Yazılı Duygusal Dışavurum Paradigmasının Meme Kanseri Olan Kişilerin Depresyon, Anksiyete ve Psikolojik Katılık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 38 Sayı: 92, 36 - 53, 01.12.2023

Umut Çıvgın , Gülay Dirik

https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1349388

Öz

Yazılı Duygusal Dışavurum Paradigması duyguların ifade edilmesini amaçlayan bir müdahaledir ve duyguların belirli bir sürede ve ardışık günlerde yazılması şeklinde uygulanmaktadır. Çeşitli hastalık gruplarında bu müdahalenin hem fiziksel hem de psikolojik sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğu tespit edilmiştir. Yürütülen çalışmada Yazılı Duygusal Dışavurum Paradigması’nın meme kanseri hastalarında depresyon, anksiyete ve psikolojik katılık açısından etkililiğinin sınanması amaçlanmıştır. Bu amaçla 82 meme kanseri kadın müdahale gruplarına ve kontrol grubuna seçkisiz olarak atanmıştır. Katılımcılar öntest, sontest ve takip (yazma müdahalesinden bir ay sonra) ölçümü olarak anketleri doldurmuşlardır. Tüm katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği ile Kabullenme ve Eylem Ölçeği – II uygulanmıştır. Müdahale gruplarındaki katılımcılara bu ölçekler dışında atandıkları gruba uygun yazma kitapçıkları da verilmiştir. ANOVA ve t-Test sonuçlarına göre uygulanan müdahalenin sadece olumlu yazma grubunun depresyon ve psikolojik katılık düzeylerini kısa süreli azaltma yönünde etkisinin olduğu belirlenmiştir. Uygulanan müdahalenin anksiyete düzeyi üzerinde ise beklenilen etkiyi sağlamadığı tespit edilmiştir. İlişkili alanyazında bu müdahale yönteminin hem etkili olduğuna hem de psikolojik sağlık üzerinde beklenen etkiyi göstermediğine dair tartışmalı bulgular bulunmaktadır. Mevcut çalışmanın sonuçlarının da alanyazınla bu yönde benzer olduğu görülmüştür. Bulgular ilişkili alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, anksiyete, psikolojik katılık, meme kanseri, yazılı duygusal dışavurum paradigması

Teşekkür

Tüm katılımcılarımıza ve Prof. Dr. Deniz Yamaç'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acar, D. (2015). Yazılı Duygusal Dışavurum Paradigmasının Kanser Hastalarının Eşlerinde Psikolojik Sağlık Sonuçları ve Travma Sonrası Gelişim Açısından Test Edilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Ashley, L., O'Connor, D. B. ve Jones, F. (2011). Effects Of Emotional Disclosure in Caregivers: Moderating Role of Alexithymia. Stress and Health, 27(5), 376-387. doi: 10.1002/smi.1388
• Aydemir, Ö., Guvenir, T., Kuey, L. ve Kultur, S. (1997). Validity And Reliability of Turkish Version of Hospital Anxiety And Depression Scale. Türk Psikiyatri Dergisi, 8(4), 280-287.
• Bonanno, G. A. (2004). Loss, trauma, and human resilience: have we underestimated the human capacity to thrive after extremely aversive events?. American Psychologist, 59(1), 20 – 28. doi.: 10.1037/0003-066X.59.1.20
• Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K. ve Robert, D. (2011). Preliminary Psychometric Properties of The Acceptance and Action Questionnaire - II: A Revised Measure of Psychological Flexibility and Experientialavoidance. Behavior Therapy, 42, 676–688. doi: 10.1016/j.beth.2011.03.007
• Cantekin, D. (2008). A replication and extention of the written expressive disclosure paradigm: A longitudinal study. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Casellas-Grau, A., Font, A. ve Vives, J. (2014). Positive psychology interventions in breast cancer. A systematic review. PsychoOncology, 23(1), 9-19. doi: 10.1002/pon.3353
• Ciarrochi, J., Fisher, D. ve Lane, L. (2011). The Link Between Value Motives, Value Success, and Well‐Being Among People Diagnosed With Cancer. Psycho‐ Oncology, 20(11), 1184-1192. doi: 10.1002/pon.1832
• Chen, S. Q., Liu, J. E., Zhang, Z. X. ve Li, Z. (2017). Self‐acceptance and associated factors among Chinese women with breast cancer. Journal of Clinical Nursing, 26(11-12), 1516-1523. doi: 10.1111/jocn.13437
• Cohen, S. J., Janicie-Deverts, D. ve Miller, G. E. (2007). Psychological Stress and Disease. Journal of the American Medical Association, 298, 1685-1687. doi: 10.1001/jama.298.14.1685
• Cvetković, J. ve Cvetković, M. (2017). Investigation of The Depression in Breast Cancer Patients By Computational Intelligence Technique. Computers in Human Behavior, 68, 228-231. doi: 10.1016/j.chb.2016.11.042
• Dehghani Najvani, B., Neshatdoost, H. T., Abedi, M. R. ve Mokarian, F. (2015). The effect of acceptance and commitment therapy on depression and psychological flexibility in women with breast cancer. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences, 17(4), e965. doi: 10.17795/zjrms965
• D’souza P. J., Lumley M. A., Kraft C. A. ve Dooley J. A. (2008). Relaxation Training and Written Emotional Disclosure for Tension or Migraine Headaches: A Randomized, Controlled Trial, Annual Behavioral Medicine. 36, 21-32. doi: 10.1007/s12160-008- 9046-7
• Dünya Sağlık Örgütü. (2020). Cancer Today. 07.03.2021 tarihinde https://gco.iarc.fr/today/home adresinden alınmıştır.
• Edwards, A. G., Hulbert Williams, N. ve Neal, R. (2004). Psychological interventions for women with metastatic breast cancer. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2, 1-33.
• Foa E. B. ve Kozak M. J. (1986). Emotional Processing of Fear: Exposure to Corrective Information, Psychological Bullettin, 99(1), 20-35.
• Greenberg, L. S. ve Pascual‐Leone, A. (2006). Emotion in Psychotherapy: A Practice‐ Friendly Research Review. Journal of Clinical Psychology, 62(5), 611-630. doi: 10.1002/jclp.20252
• Güleç, G. ve Büyükkınacı, A. (2011). Kanser ve Psikiyatrik Bozukluklar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 3(2), 343-367.
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A. ve Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, Processes and Outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25. doi: 10.1016/j.brat.2005.06.006
• Hulbert-Williams, N. J. ve Storey, L. (2016). Psychological Flexibility Correlates with Patient-Reported Outcomes Independent of Clinical or Sociodemographic Characteristics. Supportive Care in Cancer, 24(6), 2513-2521. doi: 10.1007/s00520 -015-3050-9
• Hulbert‐Williams, N. J., Storey, L. ve Wilson, K. G. (2015). Psychological Interventions for Patients with Cancer: Psychological Flexibility and The Potential Utility of Acceptance and Commitment Therapy. European Journal of Cancer Care, 24(1), 15- 27. doi: 10.1111/ecc.12223
• Janoff-Bulman R. (2004). Posttraumatic Growth: Three Explanatory Models. Psychological Inquiry 15(1), 30-34. Jensen-Johansen, M. B., Christensen, S., Valdimarsdottir, H., Zakowski, S., Jensen, A. B., Bovbjerg, D. H. ve Zachariae, R. (2013). Effects of An Expressive Writing Intervention on Cancer-Related Distress in Danish Breast Cancer Survivors—Results From A Nationwide Randomized Clinical Trial. Psycho-Oncology, 22(7), 1492-1500. doi: 10.1002/pon.3193
• Kashdan, T. B. ve Rottenberg, J. (2010). Psychological Flexibility As A Fundamental Aspect of Health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878. doi: 10.1016/j.cpr.2010.03.001
• La Marca, L., Maniscalco, E., Fabbiano, F., Verderame, F. ve Schimmenti, A. (2019). Efficacy of Pennebaker’s Expressive Writing İntervention İn Reducing Psychiatric Symptoms Among Patients With First-Time Cancer Diagnosis: A Randomized Clinical Trial. Supportive Care in Cancer, 27(5), 1801-1809. doi: 10.1007/s00520- 018-4438-0
• Laccetti, M. (2007). Expressive Writing in Women with Advanced Breast Cancer. Oncology Nursing Forum, 34(5), 1019-1024. doi: 10.1188/07.onf.iai9-1024
• Lei, H. U., Cao, J. ve Zhu, Z. (2015). Analysis on The Relationship Between Psychological Flexibility and The State of Anxiety And Depression of Cancer Patients. Chinese Journal of Behavioral Medicine and Brain Science, 24(6), 517-520.
• Lepore, S. J. (1997). Expressive Writing Moderates The Relation Between Intrusive Thoughts and Depressive Symptoms. Journal of Personality And Social Psychology, 73(5), 1030-1037. doi: 10.1037/0022-3514.73.5.1030
• Levin, M. E., Hildebrandt, M. J., Lillis, J. ve Hayes, S. C. (2012). The Impact Of Treatment Components Suggested by The Psychological Fl Exibility Model: A Meta-Analysis of Laboratory-Based Component Studies. Behavior Therapy, 43, 741-756. https://doi.org/10.1016/j.beth.2012.05.003
• Levin, M. E., Pistorello, J., Seeley, J. R. ve Hayes, S. C. (2014). Feasibility of a prototype web-based Acceptance and Commitment Therapy prevention program for college students. Journal of American College Health, 62, 20-30. doi: 10.1080/07448481.2013.843533
• Lieberman, M. A. ve Goldstein, B. A. (2006). Not All Negative Emotions Are Equal: The Role Of Emotional Expression in Online Support Groups For Women With Breast Cancer. Psycho-Oncology 15(2), 160-168. doi: 10.1002/pon.932
• Lu, Q., Man, J., You, J. ve LeRoy, A. S. (2015). The Link Between Ambivalence Over Emotional Expression And Depressive Symptoms Among Chinese Breast Cancer Survivors. Journal Of Psychosomatic Research, 79(2): 153-158. doi: 10.1016/j.jpsychores.2015.01.007
• Lu, Q., Wong, C. C. Y., Gallagher, M. W., Tou, R. Y., Young, L. ve Loh, A. (2017). Expressive Writing Among Chinese American Breast Cancer Survivors: A Randomized Controlled Trial. Health Psychology, 36(4), 370-379. doi: 10.1037/hea0000449
• Merz, E. L., Fox, R. S. ve Malcarne, V. L. (2014). Expressive writing interventions in cancer patients: a systematic review. Health Psychology Review, 8(3), 339-361. doi:10.1080/17437199.2014.882007
• Meunier, B., Atmaca, S., Ayranci, E., Gökdemir, B. P., Uyar, T. ve Bastug, G. (2014). Psychometric Properties of the Turkish Version of the Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II). Journal of Evidence-Based Psychotherapies,14(2), 179- 196.
• Montiel, C. B., Moya, T. R., Venditti, F. ve Bernini, O. (2016). On the Contribution of Psychological Flexibility to Predict Adjustment to Breast Cancer. Psicothema, 28(3), 266-271. doi: 10.7334/psicothema2015.271
• Mosher, C. E., DuHamel, K. N., Lam, J., Dickler, M., Li, Y., Massie, M. J. ve Norton, L. (2012). Randomised Trial Of Expressive Writing For Distressed Metastatic Breast Cancer Patients. Psychology & Health, 27(1), 88-100. doi: 10.1080/08870446.2010.551212
• Mosher, C. E., Secinti, E., Hirsh, A. T., Hanna, N., Einhorn, L. H., Jalal, S. I., ve ark. (2019). Acceptance and commitment therapy for symptom interference in advanced lung cancer and caregiver distress: a pilot randomized trial. Journal of pain and symptom management, 58(4), 632-644. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2019.06.021
• Mowrer, O. H. (1960). Two-Factor Learning Theory: Versions One and Two. In O. H. Mowrer, Learning theory and behavior (pp. 63–91). John Wiley & Sons Inc. doi: 10.1037/10802-003
• Mustafa, M., Carson‐Stevens, A., Gillespie, D. ve Edwards, A. G. (2013). Psychological Interventions For Women with Metastatic Breast Cancer. Cochrane Database of Systematic Reviews, 6, 1-63. doi: 10.1002/14651858.CD004253.pub4
• North, R.J., Pai, A.V., Hixon, G. ve Holahan C.J. (2011). Finding Happiness in Negative Emotions: An Experimental Test of A Novel Expressive Writing Paradigm. The Journal of Positive Psychology, 6(3), 192–203. doi: 10.1080/17439760.2011.570365
• Özdoğan, M. (2021). Türkiye Kanser İstatistikleri 2020. 07.03.2021 tarihinde https://www.drozdogan.com/turkiye-kanser-istatistikleri-2020/ adresinden alınmıştır.
• Pennebaker, J. W. (1997). Writing About Emotional Experiences As A Therapeutic Process. Psychological Science, 8(3), 162-166. doi: 10.1111/j.1467- 9280.1997.tb00403.x
• Pennebaker, J. W. ve Beall, S. K. (1986). Confronting A Traumatic Event: Toward an Understanding of İnhibition and Disease. Journal of Abnormal Psychology 95, 274- 281. doi: 10.1037/0021-843X.95.3.274
• Rivkin I., Gustafson J., Weingarten I. ve Chin D. (2006). The Effects of Expressive Writing on Adjustment to HIV, AIDS and Behavior, 10(1), 13-26. doi: 10.1007/s10461-005- 9051-9
• Rost, A.D., Wilson, K.G., Buchanan, E., Hildebrandt, M.J. ve Mutch, D. (2012). Improving Psychological Adjustment Among Late-Stage Ovarian Cancer Patients: Examining The Role of Avoidance in Treatment. Cognitive Behavioral Practice, 19, 508–517. doi: 10.1016/j.cbpra.2012.01.003
• Schoutrop, M., Lange, A., Hanewald, G., Duurland, C. ve Bermond, B. (1997). The effects of structured writing assignments on overcoming major stressful events: An uncontrolled study. Clinical Psychology and Psychotherapy, 4(3), 179-185. doi: 10.1002/(SICI)1099-0879(199709)4:3<179::AID-CPP123>3.0.CO;2-C
• Seven, M. Akyüz, A., Sever, N. ve Dinçer, Ş. (2013). Kanser Tanısı Alan Hastaların Yaşadığı Fiziksel ve Psikolojik Semptomların Belirlenmesi. TAF Preventile Medicine Bulletin, 12(3), 219-224. doi: 10.5455/pmb.1-1343053458 Siegel, R. L., Miller, K. D. ve Jemal, A. (2015). Cancer Statistics, 2015. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 65(1), 5-29. doi: 10.3322/caac.21254
• Smith, S., Anderson‐Hanley, C., Langrock, A. ve Compas, B. (2005). The Effects of Journaling for Women with Newly Diagnosed Breast Cancer. Psycho‐Oncology: Journal of the Psychological, Social and Behavioral Dimensions of Cancer, 14(12), 1075-1082. doi: 10.1002/pon.912
• Smout, M. F., Hayes, L., Atkins, P. W., Klausen, J. ve Duguid, J. E. (2012). The Empirically Supported Status of Acceptance and Commitment Therapy: An Update. Clinical Psychologist, 16(3), 97-109. doi: 10.1111/j.1742-9552.2012.00051.x
• Soper, B. ve Bergen C. W. Von (2001). Employment Counseling and Life Stressors: Process, American Psychological Society, 8(3), 162-166. doi: 10.1002/j.2161- 1920.2001.tb00497.x
• Stanton, A. L., Danoff-Burg, S., Sworowski, L. A., Collins, C. A., Branstetter, A. D., Rodriguez-Hanley, A., ve ark. (2002). Randomized, Controlled Trial of Written Emotional Expression And Benefit Finding İn Breast Cancer Patients. Journal of Clinical Oncology, 20(20): 4160-4168. doi: 10.1200/JCO.2002.08.521
• Stroebe, M., Stroebe, W., Schut, H., Zech, E. ve van den Bout, J. (2002). Does Disclosure of Emotions Facilitate Recovery From Bereavement? Evidence From Two Prospective Studies. Journal of Consulting And Clinical Psychology, 70(1), 169-178. doi: 10.1037/0022-006X.70.1.169
• Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, “Türkiye Kanser İstatistikleri”, Basın Bülteni, 2015. 30.08.2017 tarihinde http://kanser.gov.tr/Dosya/ca_istatistik/ANA_rapor_2012sooonn.pdf adresinden alınmıştır.
• Warner, L. J., Lumley, M. A., Casey, R. J., Pierantoni, W., Salazar, R., Zoratti, E. M. ve Simon, M. R. (2006). Health Effects of Written Emotional Disclosure in Adolescents With Asthma: A Randomized, Controlled Trial. Journal of Pediatric Psychology, 31(6), 557-568. doi: 10.1093/jpepsy/jsj048
• Zigmond, A. S. ve Snaith, R. P. (1983). The Hospital Anxiety And Depression Scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 67(6), 361-370. doi: 10.1111/j.1600-0447.1983.tb09716.x