The Ideological Apparatus of the Republic: Commemorations of the Republic Day in Diyarbakır (1934-1949)

Yıl 2019, Sayı: 31, 163 - 191, 28.12.2019

Ebru Çoban

https://doi.org/10.20427/turkiyat.548565

Cited By: 1

Öz

Societies have special days marking their history.
Thus, the developments that brought forth the birth of a new Turkish State also
created new commemoration festivities. The Commemoration of the proclamation of
the Republic Day - one of the nation-state symbols - as a national holiday,
marks an important turning point in the history of the Turkish Republic. In
particular, the Kemalist governement’s usage of the national holiday as an
ideologic element should be regarded as a move towards the concept of nation.
Initiated by the proclamation of the Republic, the commemorations are held
since 1925 with official ceremonies in the country, as well as at the
diplomatic missions abroad.

The objective of this study is to examine how the
commemorations of the Republic Day held from 1934 to 1949 were carried out, who
were the participants and the socio-cultural effects of these celebrations on
the society of Diyarbakır. This will constitute the main parameter of the
study. These ceremonies, whose main purpose was to have people embrace the
revolutionary regulations and to ensure a rapprochement between the government
and the people of Diyarbakır, were closely monitored by the General Secretary
of the Republican People's Party. The General Secretary’s instructions reaching
out as far as villages, were executed in a planned manner The study utilised
the official correspondence stored in the Turkish Republic Archives and local
newspapers published in Diyarbakır.

Keywords: The Republic Day Festivities, Diyarbakır,
Celebration, The Republican People's Party, the People’s House.

Anahtar Kelimeler

The Republic Day Festivities, Diyarbakır, Celebration, The Republican People's Party, the People’s House

Cumhuriyetin İdeolojik Aygıtı: Diyarbakır’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1949)

Öz

Toplumların
tarihlerinde önemli gördükleri özel günleri bulunmaktadır. Yeni Türk
Devleti’nin kurulduğu süreçte yaşanan mühim gelişmeler yeni kutlamaları da
beraberinde getirmiştir. Ulus-devlet sembollerinden olan Cumhuriyet’in ilanının
bayram olarak kutlanması, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin önemli bir dönemecini
oluşturmaktadır. Bilhassa ideolojik aygıt olarak bayram olgusunun kullanılması
Kemalist yönetimin toplumu millet kavramına yönelik bir hamlesi olarak
değerlendirmek gerekiyor. İlk olarak Cumhuriyet’in ilan edilmesi üzerine
başlayan süreç 1925 yılından itibaren resmi törenler halinde hem yurtta hem de
dış temsilciliklerde düzenlenmeye başlandı.

Bu
çalışmanın amacı; 1934 yılından 1949 yılına kadar Diyarbakır’da düzenlenen
Cumhuriyet Bayramı kutlamalarının nasıl yapıldığı, kimlerin katıldığı ve bu
bayramların Diyarbakır toplumu üzerindeki sosyo-kültürel etkisini tespit
etmektir. Çalışmanın ana parametresi ülkenin her yanında olduğu gibi
Diyarbakır’da coşkun törenlerle kutlanılan bayramların 1934-1949 yılları
üzerine inşa edilmiştir. Bilhassa Diyarbakır özelinde inkılapların halka
benimsetilmesi halk ile devlet arasında bütünleşmenin sağlanması için yapılan
törenler Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği tarafından takip
edilmiştir. Genel sekreterlik tarafından verilen talimatlar, köylere varıncaya
kadar belli bir plan ve imkânlar dâhilinde yürütülmüştür. Çalışma hazırlanırken
birincil elden kaynak olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nde yer alan bayram
yazışmalarından yararlanılmış, bunun yanında Diyarbakır’da yayınlanan yerel
gazetelerden istifade edilmiştir.

Anahtar kelimeler: Cumhuriyet Bayramı,
Diyarbakır, Kutlama, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevi.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Bayramı, Diyarbakır, Kutlama, Cumhuriyet Halk Partisi, Halkevi

Kaynakça

• KaynakçaBaşbakanlık Cumhuriyet Arşivi Resmi YayınlarMeclisi Mebusan Zabıt CeridesiTBMM Zabıt CeridesiSüreli YayınlarİçkaleResmi GazeteYeni YurdAraştırma-İnceleme Eserler
• Bey, A. (2002). Osmanlı Adet, Merasim ve Tabirleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.Connerton, P. (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.Erhan Alparslan. (2017). Tek Parti Döneminde Adana’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1933-1943). Çukurova Araştırmaları Dergisi, 93-119.İlyas, A. (2018). Yerel Basına Göre 1935-1950 Yılları Arasında Urfa’da Mahalli ve Milli Bayram Kutlamaları. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 201-216.Koca, S. (2002). Eski Türklerde Bayram ve Festivaller . Türkler Ansiklopedisi, 79-89.Mahmut, K. (1939). Divan-ı Lügat’it- Türk. Ankara.Özbudun, S. (1997). Ayinden Törene. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınları.Taş, F. (2002). Türk Meclislerinin Kabul Ettiği Bayramlar. Türkler Ansiklopedisi, 656-675.