DERLEME SÖZLÜĞÜNDE KARAÇAY-BALKAR TÜRKÇESİ SÖZ VARLIĞI

Year 2015, Volume: 1 Issue: 6, 1 - 48, 31.12.2015

Ali Akar Ayşe Günay

Abstract

13. yüzyıldan itibaren kitleler hâlinde
Harezm bölgesinden Anadolu’ya göçmeye başlayan Oğuz boyları burada kendi
lehçelerine dayalı bir yazı dili meydana getirmişlerdir. Bu yazı dili tarihî
süreç içinde gelişerek Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesini meydana
getirmiştir. Türkiye Türkçesinin içinde, ona bağlı olarak gelişen pek çok ağız
da yer almaktadır. Bu ağızlar Oğuz Türkçesinin genel ses, yapı ve söz varlığı
özelliklerini göstermektedir.  Bu ağızlar
içinde, değişik sosyal, siyasal, ekonomik ve demografik etkenlere bağlı olarak
Anadolu’ya gelen başka Türk topluluklarının dillerine ait ses, ek ve söz
varlıkları da yer almaktadır. Bunların biri de 18. yüzyılın ikinci yarısında
Kafkaslardan Anadolu’ya göçen Karaçay-Balkar Türklerinin dillerine ait
verilerdir. Bu veriler Derleme Sözlüğü’nde
tespit edilmiştir. Bu makalede, söz konusu sözlükte yer alan Karaçay-Balkar
Türkçesine ait söz varlığı karşılaştırmalı dilbilim yöntemleri çerçevesinde
incelenecektir.

Keywords

Türkiye Türkçesi Ağızları, Karaçay-Balkar Türkçesi, Karaçay Balkar Türkçesi Söz Varlığı

References

• ADİLOĞLU Adilhan, Makaleler ve İncelemeler, Başkent Matbaacılık, Ankara 2005.
• ADİLOĞLU Adilhan, Karaçay-Malkar Türkleri, Başkent Matbaacılık, Ankara 2010.
• AKAR Ali, "Ağız Araştırmalarında Yöntem Sorunları", Turkish Studies - Türkoloji Araştırmaları Dergisi, S:2 (2006), s. 43-51.
• AKAR Ali, “Türkiye Türkçesi Ağızlarında Oğuzca Dışı Dil Öğeleri", 38. ICANAS Bildiriler/Papers: Dil bilimi, Dil Bilgisi ve Dil Eğitimi, I. Cilt, Ankara 2011, s. 23-38)
• CAFEOĞLU Ahmet, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2011 (İkinci baskı)
• DERLEME SÖZLÜĞÜ: Türkiye’de Halk Ağzından, 3.Baskı, TDK Yayınları, Ankara 2009.
• DİVANÜ LUGAT-İT-TÜRK DİZİNİ, TDK Yayınları, Ankara 1972.
• EREN Hasan, “Sırça Köşkte”, Türk Dili, S: 457- 458 (1990), s.1-78.
• GABAIN A. von, Eski Türkçenin Grameri, Çev.: Mehmet AKALIN, TDK Yayınları, Ankara 1988.
• KARAHAN Leyla, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1996.
• TAVKUL Ufuk, Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara 2000.
• TAVKUL Ufuk, “Karaçay-Malkar Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, (Ed. Ahmet Bican Ercilasun), Akçağ Yayınları Ankara 2012, s.883-938.
• TEKİN Talat ve ÖLMEZ Mehmet, Türk Dilleri. BilgeSu Yayınları, Ankara 2014.
• YILMAZ Emine, “Karaçay-Balkarca”. Türkbilig, S:4 (2002), s. 48-58.
• YİĞİT Ali, “Rusya Federasyonun’da Yaşayan Türk Topluluklarının Anadillerini Kullanma Oranlarındaki Bölgesel Farklılıklar” e-Journal of New World Sciences Academy V: 7, N: 2, (2012) Article Number: 4A0047, s. 16-34.