Milliyetçilik Kuramları Bağlamında Ömer Seyfettin’in Hikâyelerine Göre Türk Kimliğinin Tanımları ve Millî Kimlik Bağları

Year 2019, Volume: 23 Issue: 2, 413 - 439, 12.11.2019

Atilla Aktaş

Abstract

Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinde diğer
siyasî akımlar içinde kendisine yer arayan Türk milliyetçiliğinin önde gelen temsilcilerinden
biri olan ve Türk hikâyeciliğinin gelişmesinde önemli katkıları bulunan Ömer
Seyfettin, makaleleri ve hikâyeleriyle Türk kimliğinin inşasına yön
kazandırmaya gayret etmiştir. Ulus-devletlerin yaygınlaşmaya başladığı bir
dönemde, geç kalmışlık psikolojisinin de tesiriyle bütün düşünsel ve edebî
hayatını Türk milliyetçiliğinin çerçevesini belirgin kılmaya adadığı
söylenebilir. Bu aşamada Türk kimliğinin çeşitli açılardan tanımlarını yapmaya
çalışan yazar, hikâyelerinde savunduğu kimlik unsurlarına değişik boyutlarda
yer vererek, milliyet bağının çeşitli yönlerini vurgulamıştır. Bu makalede
giriş ve sonuç kısmının haricinde iki bölüm bulunmaktadır. İlk bölümde
milliyetçilik kuramları eşliğinde millî kimlik unsurları kısaca açıklanmıştır.
İkinci bölümde ise üç alt başlık hâlinde, yazarın hikâyelerindeki milliyetçilik
anlayışının yansımaları, soy bağının yanı sıra tarihî ve dinî boyutlarıyla
millî kimliği tanımlamada tercih ettiği yönelimler örnekleriyle incelenmiştir.

Keywords

Ömer Seyfettin, milliyetçilik, milli kimlik, Türk kimliği, kimlik inşası

References

• ARSAL, Sadri Maksudi (1979). Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, İstanbul: Ötüken Yay.
• BİLGİN, Nuri (2007). Kimlik İnşası, İzmir: Aşina Kitaplar.
• CALHOUN, Craig (2007). Milliyetçilik, (çev. Bilgen Sütçüoğlu), İstanbul: İstanbul Bilgi Üni. Yay.
• ENGİNÜN, İnci (1984). “Ömer Seyfeddin’in Hikâyelerinde Yabancılar”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yay.,
• GELLNER, Ernest (2008). Uluslar ve Ulusçuluk, (çev. Büşra Ersanlı-Günay Göksu Özdoğan), İstanbul: Hil Yay.
• HROCH, Miroslav (2011). Avrupa’da Milli Uyanış-Toplumsal Koşulların ve Toplulukların Karşılaştırmalı Analizi, (çev. Ayşe Özdemir) İstanbul: İletişim Yay.
• MERT, Necati (2004). Ömer Seyfettin: İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, İstanbul: Kaknüs Yay.
• Ömer Seyfettin’in Bütün Hikâyeleri, (2009). (hzl. Nâzım Hikmet Polat), İstanbul: YKY.
• Ömer Seyfettin’in Bütün Nesirleri, (2016). (hzl. Nâzım Hikmet Polat), Ankara: TDK.
• SMITH, Anthony D. (1994). Millî Kimlik, (çev. Bahadır Sina Şener), İstanbul: İletişim Yay.
• TOKLUOĞLU Ceylan (2013). “Ziya Gökalp ve Türkçülük”, Ankara Üni. SBF Dergisi, C. 68, S. 3, s. 113-139.
• VATANDAŞ Celalettin (2010). Ulusal Kimlik-Türk Ulusçuluğunun Doğuşu, İstanbul: Açılım Kitap.