Metaphoric Reflections of the Consciousness in Orhan Veli Kanık’s Poems

Yıl 2021, Sayı: 34, 281 - 308, 19.05.2021

Gökçe Ulus

https://doi.org/10.20427/turkiyat.704277

Öz

Orhan Veli Kanık’ın Şiirlerinde Bilinçaltının Metaforik Yansımaları

Öz

Türk Edebiyatı, Cumhuriyet’in ilânıyla büyük bir evrim geçirmiştir. Orhan Veli Kanık, Türk Edebiyatının bu değişiminde büyük rol oynayan bir aydındır. Cumhuriyet sonrası Türk Edebiyatı için şiir türünün en güçlü temsilcilerinden olan Orhan Veli Kanık’ın şiirleri çoğu kaynakta veya çoğu kişi tarafından avare, düşünsel derinliği olmayan, gündelik konuları yansıtan eserler olarak yorumlanır. Ancak edebiyat tarihimize böylesi büyük bir iz bırakan modernist şair Kanık’ın şiirleri, tutarlı bir biçimde bazı metaforlarla örülmüştür. Farklı bakış açıları ve kuramlarla yorumlandığında değişik anlamlar çıkarılabilecek bu şiirlerde şairin bilinçaltından yansımalar bulunduğu ve şairin belli bir duruşunun olduğu görülmektedir. Bu çalışmada Sigmund Freud referans alınarak şairin kullandığı metaforlar üzerinden özne kurgusu psikanalitik şiir çözümleme denemesiyle anlaşılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Orhan Veli, şiir, psikanalitik, metafor, özne, dil, bilinçaltı

Kaynakça

• Aksan, D. (1993). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Şafak Matbaacılık. Aristoteles (2007). Metafizik (K. H. Ökten, Der.). İstanbul: Say Yayınları. Barthes, R. (2006). Yazının Sıfır Derecesi (T. Yücel, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları. Çotuksöken, B. (2002). Felsefe: Özne-Söylem. İstanbul: İnkılâp Yayınevi. Eco, U. (2012). Yorum ve Aşırı Yorum (K. Atakay, Çev.). İstanbul: Can Yayınları. Emre, İ. (2012). Edebiyat Bilimi. Ankara: Anı Yayıncılık. Freud, S. (1974). Amatör Psikanalizi (K. Şipal, Çev.). İstanbul: Bozok Yayınları. Freud, S. (1989). Cinsel Yasaklar ve Normal Dışı Davranışlar (M. Sencer, Çev.). İstanbul: Ara Yayıncılık. Freud, S. (1991). Psikanaliz Üzerine (A. A. Öneş, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. Freud, S. (1994). Toplum Psikolojisi (K. Saydam, Çev.). İstanbul: Düşünen Adam Yayınları. Freud, S. (1995). Sanat ve Sanatçılar Üzerine (K. Şipal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Freud, S. (1996b). Düşlerin Yorumu II (E. Kapkın, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi. Freud, S. (1999). Uygarlık Din ve Toplum (S. Budak, Çev.). Ankara: Öteki Psikoloji Yayınları. Freud, S. (2011). Metapsikoloji III (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi. Freud, S. (2018). Eşeysellik Kuramı Üzerine Üç Deneme (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi. Foucault, M. (2001). Kelimeler ve Şeyler: İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi (M. A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: İmge Yayınevi. Foucault, M. (2006). Sonsuza Giden Dil (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Geçtan, E. (2010). Zamane. İstanbul: Metis Yayınları. Gökberk, M. (1979). Felsefenin Evrimi. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı. Gürol, E. (2017). Sigmund Freud. İstanbul: İz Yayıncılık. Hegel, G. W. F. (2014). Eserlerinden Seçmeler (N. Bozkurt, Çev.). Bursa: Sentez Yayınları. Kanık, O. V. (2005). Bütün Şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Lakoff, G. ve Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (G.Y. Demir, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları. Sartre, J. P. (1985). Varoluşçuluk (A. Bezirci, Çev.). İstanbul: Say Yayınları. Somay, B. (2008). Çokbilmiş Özne. İstanbul: Metis Yayınları. Tunalı, İ. (1984). Estetik. İstanbul: Remzi. Yalom, I. (2001). Varoluşçu Psikoterapi (Z. İyidoğan Babayiğit, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Yücel, T. (2012). İnsan Yazdığı Şeydir. İstanbul: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları.