ROMA SEFÂRETİ İMAMI HÂŞİM VELÎ’NİN MAKÂMÂT-I HARÎRÎ TERCÜMESİ

Year 2015, Volume: 1 Issue: 6, 211 - 235, 31.12.2015

Orhan Kaplan

Abstract

Arap
edebiyatının önemli eserlerinden biri olarak kabul edilen Hârirî’nin Makâmat
adlı eserinin çeşitli dönemlerde Türkçeye çevirileri yapılmıştır. Tâhir Selâm
Muhammed Beg, Ahmed Hamdi Şirvânî, Manastırlı Dâniş Ahmed Efendi ve Sabri
Sevsevil eserin tamamını, Roma sefâreti imamı Hâşim Velî ise eserin kısmı
çevirisini yapmış ve 1326 yılında İstanbul’da yayınlamıştır.

Hâşim
Velî Makâmât’la Hâlis Efendi sayesinde tanışmış, onun tavsiye ve emriyle
kitabın mukaddime ile birinci, üçüncü, on birinci ve yirminci makamelerini
tercüme etmiştir. Yaptığı tercümeyi hemen basamayan Hâşim Velî bunun sebebi
olarak da Makâmât’ın sıkıyönetim uygulayan önceki dönemin birçok kusurunu açık
bir şekilde ortaya koymasını ve bundan dolayı yönetimin bu esere izin
vermeyecek olmasını gösterir. Basımı için uygun bir vaktin gelmesini bekleyen
Hâşim Velî 1910 yılında büyük bir hevesle işe koyulduğunu belirtmektedir. Hâşim
Velî’ye göre Harîrî’nin Makâmât’ı edebiyat çevreleri tarafından şöhreti yakinen
bilinen bir eser olmakla birlikte belâgat ve fesâhat üzerine düzenlenmiş
kitapların en iyilerinden biridir. Arapçanın meziyetlerini, anlaşılması güç,
kapalı ve gizli tutulan yönlerine vakıf olmak ve özellikle belâgat ve fesâhat
mucizesi olan Kur’an-ı Kerim’in lâtif nükte ve ince manalarını anlamak
isteyenlerin derin bir düşünce ile Makâmât’ı incelemeleri zorunludur.

Bu
çalışmada sahip olduğu sanatsal söyleyiş ile Arapça eserler arasında ayrı bir
önemi olan Makâmât adlı eserin Roma Sefareti İmâmı Hâşim Velî tarafından
yapılan kısmi tercümesi Latin harflerine aktarılmış ve tercüme hakkında genel
bir değerlendirme yapılmıştır.

Keywords

Harîrî, Makâmât tercümesi, Hâşim Velî

References

• Çakın, Kâmil (2003). Kıyamet Alametleri. Dinî Araştırmalar Dergisi, C. 6., s.16., sy.183-198 Mayıs-Ağustos.
• Çetin, Nihad M. (1991). Arap. İslam Ansiklopedisi. Cilt 3, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Furat, Ahmet Suphi (1996). Arap Edebiyatı Tarihi, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Basımevi, Yayın No: 3911.
• Kılıç, Hulusi (1997). Harîrî. İslam Ansiklopedisi. Cilt 16, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kılıç, Hulusi (2003). Makâmât. İslam Ansiklopedisi. Cilt 27, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Okuyucu, Cihan; Kartal, Ahmet; Köksal, M. Fatih. (2012). Klâsik Dönem Osmanlı Nesri. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Sevsevil, Sabri (2012). Makâmât Veciz Anektodlar, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Türkiye Diyanet Vakfı (2007). Kurân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yıldız, Hakkı Dursun (1988). Abbâsîler. İslam Ansiklopedisi. Cilt 1, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Yiğit (1995). Emevîler. İslam Ansiklopedisi. Cilt 11, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.