Sakaların diline ait bir dilsel miras olduğu gösterilecektir.

Keywords

Türkçe, Hint-Avrupa Dilleri, Sakaca, Bal, Doğu Avrupa

References

• Bayram, B. (2007). Çuvaş Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlük. Konya: Tablet Yayınları.
• Beekes, R. (2010). Etymological Dictionary of Greek. Leiden&Boston: Brill.
• Bojtár, E. (1999). Foreword to the Past: A Cultural History of the Baltic People. Budapest: Central European University Press.
• Boodberg, P. A. (1956). An Early Mongolian Toponym. Harvard Journal of Asiatic Studies, 19(3/4), 407–408.
• Carpelan, C., & Parpola, A. (2005). The Cultural Counterparts to Proto-Indo-European, Proto-Uralic and Proto-Aryan. F. B. Edwin, & L. P. Laurie içinde,
• The Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History (s. 107–141). London&New York: Routledge.
• Carpelan, C., & Parpola, A. (2007). Emergence, Contacts and Dispersal of Proto-Indo-European, Proto-Uralic and Proto-Aryan in Archaeological Perspective.
• Early Contacs between Uralic and Indo-European: Linguistic and Archaeological Considerations (s. 55–150). içinde Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura. CC. (2015). Codex Cumanicus. İstanbul: Kesit yayınları.
• Cebeci, İ. (2010). Örneklerle Deliorman Türk Ağzı Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Clauson, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford: Oxford University Press.
• Collinder, B. (1977). Fenno-Ugric Vocabulary. Hamburg: Almqvist&Wiksell.
• Conrady, A. (1925). Alte westöstliche Kulturwörter. Beiträge über die Verhandlungen der Sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig. Philo logis ch-hi storische Klasse (Cilt 77, s. 1–19). içinde.
• Çelgin, G. (2011). Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı.
• Danişment, İ. H. (1936). Türklerle Hind-Avrupalıların Menşe Birliği. İstanbul: Devlet Basımevi.
• De Vaan, M. (2008). Etymological Dictionary of Latin and the Other Italic Languages. Leiden: Brill.
• DS. (2019). Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü (Cilt IV). Ankara: TDK.
• Dvoretskiy, I. X. (1958). Drevn egrec hesko -Russ kiy Slovar' (Cilt II). Moskva: Gosudarstvennoye izdatel'stvo.
• Fischer, J. E. (1995). Vocabularium Sibiricum (1747): Der Etymo logis ch-Ve rglei chend e Anteil (Opuscula Feno-Ugrica Gottingensia). Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Gamkrelidze, T. V., & Ivanov, V. V. (1995). Indo-European and the Indo-Europeans: A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and a Proto-Culture Part I. Berlin-New York: Mouton de Gruyte.
• Grenfell, B. P., & Hunt, A. S. (1922). The Oxyrhynchus Papyri, Part XV. Oxford: Oxford University Press.
• Grönbech, K. (1992). Kuman Lehçesi Sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Hajdu, P. (1975). Finno-Ugrian Languages and Peoples. London: William Clowes & Sons Limited.
• Hauenschild, I. (2008). Lexion Jakutischer Tierbezeichnungen, Turcologia Band 68. Wiesbaden: Harrossowitz Verlag.
• Herodotos. (2004). Herodot Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Karlgren, B. (1973). Analytic Dictionary of Chinese and Sino-Japonese. Taipei: Ch’eng-Wen Publishing Company.
• Kluge, F. (1891). An Etymological Dictionary of the German Language. London: George Bells&Sons.
• Krooen, G. (2013). Etymological Dictionary of Proto-Germanic. Ledien-Boston: Brill.
• Kuun, C. G. (1880). Codex Cumanicus bibliothecae ad templum Divi Marci Venetiarum. Budapesteni.
• Kuz’mina, E. E. (2007). The Origin of Indo-Iranians. Leiden-Boston: Brill.
• Lesssing, F. (1960). Lessing, Ferdinand D., (1960), Mongolian-English Dictionary. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
• Lewiss, C. T., & Short, C. (1879). A Latin Dictionary. Oxford: Clarendon Press.
• Liddell, Henry George & Scott, Robert. (1996). A Greek-English Lexicon, Clarendon Press, Oxford. Oxford: Clarendon Press.
• Lubotsky, A. (1998). Tocharian Loan Words in Old Chinese: Chariots, Chariot Gear, and Town Building. Journal of Indo-European Studies, 26, 379–390.
• Mayrhofer, M. (2006). Einiges Zu Den Skythen, Ihrer Sprache, Ihrem Nachleben. Wien: Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften.
• Menges, K. H. (1982). Etymologika. Central Asiatic Journal, 126(1/2), 105–118.
• Miziyev, İ. M., & Laypanov, K. T. (2010). Türk Halklarının Kökeni. İstanbul: Selenge.
• Naskali, E. G., & Duranlı, M. (1999). Altayca-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Naskali, E. G., Butanayev, V., İsina, A., Şahin, E., Şahin, L., & Koç, A. (2007). Hakasça-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Nemeth, G. (1990). Kumuk ve Balkar Lehçeleri Sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları.
• Orel, V. (2003). A Handbook of Germanic Etymology. Leiden-Boston: Brill.
• Poppe, N. N. (1938). Mongol'skiy slovar' Mukaddimat al-Adab (Cilt I,II). Moskva: Akademii nauk SSSR.
• Pulleyblank, E. G. (1966). Chinese and Indo-Europeans. JRAS, 9–39.
• Pulleyblank, E. G. (1991). Lexicon of Reconstructed Pronunciation in Early Middle Chinese, Late Middle Chinese, and Early Mandarin. Vancouver: UBC Press.
• Ramstedt, G. J. (1935). Kalmückisches Wörterbuch. Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura.
• Räsänen, M. (1969). Versuch Eines Etymologischen Wörterbuchs Der Türksprachen. Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura.
• Rédei, K. (1988). Uralisches Etymologisches Wörterbuch. Budapest: Akadémiai Kiadό.
• Room, A. (2006). Placenames of the World; Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Feautures and Historic Sites. New York: McFarland, Jefferson.
• Sanzheyev, G. D.; Orlovskaya M.N., Shevernina Z.V. (2015). Etimologicheskiy Slovar' Mongol'skikh Yazykov (Cilt I). Moskva: RAN.
• Schrinoni, F., & Hunt, A. S. (2009). From Alexander to Babylon: Near Eastern Languages and Hellenistic Erudition in the Oxyrhynchus Glossary. Berlin-New York: Walter de Gruyter.
• Schützeichel, R. (2012). Althochdeutches Wörterbuch. Berlin: Walter de Gruyter.
• Sevortyan, E. V. (1968). Etimologicheskiy Slovar' Tyurkskikh Yazykov (Cilt II). Moskva: AN SSSR.
• Sinor, D. (1981). The Origin of Turkic Balïq ‘town’. Central Asiatic Journal, XXV, 95–102.
• Sırkaşeva, L. T., & Kuçigaşeva, N. A. (2000). Teleüt Ağzı Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Stachowski, M. (2011). Etimoloji. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Stachowski, M. (2013). “European Balkan(s), Turkic Bal(yk) and Problem of Their Orginal Meanings”. Current Trends in Altaic Linguistic: A Festschrift for Professor Emeritus Seong Baeg-in on his 80th Birthday (s. 613–618). içinde Seoul: Altaic Society of Korea.
• Starostin, S. A., Dybo, A. V., & Mudrak, O. (2003). An Etymological Dictionary of Altaic Languages (Handbook of Oriental Studies. Section 8 Uralic & Central Asia Studies (Book 8) (Cilt II). Brill.
• Stetsyuk, V. (2000). Doslidzhennya Peredistorychnykh Etnohenetychnykh Protsesiv u Skhidniy Yevropi. Lʹviv-Kyyiv.
• Tannagaşeva, N. K., & Akalın, Ş. H. (1995). Şor Sözlüğü. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• TEB. (1876). The Encylopædia Britannica. A Dictionary of Arts, Sciences and General Literature (Cilt III). Philadelphia: J.M. Stoddart &Co.
• Tietze, A. (2002). Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı (Cilt 1). İstanbul: Simurg.
• Toparlı, R., Vural, H., & Karaatlı, R. (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Tuna, O. N. (1961). Kelimeler Arasında: Şehir, Kent, Balçık, Bark, Bolu, İstanbul, Kışla, Köy, Hisar (Abat), Pazar, Kale, Kurgan, Höyük, Balıkesir, Kamu, Hep, Örnek, Amaç. Türk Dili, 117, 642–644.
• Witzel, M. (2003, December). Linguistic Evidence for Cultural Exchange in Prehistoric Western Central Asia. Sino-Platonic Ppaers, 129, 1–70.
• Yudahin, K. K. (1998). Kırgız Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Zemahşeri. (2009). Mukaddimetü’l-Edeb (Moğolca-Çağatayca Çevirinin Sözlüğü). Ankara: Türk Dil Kurumu.