The Role of Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye in the Suppression of the Albanian Revolts of 1830-1831

Yıl 2024, , 111 - 130, 31.05.2024

Ahmet Turan

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1351024

Öz

The Sultan Mahmud II's centralization policy in civil administration was often met with resistance both by the local population living in places where the authority of Istanbul did not extend and by the local power holders who acted independently from the center. One of the reasons for this resistance was the attempt to meet the need for recruits for the regular army through compulsory military service which replaced the abolished Janissary Corps. The main axis of this paper is the military activities of the central administration to maintain order in Albania, one of the places of resistance.
The paper attempts to answer the question of how the military operations starting from the south of Albania and heading towards the north were carried out and whether the use of regular army units in suppression activities was a choice or a necessity. Finally, with the support of archival documents the paper endeavors to explain the historical background of the use of the Ottoman regular army units as an internal colonization instrument until the last periods of the empire.

Anahtar Kelimeler

Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye, Mehmed Resid Pasha, Mahmud II, Mustafa Pasha of Shkodra, Internal colonization, Regular Army, Counterinsurgency, Albania.

1830-1831 ARNAVUTLUK İSYANLARININ BASTIRILMASINDA ASÂKİR-İ MANSÛRE-İ MUHAMMEDİYYE’NİN ROLÜ

Öz

Sultan II. Mahmud’un mülki idarede merkezileşme politikası, çoğu zaman, hem İstanbul’un otoritesinin uzanmadığı yerlerde yaşayan yerel halk hem de merkezden bağımsız hareket eden mahalli güç sahipleri tarafından mukavemet ile karşılanmıştır. Bu mukavemetin sebeplerinden biri de, kaldırılan Yeniçeri Ocağı yerine kurulan düzenli orduya duyulan nefer ihtiyacının, zorunlu askerlik hizmeti ile giderilmeye çalışılmasıdır. Çalışmamızın ana eksenini, merkezi idarenin bu mukavemet yerlerinden biri olan Arnavutluk’ta, düzeni sağlamaya yönelik askerî faaliyetleri oluşturmaktadır.
Çalışmamızda Arnavutluk’un güneyinden başlayarak kuzeyine yönelen askerî harekâtın ne şekilde icra edildiği ve düzenli ordu birliklerinin isyan bastırma faaliyetlerinde kullanımının bir tercih mi yoksa zorunluluk mu olduğu sorusu ele alınıp cevaplanmaya çalışılmıştır. Osmanlı düzenli ordu birliklerinin, devletin son dönemine kadar bir iç kolonizasyon enstrümanı olarak kullanılmasının tarihsel arka planı, arşiv belgeleri ile desteklenerek açıklanmaya gayret edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye, Mehmed Reşid Paşa, II. Mahmud, İşkodralı Mustafa Paşa, İç kolonizasyon, Düzenli Ordu, İsyan Bastırma, Arnavutluk.

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi (BOA)
• Cevdet Askeriye (C.AS) 1074/47286.
• Hatt-ı Hümâyun (HAT) 313/18492, 313/18492-B, 432/21948-A, 430/21911, 433/ 21978, 431/ 21926, 415/21509, 430/21915-B, 432/21949, 1307/50994, 1308/51008-B, 412/21414-A, 412/21412, 418/21654, 416/21518, 418/21645, 411/21397, 408/21250, 408/21253-A, 407/21206, 405/21178-A, 406/21186, 407/21201, 929/40306-H, 1296/50413, 622/30749, 929/40306-B, 406/21186-A, 409/21257-C, 407/21245-A, 436/22055, 405/21180-E, 405/21178, 431/21929, 434/22002-A, 434/22002-C, 432/21948, 417/21574, 418/21630, 435/22012, 481/23591.
• Topkapı Sarayı Müze Arşivi Evrakı (TS.MA.e) 521/15. 662/18, 472/29, 709/86, 712/11
• Kaynak Gazeteler
• Takvîm-i Vekâyi’ (1831).
• Araştırma Eserleri
• Ahmed Lûtfi Efendi. (1999a). Vak'anüvîs Ahmed Lûtfi Efendi Tarihi (C. I) (A. Hezarfen, Haz.). İstanbul: Tarih Vakfı-Yapı Kredi Yayınları.
• Ahmed Lûtfi Efendi. (1999b). Vak'anüvîs Ahmed Lûtfi Efendi Tarihi (C. II-III) (A. Hezarfen, Haz.). İstanbul: Tarih Vakfı-Yapı Kredi Yayınları.
• Anscombe, F. F. (2010). Islam and the Age of Ottoman Reform. Past & Present (208), 159-189.
• Beydilli, K. (2008). Reşid Mehmed Paşa. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA) içinde (C. 35, ss. 12-14). 16 Temmuz 2023 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/resid-mehmed-pasa adresinden erişildi.
• Bilge, M. (2020). Mustafa Paşa, Buşatlı. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDVİA) içinde (C. 31, ss. 344-345).
• Bozbora, N. (1994). Osmanlı Yönetiminde Arnavutlar ve Arnavut Ulusçuluğu (Basılmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi.
• Çalar, M. E. (2022). Modern Ordunun Kadim Savaşçıları: 1828-29 Osmanlı-Rus. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi, 3(1), 67-85.
• Erbaş, A. (2022). II. Mahmud Döneminde İşkodralı Mustafa Paşa İsyanı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Köremezli, İ. (2017). Osmanlı-Rus Harpleri (1768-1878). G. Yıldız (Ed.), Osmanlı Askeri Tarihi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918 içinde (ss. 249-285). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Külçe, S. (1944). Osmanlı Tarihinde Arnavutluk. İzmir: Yeni Asır Matbaası: Ticaret Basımevi.
• Muallim Nâci. (1900). Lûgat-ı Nâci. İstanbul: Asır Matbaa Kütübhane ve Mücellithanesi.
• Selçuk, H. (2019). Benderli Mehmed Selim (Sırrı) Paşa’nın Hayatı, İdari ve Siyasi Faaliyetleri (1771-1831) (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Skendi, S. (1967). The Albanian National Awakening 1878-1912. New Jersey: Princeton University Press.
• Süleyman Tevfik. (1897). Devlet-i Âliyye-i Osmaniye ve Yunan Muharebesi. İstanbul: Mihran Matbaası.
• Yıldız, G. (2009). Neferin Adı Yok Zorunlu Askerliğe Geçiş Sürecinde Osmanlı Devleti’nde Siyaset, Ordu ve Toplum (1826-1839). İstanbul: Kitabevi Yayıncılık.