Sarı Uygurların Dil Kullanımı Üzerine Sosyolojik inceleme

Year 2006, Issue: 4, 67 - 93, 01.06.2006

Abdürreşit Celil Karluk

Abstract

Sarı Uygurlar coğrafi konumları, kullandıkları dilleri ve dini inancından ötürü Türk dilli halklar arasında özel bir konuma sahiptirler. Dil, sadece basit bir iletişim aracı değil aynı zamanda, milletlerin hafızasını dolayısıyla yarattıkları maddi ve manevi kültürlerini nesillere aktaran, koruyan araçtır. Günümüz Çin Halk Cumhuriyetinin Kansu eyaletinde yaşayan Sarı Uygurlar, hızla ilerleyen "Kuzeybatıyı Kalkındırma" projesinin de etkisiyle egemen toplumla bütünleşme sürecine girmiştir. Eğitim dili ve yazısının Çince olması da onların bu sürece hızla dahil olmasına neden olmuştur. Genel gelişme sürecinde Sarı Uygurların kendi dillerine yönelik tutumları özellikle, yeni nesillerde eskisine nazaran fazlasıyla gevşeme eğilimi göstermiştir. işbu yazımızda, Çin 'deki ilgili araştırmalar da göz önünde bulundurularak bölgede tarafımızca yapılan yaklaşık iki aylık saha çalışması esas alınıp Sarı Uygurların dil kullanımı üzerinde sosyolojik inceleme yapılmıştır.

Keywords

Çin, Sarı Uygur, Sarı Uygurca, Dil kullanımı, Çince

References

• BASKAKOV, ~ Jf1 iR ii fVf5e ..(j i-e /Tujueyuyan Yanjiu Daolun (Türk Dilleri Araştırmasına Giriş), Pekin: Çin Sosyal Bilimler Akademisi Yayınevi, 1982.
• BA ZhanlonglESAİ2E. "ö~~i!~{fm..!§:~~II&/Xibıı Yııgnyıı de shıyong yu jiaoxuelue (Batı Sarı Uygurcasının kullanımı ve öğretimi üzerine)" ttm~/;k fVf5fJ Gansu Minzu YanjıutKansu Milliyet/er Araştırmaları), 1988-1, S.62-64.
• "~~~3tftq:ı~~*n,&JUt~~~!ll'laNugıızu wenhua zhongde gou chongbai jiqi xianmin de lang tuteng (Sarı Uygur kültüründeki köpek kültü ve ecdatlarının kurt totemi)", ffJjt lt At {if 5t IXibei minzu yanjiu (Kuzeybatı Milliyet/eri Araştırmaları.) 1988-1.