OSMANLI DEVLETİ’NDE SÜRGÜN VE İSKÂN

Year 2017, Volume: 8 Issue: 42, 29 - 44, 25.02.2022

Ümit Kılıç

Abstract

Sürgün uygulaması genellikle devlet otoritesinin sağlanması amacıyla bir cezalandırma yöntemi olarak kullanılmıştır. Osmanlı Devleti ise sürgün uygulamasını sadece cezalandırma yöntemi olarak değil aynı zamanda bir iskân metodu olarak uygulamıştır. Kuruluş ve genişleme devrinde ele geçirilen topraklara, Anadolu coğrafyasından birçok topluluk göç ettirilerek buralarda Müslüman–Türk nüfus için iskân sağlanmıştır. Gerileme devrinde ise elden çıkan topraklardan Anadolu coğrafyasına göç eden Osmanlı tebaası devletin uygun gördüğü yerlerde iskân ettirilmiştir. Bir diğer ifadeyle, Osmanlı’nın kuruluş ve genişleme devri sürgün faaliyetleri devletlerin siyasi olarak büyümesinin sosyo-politik ve sosyoekonomik şartlarını sağlamaya yönelik sistemli bir politika iken duraklama ve gerileme dönemlerinde devletin düzenini ve varlığını ayakta tutmaya yönelik olmuştur

Keywords

Sürgün, Göç, İskân, Osmanlı Devleti

References

• Acehan, A. 2008 . “Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası ve Sürgün Yerleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 5 :12-29.
• Gülsoy, “XIV-XVIII. yy’da Osmanlı Devleti’nin İskân Siyaseti ”, s.30-36.
• Ağanoğlu, Y. 2001 . Osmanlı’dan Cumhuriyete Balkanların Makus Talihi Göç. İstanbul: Kum Saati Yayınları.
• Barkan, Ö. L. 1953 . “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Sürgünler”. İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası, 15 1-4 :219-237.
• Daşçıoğlu, K. 2007 . Osmanlı’da Sürgün, Osmanlı Devleti’nde Sürgün Siyaseti. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Doğru, H. 2002 . “Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de Fetih ve İskân Siyaseti” Türkler, Cilt 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Dündar, F. 2001 . İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskân Politikası 1913- 1918 . İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erginli, Z. 2002 . “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunda Türk Dervişlerinin İzleri”. Türkler, Cilt 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Eröz, M. 1991 . Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
• Ertaş, M. Y. 2007 . “Tanzimat Döneminde Mardin ve Çevresinde Devlet Aşiret İlişkileri”, Makalelerle Mardin I, Haz. İ. Özcoşar , İstanbul: Mardin Tarihi İhtisas Kütüphanesi Yayınları.
• Güler, İ. 1995 . “XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Nüfus Hareketleri Olarak İç Göçler”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 36 : 155-211.
• Gülsoy, E. 2013 . “XIV-XVIII. yy’da Osmanlı Devleti’nin İskân Siyaseti”. Osmanlılarda İskân ve Göç. N. İpek, M. Taşdemir Ed. . Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Gündüz, T. 1996 . “Osmanlı Devleti’nde Konar-Göçer Raiyyete Dair”. Akademik Araştırmalar, 1 3 : 84-87.
• Halaçoğlu, Y. 1992 . “Osmanlı Toprak Düzeni ve İskân Politikası” Türklerde İnsani Değerler ve İnsan Hakları, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi, 2. Kitap. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı.
• İnbaşı, M. 2002 . “Balkanlarda Osmanlı Hâkimiyeti ve İskân Siyaseti”, Türkler, Cilt 9. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Keskin, M. 1996 . “Kayseri Yöresindeki Aşiretlerin İskânı Hakkında”. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri 11-12 Nisan 1996 . Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Köksal, O. 2006 . “Osmanlı Hukukunda Bir Ceza Olarak Sürgün ve İki Osmanlı Sultanının Sürgünle İlgili Hatt-ı Hümayunları”. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 19 :283-341.
• Murphey, R. 1999 . “Population Movements And Labor Mobility in Balkan Contexts: A Glance At Post-1600 Ottoman Social Realities”. South East Europe in History-The Past, The Present And The Problems of Balkanology, M. Delibaşı Ed. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Orhonlu, C. 1990 . Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilatı. 2. Baskı . İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Şimşirgil, A. 2013 . “Osmanlı Devleti’nde İskân”. Osmanlılarda İskân ve Göç. N. İpek, M. Taşdemir Ed. . Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Turan, O. 2000 . Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi. Cilt II. İstanbul: Ötüken Neşriyat.