On the Origin of Gerundial Suffix {-(y)ArAK}

Year 2012, Volume: 13 Issue: 23, 19 - 60, 01.06.2012

Oğuzhan Durmuş

Abstract

Starting with Meninski (1680), numereous Turcologists have expressed their opinions on the origin of Turkish gerundial suffix{-(y)ArAK}. Although there are more opinions relevant to the origin of the gerundial suffix, two of them came to the fore. According to the first scenario, {-(y)ArAK} was made up of combining gerundial suffix {-(y)A} and comparison formant {+rAK}. However, the second scenario claims that the suffix was formed by aorist-participle suffix {-(U)r}/{-(A)r}+{±OK} enclitic. The second of these opinions cannot be accepted within the framework of Turkic etymological principles. This article asserts that {-(y)ArAK} emerged as result of functional renewal of (pre-)existing gerundial suffix {-(y)A).

Keywords

Turkish language, Turkish of Turkey, enclitic {±OK}, gerundial suffix {-(y)ArAK}, etymology

{-(y)ArAK} Zarf-Fiil Ekinin Kökeni Üzerine

Abstract

Türkiye Türkçesinin zarf-fiil ekleri arasında yer alan {-(y)ArAK} ekinin kökeni hakkında Meninski’den (1680) başlayarak pek çok Türkolog görüş bildirmiştir. Ekin kökeni hakkında daha fazla görüş bulunmasına rağmen ikisi öne çıkmıştır. Bunlardan biri, ekin {-(y)A} zarf-fiil eki ile {+rAK} kuvvetlendirme ekinin birleşmesiyle; diğeri ise, geniş zaman sıfat-fiil eki {-(U)r}/{-(A)r} ekiyle {±OK} enklitiğinin birleşmesiyle meydana geldiğini ileri sürmektedir. [geniş zaman sıfat-fiil eki+edat] şeklinde bir açıklama Türkçenin etimolojik prensipleri çerçevesinde kabul edilemez. Bu ek, mevcut bir zarf-fiil ekinden başka bir gramer unsuru tarafından işlev yenilemesi neticesinde ortaya çıkmış olmalıdır.

Keywords

Türk dili, Türkiye Türkçesi, {±OK} edatı, {-(y)ArAK} zarf-fiil eki, etimoloji

References

• ABDURRAHMANOV, G. A. [editör] (1975) Uzbek Tili Grammatikası: Morfologiya. Taşkent.
• ADAMOVIĆ, Milan (1988) Konjugationsgeschischte der Türkischen Sprache. Leiden: E. J. Brill.
• ADAMOVIĆ, Milan (2001) Das Türksche des 16. Jahrhunderts, Nach den Aufzeichnungen des Florentines Filippo Argenti (1533), Göttingen.
• ADEMLER, Betül (2007) Düstûrnâme-i Enverî (Dil Özellikleri – Metin), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• AKTAN, Bilâl (2002) Devletoğlu Yûsuf’un Vikâye Tercümesi (İnceleme-Metin Dizin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi.
• AL, Şerife Burcu (2010) ‘Acâ‘ibü’l-Mahlûkât Giriş, Metin, İnceleme, Dizin-Sözlük, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
• ANETSHOFER, Helga (2005) Temporale Satzverbindungen in altosmanichen Prosatexten, Wiesbaden: Harrassowitz.
• ARAT, Reşit Rahmeti (1987) “Die Hilfsverben und Verbaladverbien im Altaischen” Reşit Rahmeti Arat Makaleler, Cilt 1. Ankara: TKAE. 228-290 s.
• AŞMARIN, N. İ. (1898) Materialı dlya İssledovaniya Çuvaşskago Yazıka. Kazan: Tipo- litografiya İmperatorskago Universiteta.
• AŞMARIN, N. İ. (1923) Opıt İssledovaniya Çuvaşskogo Sintaksisa, Çast’ Vtoraya. Simbirsk.
• ATA, Aysu (2002) Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul.
• ATALAY, Besim [Çev.] (1945) Ettuhfet-üz-Zekiyye Fil-Lûgat-it-Türkiyye. İstanbul: TDK.
• AYCIBIN, Zeynep (2007) Kâtib Çelebi Fezleke Tahlil ve Metin, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• AYDEMİR, İ. Ahmet (2010) Türkçede Zaman ve Görünüş Sistemleri. Ankara. Grafiker.
• BANGUOĞLU, Tahsin (1938) Altosmanische Sprachstudien zu Suheyl-ü Nevbahar. Leipzig.
• BANGUOĞLU, Tahsin (1998) Türkçenin Grameri, Ankara: TDK.
• BARGAN, Hüseyin (2008) Rızaeddin Fahreddin’in Derlediği “Til Yarışı” (Metin - İnceleme). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• BASKAKOV, N. A. (1940) Nogayskiy Yazık i Yego Dialektı: Grammatika, Tekstı i Slovar’. Moskova-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• BASKAKOV, N. A. (1952) Karakalpakskiy Yazık, Fonetika i Morfologiya (Çast’ Pervaya), Leningrad.
• BASKAKOV, N. A. (1973) Grammatika Nogayskogo Yazıka, Çast’ I: Fonetika i Morfologiya. Çerkessk.
• BASKAKOV, N. A. (1976) Grammatika Karaçayevo-Balkarskogo Yazıka: Fonetika, Morfologiya, Sintaksis. Nalçik: Knijnoe İzdatel’stvo El’brus.
• BAYRAKTAR, Nesrin (2004) Türkçede Fiilimsiler. Ankara: TDK.
• BAZIN, Louis (2010) “Türkmence” (Çev. E. Gemalmaz), Türkçenin Derin Yapısı, Ankara: 553-574. s.
• BENDEROĞLU, Abdüllatif (1976) Irak Türkmen Dili – Dilbilgisi Karşılaştırma. Bağdat.
• BENZING, Johannes (1939) Über die Verbformen im Türkmenischen, Berlin.
• BERDİYEV, R. [red.] (1970) Türkmen Diliniŋ Dialektleriniŋ Oçerki, Aşgabat.
• BİRAY, Nergis (2008) “Kazak Türkçesinde Sınırlandırma İşlevli Dil Birlikleri Üzerine: gana, qana, tek, -aq”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 5, 48-83. s.
• BODROGLIGETI, A. J. E. (2001) A Grammar of Chagatay, Muenchen: Lincom Europa.
• BODROGLIGETI, A. J. E. (2003) An Academic Reference Grammar of Modern Literary Uzbek. Cilt 1, Los Angeles: Lincom Europa.
• BOESCHOTEN, H., Vandamme, M., Tezcan, S., (1995) The Stories of Prophets: Qiṣaṣ al- anbiyā’, An Eastern Turkish Version, Brill: Leiden.
• BOZKAPLAN, Şerif Ali (1989) Camasb-nâme, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Malatya.
• CAFEROĞLU, Ahmet (1931) Abû-Hayyân, Kitâb al-İdrâk li-lisân al-Atrak, İstanbul: Evkaf Matbaası. CAN, Ayşe Handan (2007) Târih-i http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83611/haci-ali-efendi---tarih-i-kamanice.html (Erişim Tarihi: 14.12.2011) Kamaniçe (Tahlil ve Metin),
• CANPOLAT, Mustafa (1988) “Oht = Zaman Sözcüğü Üzerine” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 32, S. 1-2, 177-183. s.
• CLARK, L. (1998) Turkmen Reference Grammar. Wiesbaden: Harrassowitz.
• ÇAĞIRAN, Önder (1992) Ahmedî Dâ’î Tıbb-ı Nebevî (İmlâ, Fonetik, Morfoloji, Karşılaştırmalı Metin, İndeks ve Sözlük), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Malatya.
• ÇATIKKAŞ, Ata (2009) Süleymannâme-i Kebîr, Ankara: TDK.
• ÇELİK, Muhittin (1997) Kaşkay Türkçesi (Giriş - İnceleme - Metinler –Sözlük). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Malatya.
• ÇİFTÇİ Selcen (2003) Tuhfetü’l-Mü’min (Metin-İnceleme-Sözlük), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• ÇİFTÇİOĞLU, Arzu (2006) Muhammed b. Muhammed Altıparmak’ın Mensur Yusuf ve Zeliha’sı (Transkripsiyonlu Metin – İnceleme – Sözlük), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• DAĞLAR, Abdülkadir (2009) Şem’i Şemullah, Şerh-i Mesnevi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• DELICE, H. İbrahim (2001) Kitâb fî-İlmi’n-Nüşşâb. Sivas.
• DEMİRBİLEK, Salih (2000) Ahmedî’nin İskendernâme Adlı Eseri Üzerinde İnceleme (Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Cümle Bilgisi) Metnin Transkripsiyonu, Sözlük Çalışması, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Edirne.
• DENY, Jean (1941) Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi). (Çev. A. U. Elöve). İstanbul: Maarif Matbaası.
• DEVELİ, Hayati (1995) Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre 17. Yüzyıl Osmanlı Türkçesinde Ses Benzeşmeleri ve Uyumlar, Ankara: TDK.
• DIRENKOVA, N. P. (1940) Grammatika Oyrotskogo Yazıka. Moskova- Leningrad: İzdatel’stvo Akademi Nauk SSSR.
• DIRENKOVA, N. P. (1941) Grammatika Şorskogo Yazıka. Moskova- Leningrad: İzdatel’stvo Akademi Nauk SSSR.
• DİREKÇİ, Bekir (2010) Cevâhirü’l-Me‘ânî (Giriş – Dil Özellikleri – Metin – Dizin)i Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• DJANMAZOV, Y. D. (1967) Deyepriçastiya v Kumıkskom Literaturnom Yazıke (Sravnitel’no s Drugimi Tyurkskimi Yazıkami). Moskova: İzdatel’stvo Nauka.
• DMITRIEV, N. K. (1940) Grammatika Kumıkskogo Yazıka. Moskova-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• DMITRIEV, N. K. (1948) Grammatika Başkirskogo Yazıka. Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• DOERFER, G., Hesche, W. (1993) Chorasantürkisch: Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. Wiesbaden: Harrassowitz.
• DOERFER, G., Hesche, W. (1998) Türkische Folklore-Texte aus Chorasan, Wiesbaden: Harrassowitz.
• DOĞAN, Enfel (2006) Ahlâk-ı Alâî (Metin – Sözlük – Sentaks İncelemesi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• DOĞAN, Talip (2010) Urmiye Ağızları, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
• DURMUŞ, Oğuzhan (2009) Çuvaşçanın Şekil Bilgisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Edirne.
• ECKMANN, János (1942) “Mīrzā Mehdīs Darstellung der tschagataischen Sprache”. Analecta Orientalia Memoriae Alexandri Csoma De Kőrös Dicata.V. 1, Budapeşte. 156-222. s.
• ECKMANN, János (1988) Çağatayca El Kitabı, (Çev. Günay Karaağaç), İstanbul: İÜEF Yay.
• ECKMANN, János (1989) “Memlûk Kıpçakçasının Oğuzcalaşmasına Dair” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, Belleten 1964, 35-41. s.
• EFENDİOĞLU, Süleyman (2007) Muhammed bin Hacı İvaz Cinânü’l Cenân, (İnceleme- Metin-Dizin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• EMİNOĞLU, Hatice (2003) Müşkil-güşâ (Ta‘bîr-nâme) Dilbilgisi, Metin, Dizin. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ERCİLASUN, Ahmet Bican (2007) “Geniş Zaman Ekine Dair Bazı Düşünceler”. Makaleler: Dil - Destan - Tarih - Edebiyat. Ankara: Akçağ. 359-363 s.
• ERDAĞI, Binnur (2000) Tuhfe-i Mübârizî (İnceleme-Metin-Sözlük), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ERDAL, Marcel (2004) A Grammar of Old Turkic, Leiden-Boston: Brill.
• ERGİN, Muharrem (1951) “Kadı Burhaneddin Divanı Üzerine Bir Gramer Denemesi” İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. IV, 287-327. s.
• ERGİN, Muharrem (2009) Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak.
• ERGÜZEL, M. Mehdi (2009a) Kitab-ı Bâz-name-i Padişahi, Ankara: TDK.
• ERGÜZEL, M. Mehdi (2009b) Pârs-nâme, Ankara: TDK
• GABAIN, A. von (1982) “Die Südwest-Dialekte des Türkischen”. Türkologie. 176-204. s.
• GÖZÜTOK, Avni (1991) Garîbnâme’nin Dili Üzerinde Sistematik Bir Gramer Çalışması, Atatürk Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• GÜLLÜDAĞ, Nesrin (2005) Kırımçak Türkçesi Grameri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ.
• GÜLSEVİN, Gürer. (1997) Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara. TDK.
• GÜMÜŞATAM, Gürkan (2009) Haza Kitâb Hükemâ-yı Tertîb -ı Mu’acele, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• GÜNEŞ, Özlem (2010) Fahrî’nin Husrev ü Şîrîn’i (Metin Tahlil), Nizamî ve Şeyhî’nin Eserleriyle Karşılaştırılması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• GÜVEN, Mehmet (2005) Abdulvehhâb bin Yusuf’un Müntahab-ı Fi’t-Tıbb’ı (Dil İncelemesi, Metin, Dizin), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Denizli.
• HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1965) “Sa’lebî’nin Kısasu’l-Enbiya’sının Tercümesi Üzerinde Bir Gramer Denemesi. Fiil Kip, Zaman ve Çekimi” İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XIII, s. 99-122.
• HACIEMİNOĞLU, Necmettin (1992) Türk Dilinde Edatlar, Ankara: MEB.
• HANGILDIN, V. N (1959) Tatar Télé Grammatikası. Kazan.
• HASSAN, Hussin Shahbaz (1979) Kerkük Ağzı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• HAYDAR, Choban Khıdır (1979) Irak Türkmen Ağızları (Metinler – İnceleme – Sözlük). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• HAZAI, György; Tietze, Andreas (2006) Ferec Ba‘d Eş-Şidde “Freud nach Leid” (Ein frühosmanischen Geschichtenbuch), 1. Band: Text. Berlin.
• HİSAMOVA, F. M. (2006) Tatar Télé Morfologiyasé. Kazan.
• HÜNERLI, Bülent (2012) Oğuz Grubu Türk Lehçelerinde Zarf-Fiiller, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Edirne.
• İLHAN, Nadir (1998) Eşref bin Muhammed, Hazâ’inu’s-Sa‘âdât (İnceleme – Metin – Dizin), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ.
• İLKER, Ayşe (1997) Batı Grubu Türk Yazı Dillerinde Fiil. Ankara: TDK.
• İNAN, Abdülkadir (1958) “Kayıtbay’ın Türkçe Duaları”, Jean Deny Armağanı – Mélanges Jean Deny, Ankara: TDK. 91-94. s.
• JEHLITSCHKA, Henry (1895) Türkische Konversations-Grammatik. Heildelberg: Julius Gross.
• JOHANSON, L. (1988) “On the Renewal and Reinterpretation of ‘Instrumental’ Gerunds in Turkic” Oriens, Vol. 31, 136-153. s.
• JOHANSON, L. (1996) “Funktionen Syndetischen Gerundien im Türkischen”, Uluslararası Türk Dili Kongresi 1988, Ankara: TDK. 95-101. s.
• JOHANSON, L. (2002) “Türk Yazı Dillerinin ve Yazı Sistemlerinin Geçerliliğine Dair”, (Çev. Mustafa Uğurlu), Türkbilig, 2002/ 4: 71-79.
• KARAAĞAÇ, Günay (2002) Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ.
• KARABACAK, Esra (2002) Bergamalı Kadri, Müyessiretü’l-Ulûm. Ankara: TDK.
• KARADUMAN, Selami (2010) Oruç Beg Tarihi Manisa Nüshası (İnceleme-Metin-Dizin), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• KARİNİ, Jahangir (2009) Erdebil İli Ağızları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• KARTALCIK, Vedat (2008) Şerif Kemal’in Romanları “Akçarlaklar” ve “Taŋ Atkanda” Üzerinde Dil İncelemesi (Giriş - İnceleme - Metin - Dizinler. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İzmir.
• KARTALLIOĞLU, Yavuz (2005) Klâsik Osmanlı Türkçesinde Eklerin Ses Düzeni (16., 17. ve 18. Yüzyıl), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• KARTALLIOĞLU, Yavuz (2010) Bernardo de Parigi’nin Söz Kitabı, 400 Yıllık İtalyanca- Türkçe Sözlük, Gazi Kitabevi, Ankara.
• KASEM-BEG, M. A. (1848) Allgemeine Grammatik der Türkisch-Tatarischen Sprache. (Çev. J. T. Zenker), Leipzig: Wilhelm Engelmann.
• KAYASANDIK, Ahmet (2009), Adab-ı Makal, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• KAZEM-BEK, M. A. (1846) Obşçaya Grammatika Turetsko-Tatarskago Yazıka. Kazan.
• KISSLING, H. J. (1960) Osmanisch-Türkische Grammatik, Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
• KONONOV, A. N (1956) Grammatika Sovremennogo Turetskogo Literaturnogo Yazıka. Moskova-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• KONONOV, A. N. (1960) Grammatika Sovremennogo Uzbekskogo Literaturnogo Yazıka. Moskova-Leningrad: İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• KORKMAZ, Zeynep (1966) “Türkçedeki –arak/–erek Zarf-Fiil (Gerundium) Ekinin Yapısı Üzerine”. Reşit Rahmeti Arat İçin. Ankara. 331-335. s.
• KORKMAZ, Zeynep (1987) “Türkçe’de -oN Zarf-Fiil Eki ile –Pan/-Pen Eki ve Türemeleri” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1984, Ankara: TDK. 155-165. s.
• KORKMAZ, Zeynep (1988) “Türkçede ok/ök Kuvvetlendirme (İntensivum) Edatı Üzerine” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1961, Ankara: TDK. 13-29. s.
• KORKMAZ, Zeynep (2003) Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: TDK.
• KÖKTEKIN, Kazım (1994) Süle Fakih’in Yusuf ve Zelihası, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• KÖKTEKIN, Kazım (2007) Yûsuf-ı Meddâh, Varka ve Gülşah, Ankara: TDK.
• KÖSE, Ayhan (2007) Rinat Muhammedi’nin Kéneri Çitlék Koşı Romanının Çevriyazısı ve Sıfat-Fiil Merkezli Tatar Türkçesinin Dil Özellikleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• KUANIŞBAYEV, Ercan (2006) Kitâb Fi’l-Fıh. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• KURUKAYA, Onur (2010) Tâcü’l-Edeb, Giriş-İnceleme-Metin-Sözlük, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• LI, Yong-Sŏng (2004) Türk Dillerinde Sontakılar, İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi.
• MAHMUTOVA, L. T. (1978) Opıt İssledovinya Tyurkish Dialektov: Mişarskiy Dialekt Tatarskogo Yazıka. Moskova: Nauka.
• MAHMUTOVA, L. T. vd. (1977) Tatar Télénéŋ Aŋlatmalı Süzlégé, C. I, Kazan.
• MANİSSADJİAN, J. J. (1893) Lehrbuch der Modernen Osmanischen Sprache. Stutgart- Berlin: W. Spemann.
• MANSUROĞLU, Mecdut (1988) “Eski Osmanlıca” Tarihî Türk Şiveleri. Ankara: TKAE. 247-276. s.
• MEHMET, Gülsün (2010) “Salar Türkçesinde Zarf-Fiilli Öge Cümleler ve Zarf-Fiil İşaretleyicilerinin Görünümü”, Turkish Studies, V. 5/4, 502-534. s.
• MENINSKI, Francisci à Mesgnien (1680) Grammatica Turcica, Viyana.
• MİRZEZADE, H. (1990) Azerbaycan Dilinin Tarihi Grammatikası, Bakü: Azerbaycan Üniversiteti Neşriyatı.
• MUNDY, C. S. “The -E/-Ü Gerund in Old Ottoman: I. Formal Analysis” BSOAS. 298-319. s.
• MUSAYEV, K. M. (1964) Grammatika Karaimskogo Yazıka. Fonetika i Morfologiya. Moskova: Nauka.
• NURİ, Muhsin Kevser (1987) Erbil ve Amirli Ağızları. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• ÖNER, Mustafa (2007) “Türkçede –prAK Zarf-Fiil Eki” Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 3 (Eylül 2007). 68-73. s.
• ÖZÇOBAN, Yusuf (2008) İbrahim Salahov’un “Kolıma Hikeyeleré” ve “Kükçetav Dalalarında” Adlı Romanları (İnceleme - Metin – Sözlük ve Dizin), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Balıkesir.
• ÖZER, Filiz (2000) Oğuz Grubu Türk Dillerinde Fiilimsiler, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• ÖZKAN, Mustafa (1993) Mahmûd b. Kâdî-i Manyâs, Gülistan Tercümesi, Giriş-İnceleme- Metin-Sözlük. Ankara: TDK.
• ÖZKAN, Mustafa (2009) Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• ÖZKAN, Nevzat (1996) Gagavuz Türkçesi Grameri, Ankara: TDK.
• ÖZNAL-GÜDER, Nurcan (1997) Kastamonulu Şâzî, Maktel-i Hüseyn (İnceleme, Metin, Sözlük, Adlar Dizini), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• ÖZTÜRK, Jale (2002) Memduh Şevket Esendal’ın İlk Sekiz Hikâye Kitabında Yer Alan Hikâyelerdeki Zarf-Fiiller ve Zarf-Fiil Grupları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Adana.
• ÖZYAŞAMIŞ ŞAKAR, Sezer (2009) Firdevsî-i Rûmî Terceme-i Câme-Şûy-Nâme, İstanbul.
• ÖZYAŞAMIŞ-ŞAKAR, Sezer (2005) Birgivî Muhammed Efendi’nin Manzum Vasiyet- nâmesi (Eleştirili Metin – Dil İncelemesi – Sözlük), Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• ÖZYETGİN, A. Melek (2001) Kitâbu’l-İdrâk li Lisân’l-Etrâk, Fiil: Tarihî-Karşılaştırmalı Bir Gramer ve Sözlük Denemesi. Ankara: Köksav.
• PİQUERÉ, P. J. (1870) Grammatik des Türkisch-Osmanischen Umgangsprache. Wien.
• POPPE, N. (1964) Bashkir Manual (Descriptive Grammar and Texts with A Bashkir- English Glossary). Bloomington: İndiana.
• RAMSTEDT, G. J. (1952) Einführung in die Altaische Sprachwissenschaft II. Formenlehre. Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura.
• RÜSTEMOV, R. E.; Budagova, E. İ. (1960) Azerbaycan Dilinin Grammatikası. I. Hisse (Morfologiya), Bakü. Azerbaycan SSR Elmler Akademiyası Neşriyatı.
• RYER, Andrea Du (1633) Rudimenta Grammatices Linguæ Turcicæ, Paris.
• SARIKAYA, Bekir (2010) Rükneddin Ahmed’in Acâibü’l-Mahlûkat Tercümesi (Giriş – Metin – Sözlük), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• SARIKAYA, Mahmut (1998) Güney Azerbaycan Türkçesi, (Fonetik – Morfoloji – Sentaks), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Kayseri.
• SEAMAN, Gulielmo (1670) Grammatica Linguæ Turcicæ, Oxoniæ.
• SEVORTYAN, E. V. (1966) “Krımsko-Tatarskiy Yazık”, Yazıki Narodov SSSR, Tom Vtoroy: Tyurksie Yazıki. (Ed. N. A. Baskakov), Leningrad: Nauka. 234-259. s.
• SEZER, Önder (2007) “Türkiye Türkçesi Ağızlarında Zarf-Fiiller”, I. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kurultayı -Bildiriler -, C. IV. 1876-1877. s.
• SIR, Ayşe Nur (2007), Mehmed Za‘îm, Câmi‘ü’t-Tevârih (202a-327b Giriş-Tenkitli Metin- Sözlük- Dizin), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• SOLMAZ, Ali Osman (2007) Tutmacı’nın Gül ü Hüsrev Adlı Eseri (İnceleme – Metin - Dizin), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• SÖYEGOV, M. (1981) Türki Dilleriniñ Günorta-Günbatar Toparında Hal İşlikler, Aşgabat.
• SÖYEGOV, M. [Ed.] (2000) Türkmen Dilinin Grammatikası, Morfologiya. Aşgabat.
• SUNGURHAN-EYDURAN, Arzu (2008) Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu‘arâ (Tenkitli Metin), http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215418/h/metin.pdf (Erişim Tarihi: 14.12.2011).
• SUNGURHAN-EYDURAN, Arzu (2009) Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu‘arâ (Tenkitli Metin), http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219122/h/tsmetina.pdf (Erişim Tarihi: 14.12.2011).
• ŞABAN Doğan (2009) Terceme-i Akrabâdîn, Sabuncuoğlu Şerefeddin (Giriş, İnceleme, Metin, Dizinler), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya.
• ŞAHİN, Erdal (2009). “Tatar Türkçesinde uk/ük Kuvvetlendirme Edatı” Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 180. 1-12. s.
• ŞAHİN, Hatice (1993) Hatiboğlu Ferah-name (Dil Özellikleri – Metin – Söz Dizini), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Malatya.
• ÇERBAK, A. M. (1962) Grammatika Starouzbekskogo Yazıka. Moskova-Leningrad:
• İzdatel’stvo Akademii Nauk SSSR.
• ŞÇERBAK, A. M. (1981) Oçerki po Sravnitel’noy Morfologii Tyurksih Yazıkov (Glagol). Leningrad: Nauka.
• ŞİRALİYEV, M. Ş., Sevortyan, E. V. (1971) Grammatika Azerbaydjanskogo Yazıka, Bakü. Elm
• TABAKLAR, Özcan (1994) Türkmencenin Morfolojisi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• TENİŞEV, E. R. (1976) Stroy Salarskogo Yazıka. Moskova: Nauka.
• TİKEN, Kamil (2004) Eski Türkiye Türkçesinde Edatlar, Bağlaçlar, Ünlemler ve Zarf Fiiller. Ankara: TDK.
• TOLKUN, Selahattin (2009) Özbekçede Fiilimsiler. İstanbul.
• TOPARLI, R., Argunşah, M. (2008) Mu’înü’l-Mürîd. Ankara: TDK.
• TOPARLI, Recep (1992) İrşâdü’l-Mülûk ve’s-Selâtîn. Ankara: TDK.
• TORUN, C. P. (2009) Muhammed’in Işk-nâmesi Üzerine Üzerine Dil İncelemesi. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• TOSUN, İlker (2011) Tuva Türkçesinin Şekil Bilgisi, Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Edirne.
• TUMAŞEVA, D. G. (1964) Hezérgé Tatar Edebi Télé Morfologiyasé, Kazan.
• TUMAŞEVA, D. G. (1969) “Glagol”, Sovremennıy Tatarskiy Literaturnıy Yazık (Leksikologiya, Fonetika, Morfologiya), Kazan. 210-295. s.
• TURAN, Fikret (2000) Adverbs and Adverbial Constructions in Old Anatolian Turkish. Wiesbaden. Harrassowitz.
• TURAN, Fikret (2001) Eski Oğuzca Sözlük: Bahşayiş Lügati. İstanbul: Bay.
• TURHAN ARSLAN, Selda (2006) Tatar Türkçesi Remzi Veliyev – Faciga (İnceleme-Metin- Sözlük), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• TÜRK, Vahit (2009) Bahrü’l-Hakâyık (Giriş - Metin - Dizin), Ankara: TDK.
• UBRYATOVA, E. İ. [ed.] (1982) Grammatika Sovremennogo Yakutskogo Literaturnogo Yazıka. Moskova: Nauka.
• UÇAR, İlhan (2009) Hazâ Kitâb-ı Hulâsa-ı Tıbb Cerrâh Mes’ûd (Giriş – İnceleme – Metin – Dizinler), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya.
• UĞURLU, Mustafa (1999) “-ArAK ve -p ile Kurulan Zarf-Fiilli Parçalarda Sınır Vurgulayışı Rolü”. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı-1996. 1181-1187. s.
• UĞURLU, Mustafa (1999) Memlûk Türkçesinde Zarf-Fiilli Parçaların Dizimi, Ankara: TDK.
• UZUN, Nadir Engin (2006) Biçimbilim: Temel Kavramlar, Ankara: Papatya.
• ÜSTÜNER, Ahat (2003) Türkçede Pekiştirme, Elazığ: Fırat Üniversitesi Basımevi.
• ÜZÜMCÜ, Hamza (2008) Zafernâme-i Ali Paşa (Transkript ve Değerlendirme), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• VURAL, Hanifi (1999) Letâyif-nâme (Giriş, Transkripsiyonlu Metin, Gramtikal Dizin) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• WEIL, Gotthold (1917) Grammatik der Osmanisch-Türkischen Sprache. Berlin: Verlag von Georg Reimer.
• YASTI, Mehmet (2010) Esrârü’l-‘Ârifîn (İmla, Metin, Dizin), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya.
• YAVUZ, Kemal (2007) Gülşehri’nin Mantıku’t-Tayrı (Gülşen-nâme) -Metin ve Günümüz Türkçesine Aktarma-, 2 cilt, Ankara: Kırşehir Valiliği Yayınları.
• YAVUZ, Orhan (1986) Anadolu Türkçesi İle Yapılan En Eski Tezkiretü’l-Evliya Tercümesi ve Dil Özellikleri, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• YILDIRIM, Nermin (2005) Kara Çelebizâde Abdülaziz Efendi’nin Zafername Adlı Eseri (Tarihçe-i Feth-i Revan ve Bağdad) Tahlil ve Metin, Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• YILDIRIM, Onur (2010) Et-Teshîl fi’t-Tıbb (Kitâb-ı Teshîli’l-Mevlanâ Şemseddin) (İnceleme-Metin-Dizin), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• YILDIZHAN, Denizhan (2009) Tuhfetü’s-Sülehâ (Metin-Gramer-Dizin), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla.
• YULDAŞEV, A. A. (1981) Grammatika Sovremennogo Başkirskogo Literaturnogo Yazıka, Moskova.
• YUSUPOV, F. Y. (1985) Neliçnıe Formı Glagola v Dialektah Tatarskogo Yazıka, Kazan: İzdatel’stvo Kazanskogo Universiteta.
• YÜCE, Nuri (1973) “Über Das Gerundium -araq/-erek”, Central Asiatic Journal Sayı: 17, 274-281 ss.
• YÜCE, Nuri (1999) Gerundien im Türkischen: Eine morphologische und syntaktische Unterschung. İstanbul: Simurg.
• YÜCEL, Bilal (2000) “Türkiye Türkçesinde Zarf-Fiil Eklerinin Yapı Bakımından Sınıflandırılması Üzerine”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S. 9. 75-114. s.
• ZEYNULLIN, M. V. (2002) Hazérgé Başkort Ezebi Télé, Morfologiya. Öfö.
• ZINNATULLINA, K. Z. (1997) “Deyepriçastie” Tatarskaya Grammatika II: Morfologiya. Kazan. 223-230. s.