Ettirgenlik Ekleri ve Türkçe Sözlük'ün Ettirgen Fiiller Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2005, Sayı: 2, 13 - 54, 01.06.2005

İbrahim Atabey

Öz

Ettirgenlik ekleri, fiilleri geçişli yapar ve genelolarak hareketin özne tarafından başka bir yapıcıya yönlendirilmesini sağlar. Her ettirgenlik eki, fiile farklı ve yeni bir anlam kazandırır; dolayısıyla ortaya yeni bir fiil çıkar. Birden fazla ettirgerılik ekinin üst üste kullanıldığı fiiller için de ayru durum geçerlidir. Bu da, ettirgenlik eki getirilmiş bütün fiiIlerin sözlükte yer almasını gerektirir. Türk Dil Kurumu tarafından 1998 yılında yayınlanan Türkçe Sözlük, ettirgenlik eki almış fiillere göre tarandığında, özellikle birden fazla ettirgenlik ekiyle oluşturulmuş fiillerin çok azının adı geçen sözlükte yer aldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

ettirgen, ettirgenlik ekleri, ettirgen fiil, geçişlilik, Türkçe Sözlük

Kaynakça

• ERGiN, Muharrem, (I 980). Türk Dil Bilgisi, 5. Baskı, istanbul: Boğaziçi Yayınları.
• GÜLENSOY, Tuncer, (I 995). Türkçe El Kitabı, 2. Baskı, Kayseri: Bizim Gençlik Yayınları.
• GÜLSEViN, Gürer, (1997). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TOK Yayınları.
• GÜLSEViN, Gürer, (1998). "çatı Ekleri Üzerinde Kullanılabilen Ekler", Ilmi Araştırmalar- Dil. Edebiyat, Tarih Incelemeleri, istanbul: 125-146.
• HACIEMiNOGLU, Necmettin, (1991). Türk Dilinde Yapı Bakımından Fiiller, 2. Baskı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• HATiBOGLU, Vecihe, (1981). Türkçenin Ekleri, 2. Baskı, Ankara: TOK Yayınları.
• İLKER, Ayşe, (1997). Batı Grubu Türk Yazı Dillerinde Fiil, Ankara: TOK Yayınları.
• KORKMAZ, Zeynep, (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: TOK Yayınları.
• TiMURTAŞ, F. Kadri, (I 977). Eski Türkiye Türkçesi, XV Yüzyıl (Gramer-Metin- Sözlük), İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayını.
• TUNA, O. Nedim, (1986). "Türkçede Transitive-Causative "geçişli-ettirgen" Fiiller ve Bunlarla İlgili Morfoloji ve Öğretim Meselelerinin Çözümü", TDED, C. xxıvxxv, istanbul: 415-421.
• Türkçe Sözlük, i998, Ankara: TOK Yayınları.
• ZÜLFiKAR, Hamza, (I 99 ı). Terim Sorunlan ve Terim Yapma Yolları, Ankara: TDK Yayınları.