Reflections of Modern Turkish Woman Identity to Religiouse Field: Options and Boundaries

Yıl 2015, Cilt: 23 Sayı: 23, 29 - 59, 01.12.2015

Sümeyya Akyol Kahveci

Öz

With the establishment of the Turkish Republic, the process of founding a new modern state was launched. With the identity construction efforts demanded by the process itself, both catching up with modernity and protecting the national identity were aimed at being realized. Another aspect of building up a state nation is to base the relations between state and religion on secularism as a criterion. In the political, administrative and social structure of the Ottoman era which possessed the dynasty and the Caliphate, the transition was not an easy one as the riots supported by the public showed. In the center of this dialectic polarization, which was handed down from the Ottoman Empire and evolved with the secular identity of nation-state, reaching today, it seems that central-environment played a significant role. This conflict was embodied in the social status of women; likewise, the image through which the national and modern identities became apparent was that of women’s, too.
In this research, it was aimed that the social gender perception of women built up via their institutional experiences - who received religious education at tertiary level and who work as clergical staff in the state offices was aimed to be analysed in their familial and educational lives as well.

Anahtar Kelimeler

Religious sphere, the identity of modern Turkish women, Habitus, cultural capital

MODERN TÜRK KADINI KİMLİĞİNİN DİNÎ ALANA YANSIMALARI: İMKÂNLAR VE SINIRLAR

Öz

Cumhuriyetin kuruluşuyla beraber modern bir ulus inşa süreci de eş zamanlı olarak başlamıştır. Bu sürecin gerekli kıldığı kimliğin inşasında, modernite çizgisinin yakalanması ve millî olanın korunması bir arada hedeflenmiştir. Ulus devlet inşa sürecinin bir diğer veçhesi ise din ve devlet ilişkilerini laiklik etrafında düzenleme ölçütünü temel almasıdır. Ancak imparatorluk döneminin saltanat ve hilafet makamlarını bir arada elinde bulunduran siyasi, idari ve sosyal yapısında, toplumsal taban bulan ayaklanmaların gösterdiği üzere, dönüşümün kolay olmadığı görülmüştür. Osmanlı’dan devralınan ve ulus devletin laik karakteri ile evirilerek günümüze kadar süregelen kutuplaşmanın temelinde merkez-çevre diyalektiğinin etkin bir rol oynadığı görülmektedir. Bu diyalektik çatışmanın bedenleştiği yer ise adeta kadının toplumsal statüsü olarak tezahür etmiş, milli ve modern kimlik sentezinin aynı anda tecessüm ettiği imge de kadın olmuştur. Bu araştırmada yüksek din eğitimi almış ve kamuda din görevlisi olarak çalışan kadınların, ailelerindeki ve din eğitimi süreçlerindeki yaşantıları ve kurumsal deneyimleri ile oluşan toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dini alan, modern Türk kadını kimliği, Habitus, kültürel sermaye, simgesel sermaye

Kaynakça

• Akşit, B. (1991). Islamic Education in Turkey: Medrese Reform in Late Ottoman Times and İmam-Hatip Scools in the Republic. (R. Tapper, Ed.), Islam and Modern Turkey in (pp. 145-170). London: I. B. Tauris & Co Ltd.
• Aktay, Y. (2011). Türk Dininin Sosyolojik İmkânı İslam Protestanlığı ve Alevilik. İstanbul: İletişim.
• Bodur, H. (1986). Dini İhya Hareketi Olarak Vahhabiliğin Doğuşu, Gelişmesi, Sosyo-Politik ve Ekonomik Neticeleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum
• Bourdieu, P. (1991). Genesis and Structure of the Religious Field. Comparative Social Reserch, 13, 1-44.
• Bourdieu, P. (1997). Toplum Bilim Sorunları (I.Ergüden, Çev.). İstanbul: Kesit.
• Bourdieu, P. (2006). Sanatın Kuralları: Yazınsal Alanın Oluşumu ve Yapısı (N.K.Sevil, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (2007). Düşünümsel Bir Antropoloji için Cevaplar (N. Ökten, Çev.). İstanbul: İletişim.
• Cindoğlu, D. (2010). Başörtü Yasağı ve Ayrımcılık: Uzman Meslek Sahibi Başörtülü Kadınlar. İstanbul: TESEV Yayınları.
• Dikeçligil, B. (2007). Yeni Sosyoloji Açısından Ziya Gökalp’te Kültür Kavramının Analizi. (N.G. Ergan ve diğerleri, Ed.), Türk Düşünce Geleneğinde Ziya Gökalp, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve Hilmi Ziya Ülken Sempozyum Bildirileri içinde (ss. 31-42). Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Etil, H. ve Demir, M. (2014). Pierre Bourdieu’nün Bilim Sosyolojisine Katkısı: “Alan Teorisi”, “Habitus” Cini ve “Refleksivite Talebi”. Cogito, 76, 312-349.
• Gözaydın, İ. (2009). Türkiye Cumhuriyeti’nde Dinin Tanzimi. İstanbul: İletişim.
• Gözaydın, İ. (2014). Bourdieu ve Din. Cogito, 76, 389-401.
• Heper, M. (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği (N. Soyarık, Çev.). Ankara: Doğu- Batı Yayınları.
• Jaschke, G. (1972). Yeni Türkiye’de İslamlık (H. Örs, Çev.). Ankara: Bilgi Yayınevi. (1972).
• Kandiyoti, D. (1991). Introduction. (D. Kandiyoti Ed.), Women, Islam and State in (pp. 1-21). London: Temple University Press.
• Kandiyoti, D. (2011). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler (A. Bora, F. Sayılan, Ş. Tekeli, H. Tapınç ve F. Özbay, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kaya, A. (2005). Din Sosyolojisi Bağlamında Fransız Sosyolog Pierre Bourdieu – Klasik Sosyoloji İlişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, A. (2007). Pierre Bourdieu’nün Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, Ü. Tatlıcan (Der.). Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi içinde (ss. 397-419). İstanbul: İletişim.
• Lewis, B. (2011). İslam’ın Siyasal Söylemi (Ü. Oskay Çev.). Ankara: Phonix Yayınları. (1988).
• Lindisfarne, N. (2002). Elhamdülillah Laikiz: Cinsiyet İslam ve Türk Cumhuriyetçiliği (S. Somuncuoğlu, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2013a). Ulus Devlet, Din ve Siyaset. (M. Türköne ve T. Önder, Ed.), Şerif Mardin Bütün Eserleri 8 Türkiye’de Din ve Siyaset içinde (ss. 81-248). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin, Ş. (2013b). İslamcılık: Cumhuriyet Dönemi. (M. Türköne ve T. Önder, Ed.), Şerif Mardin Bütün Eserleri 8 Türkiye’de Din ve Siyaset içinde (ss. 23-33). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özakpınar, Y. (1999). Kültür Değişmeleri ve Batılılaşma Meselesi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özdalga, E. (2007). İslamcılığın Türkiye Seyri: Sosyolojik Bir Perspektif. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Roy, O. (2003). Küreselleşen İslam (H. Bayrı, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Toprak, B. (2009). The Islamist- Secularist Divide. (A. Barry, Kosmin and A. Keys, Ed.), Secularism Women and State The Mediterranen World in the 21st Century in (pp. 57-66). Hartford: Institute fort he Study of Secularism in Society and Culture.
• Turan, İ. (1991). Religion and Politic Culture in Turkey. (R. Tapper, Ed.), Islam in Modern Turkey in (pp. 31-55).
• Ünal, A. Z. (2004). Sosyal Tabakalaşma Bağlamında Pierre Bourdieu’nün Kültürel Sermaye Kavramı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yüce, E. (2007). Simgesel Seçkinler ve Habitus: Hürriyet Gazetesi’nde Köşe Yazarlığı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.