The Sword and Dagger Records in the Shāhnāma

Yıl 2022, Sayı: 37, 313 - 322, 27.12.2022

İbrahim Duman

https://doi.org/10.20427/turkiyat.1051619

Öz

Shāhnāma is a collection of Persian verses written by Abu al-Qāsem Ferdowsī (d. 1020 [?]) in Iran during the Middle Ages, regarded as Iran's national epic. The Shāhnāma contains significant information on a variety of topics, including the history of war and weapons. Thus, our research thoroughly analyses the descriptions of the sword and dagger in this work. We study sword-related records, including those pertaining to swords made in India, Yemen, Kabul, and Anatolia, as well as the materials used in their manufacture, as well as poisoned swords and sheaths. Also disclosed are words that describe those who create and employ swords. Under the heading “dagger” there are references to both sharp daggers and records of daggers made in India, Kabul and Persia. To better understand the text, define terms linked to the history of war, and advance the field of medieval weaponry studies, apart from the Persian edition of Shāhnāma, this study used also visual material.

Anahtar Kelimeler

Shāhnāma, Ferdowsī, arms, sword, dagger.

ŞÂHNÂME’DE YER ALAN KILIÇ VE HANÇER İLE İLGİLİ KAYITLAR

Öz

Şâhnâme, Ortaçağda İran coğrafyasında Farsça yazılmış manzum bir kaynaktır. Ebû’l-Kâsim Firdevsî (öl. 1020 [?]) tarafından telif edilmiştir. Aynı zamanda İran’ın milli destanı sayılmaktadır. Şâhnâme’de birçok konunun yanı sıra savaş ve silah tarihiyle alakalı önemli bilgiler bulunmaktadır. Bu minvalde araştırmamız, ilgili eserdeki kılıç ve hançer kayıtlarının derinlemesine bir incelemesidir. Kılıç bahsinde kaynakta bulunan Hint, Yemen, Kâbil ve Anadolu kılıçları, kılıçların üretim maddesi, zehirli kılıçlar, kılıç kınları gibi kayıtlar irdelenmektedir. Ayrıca kılıç üreten ve kullanan insanları belirten kelimeler de ortaya konmaktadır. “Hançer” başlığı altında ise eserde geçen Hint, Kâbil ve Pers yapımı hançerler ile keskin hançer kayıtlarından bahsedilmektedir. Araştırmamızda Şâhnâme’nin Farsça neşriyle birlikte görsel malzemeler de kullanılmıştır. Bu çalışmayla eserin daha iyi anlaşılması, savaş tarihiyle ilgili kelimelerin açıklanması ve Ortaçağ silah tarihi çalışmalarına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şâhnâme, Firdevsî, silah, kılıç, hançer., Shāhnāma, Ferdowsī, arms, sword, dagger.

Kaynakça

• Abdullah-i Kâşânî. (2007). ‘Arâ’isu’l-Cevâhir ve Nefâ’isu’l-Atâ’ib (İ. Afşâr, Neşr.). Tahran. (1385).
• Alexander, D. (2001). Swords and Sabers during the Early Islamic Period. Gladius, XXI, 193-220.
• Bakır, A. (1997). Ortaçağ İslam Dünyasında Madenler ve Maden Sanayi. Belleten, LXI(232), 519-595.
• Cevherî-yi Nîşâbûrî. (2004). Cevâhir-nâme-yi Nizâmî (İ. Afşâr, Neşr.). Tahran. (1383).
• Duman, İ. (2019a). Ortaçağ İslâm Dünyasında Kullanılan Karaçori Kılıcı Hakkında Bazı Düşünceler. Selçuklu Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, IV, 71-86.
• Duman, İ. (2019b). Ortaçağ Silâh Tarihi Araştırmalarında Cevâhir-nâmelerin Önemi. A.Ü. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi, 38(66), 208-223.
• Duman, İ. (2020). Büyük Selçuklu Ordusunda Kullanılan Savaş Aletleri. İstanbul.
• Ebu’r-Reyhân Bîrûnî. (1995). el-Cemâhir fî’l-Cevâhir (Yûsuf el-Hâdî, Neşr.). Tahran. (1374).
• Göksu, E. (2015). Türk Kültüründe Silah. İstanbul.
• Erdoğan, E. (2019). Safevi Devleti’nin Askeri Teşkilatı. İstanbul.
• Fahr-i Mudebbîr. (1967). Âdâbu’l-Harb ve’ş-Şecâ‘a (A. S. Hânsarî, Neşr.). Tahran. (1346).
• Feuerbach, A. (2002). Crucible Steel in Central Asia: Production, Use and Origins (Basılmamış Doktora Tezi). University College London. London.
• Firdevsî. (2015). Şâh-nâme (C. I-II) (Moscow Edition). Tahran: Hermes Publisher.
• İbnü’l-Mücâvir. (1996). Târîhu’l-Müstebsır (M. H. Muhammed, Neşr.). Kahire.
• Manouchehr M. Khorasani. (2019). İran Shamshir’inin (Şimşir) Tarihi. T. Akay ve S. Tekir (Ed.), Tarihe Yön Veren Silah Kılıç içinde (ss. 245-272). İstanbul.
• Manouchehr M. Khorasani. (2010a). Lexicon of Arms and Armor from Iran: A Study of Symbols and Terminology. Tübingen.
• Manouchehr M. Khorasani [Menûçehr Moştâk-i Horâsânî]. (2010b). Tabaka-bendî-yi Fûlâd-i Cevher-dâr Ber-esâs-i Nushehâ-yi Hattî. Mecelle-yi Mutâla‘ât-i İrânî, 18, 243-282. (1389).
• Muhammed Huseyn-i Hasanzâde. (2007). Rezm-i Ebzârhâ-yi Mecâzî Der-Şâh-nâme. Kâvîş-nâme (Mecelle-yi ‘İlmî-Pejûheşî-yi Dânişkede-yi Edebiyyât-i Dânişgâh-i Yezd), 14, 107-138. (1386).
• Nicolle, D. (1982). The Military Technology of Classical Islam (C. I) (Basılmamış Doktora Tezi). The University of Edinburgh. Edinburgh.
• Nicolle, D. (2004). Sīlāh. EI2, XII(Supplement), 734-746.
• Uyar, M. (2020). İlhanlı (İran Moğolları) Devleti’nin Askerî Teşkilatı (Ortaçağ Moğol Ordularında Gelenek ve Dönüşüm). Ankara.
• Zaky, A. Rahman. (1953-54). Islamic Swords in Middle Ages. Bulletin de l’Institut d’Egypte, XXXVI(1), 365-379.
• Zaky, A. Rahman. (1965). On Islamic Swords. Studies in Islamic Art and Architecture in Honour of Professor K.A.C. Creswell içinde (ss. 270-291). Cairo.