Rübâb-ı Şikeste’nin İzinde Bir Sınık Saz : Tevfik Fikret’in Abbas Sıhhat Üzerindeki Etkisi

Year 2024, Volume: 27 Issue: 1, 39 - 44, 31.12.2024

Yasamin Gholamrahmani

https://doi.org/10.53372/turkoloji.1119425

Abstract

On dokuzuncu asır, Müslüman Doğu’da çok sayıda radikal değişimin yaşandığı bir zaman dilimidir. Vuku bulan tüm değişimlerin yansıdığı önemli safhalardan birisi ise edebiyat sahası olmuştur. Klasik devirlerinde birbiriyle ciddi ve köklü etkileşimleri bulunan Türk, Fars ve Azeri edebiyatlarının modernleşme devri de etkileşimler ve iletişimlerin yoğun bir şekilde varlık gösterdiği bir devirdir. Modern Azerbaycan edebiyatı kendi içinde yenileşme dönemine girmiş olsa da bu edebiyatın Mirza Fethali Ahundzâde, Mirza Alekper Sâbir ve Mirza Celil Memmedkuluzâde gibi önde gelen isimleri daima Türk edebiyatının modernleşme devrinin önemli temsilcileri ile iletişim ve dolayısıyla fikrî etkileşim içerisinde bulunmuşlardır. Modern Türk edebiyatının oluşum sürecinde gerek düşüncesi gerek estetiğe atfettiği önem bakımından kendine has bir üslûp geliştiren ve muasırları ile kendinden sonraki kuşakları etkisi altında bırakan önemli temsilcilerinden birisi kuşkusuz Tevfik Fikret olmuştur. Sanat, düşünce ve edebiyat insanlarının birbirlerini etkilemiş olmaları esasen kültürel zenginliğin önemli bir safhasını teşkil etmektedir. Bu çalışmada Tevfik Fikret’in modern Azerbaycan edebiyatının oluşum sürecinde yenilikçi tavrı ile bilinen Abbas Sıhhat üzerindeki etkileri Sınık Saz adlı eserden yola çıkılarak ele alınmaya çalışılmıştır. Bir diğer yandan gerek edebiyata kattığı yenilikler gerekse dünya görüşü bakımından muasırları arasında daima kendine has bir konuma sahip olan Abbas Sıhhat hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada geçen tüm Azerice metinler tarafımızca Azerbaycan Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.

Keywords

On Dokuzuncu Asır, Modernleşme, Türkçe, Farsça, Azerice, Tevfik Fikret, Abbas Sıhhat, Rübab-ı Şikeste.

Sınık Saz Under the Influence of Rübâb-ı Şikeste: The Impact of Tevfik Fikret on Abbas Sehhat

Abstract

The nineteenth century was a time of many radical changes in the Muslim East. One of the important areas in which all the changes that took place were reflected was the field of literature. The modernization period of Turkish, Persian and Azeri literatures, which had serious and deep-rooted interactions with each other in their classical periods, is also a period in which interactions and communications are intense. Although modern Azerbaijani literature has entered a period of innovation within itself, prominent figures of this literature such as Mirza Fathali Akhundzade, Mirza Aliakbar Saber and Mirza Jalil Mammadguluzade have always been in communication and therefore intellectual interaction with the important representatives of the modernization period of Turkish literature. Undoubtedly, one of the important representatives of modern Turkish literature, who developed a unique style in terms of thought and the importance he attributed to aesthetics and left his contemporaries and future generations under his influence, was Tevfik Fikret. The fact that people of art, thought and literature have influenced each other constitutes an important stage of cultural richness. In this study, the impact of Tevfik Fikret on Abbas Sıhhat, who is known for his innovative attitude in the formation process of modern Azerbaijani literature, has been tried to be discussed based on the work called Sınık Saz. On the other hand, information is given about Abbas Sehhat, who has always had a unique position among his contemporaries in terms of both the innovations he added to literature and his worldview. All Azerbaijani poems in the study were transferred from Azerbaijani Turkish to Turkey Turkish by us.

Keywords

Nineteenth Century, Modernization, Turkish, Persian, Azerbaijani, Tevfik Fikret, Abbas Sehhat, Rübab-ı Şikeste.

References

• ABBAS SƏHHƏT (1912). Sınıq Saz. Bakü: Nəşriyat-ı Bəradəran-ı Orucof.
• ABBAS SƏHHƏT (2005). Abbas Səhhət Seçilmiş Əsərləri. (Hazırlayan: Kamal Talıbzadə). Bakü: Lider Nəşriyyat.
• ANUSHİRAVANİ, Alireza (2010). “Zarurat-e Adabiyat-e Tatbighi dar İran” [İran’da Karşılaştırmalı Edebiyatın Gerekliliği]. Vijehnameye Farhangestan Adabiyat-e Tatbighi, sayı 1, s. 6-38.
• AYTAÇ, Gürsel (2016). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• FİRİDUN HÜSEYNOV, Mir Cəlal (2018). XX əsr Azərbaycan ədabiyyatı. Bakü: Elm və təhsil.
• HEYET, Cevat (1991). Negâhî be Tarikh-e Adabiyyat-e Azarbaycan [Azerbaycan Edebiyat Tarihine Bir Bakış]. Cilt 2. Tahran: Sazman-e Chap-e Khaje.
• RÜSTƏMLİ, Asif. (2017). Abbas Səhhət. Bakü: Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi.
• TEVFİK FİKRET. (2009). Rübâb-ı Şikeste. Rize: Salkımsöğüt Yayınları.