KİEV’DEN GELEN HAZAR MEKTUBU VE BU MEKTUBUN İÇERDİĞİ RUNİK YAZILARIN KANITLADIĞI ŞEY

Yıl 2014, Sayı: 21, 321 - 338, 01.12.2014

Dursun Ayan

Öz

Bilindiği üzere Kahire’deki Geniza Arşivi malzemesinin pek çoğu Solomon Schechter’in çabalarıyla 1896’da Cambridge Üniversitesi Kitaplığı’na aktarılmıştır. O zamandan beri geçmiş olan uzun süre içinde bu önemli malzeme inceleme için hazırlanmış ve kataloglanmış bulunuyor. 1800 önemli ve korunmaya muhtaç elyazması ve yazma parçası tek tek seçilerek cam safihalar arasına konuldu.
Norman Golb 1962’de bu cam safihalar arasındaki malzemeyi kısaca gözden geçirdi ve mikrofilme aldı. Dikkatli bir çalışmayla İbranî dilinde ve yazısında olan bu metinlerden birinin 8. satırında Kiev adının KYYWB şeklinde kaydedilmiş olduğunu, metnin sonundaki bazı isimlerin de Sami kökenli olmadığını, ayrıca diğerlerinden biraz uzakta yer alan son satırda yabancı bir yazıyla kaleme alınmış bir sözcüğü de fark etti. Golb yaptığı İbranîce metnin ilk tercüme denemesi için, 1966’da Omeljan Pritsak ile temas kurdu; Pritsak, Golb’un yürüttüğü tahmine katıldı ve kendisini destekledi. Onuncu asrın ilk yarısına tarihlenen bu mektup Musevî dinine mensup Hazarlara ait yazılı bir kalıntıydı; bazı isimler Türkçeydi; bilinmeyen yazı ise bir Hazarca sözcüğün kaydedildiği Türk runik yazısıydı.

Anahtar Kelimeler

KİEV’DEN GELEN HAZAR MEKTUBU VE BU MEKTUBUN İÇERDİĞİ RUNİK YAZILARIN KANITLADIĞI ŞEY, Lajos LIGETI, Geniza Arşivi

Kaynakça

• Ligeti, L. (1981). The Khazarian Letter From Kiev and its Attestation in Runiform Script. Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae, 31(1-4), 5-18.