AZERBAYCAN TÜRK ŞAİRİ ABDULLAH ŞAİK VE HAKKINDAKİ YAYINLAR ÜZERİNE

Year 2017, Volume: 1 Issue: 11, 420 - 436, 17.12.2017

Shafa Hajıyeva

Abstract

Abdullah Şaik, XX asır
Azerbaycan edebiyatının en seçkin yazarlarından biridir. Hayatını milletine
adayan Şaik, Azerbaycan`da çocuk edebiyatının ve millî çocuk tiyatrosunun
yaratıcısıdır. Onun çocuklar ve gençler için yazdığı eserler, hâlâ ders
kitaplarında yer almaktadır. Zamanın nabzını iyi tutan şair, ister Sovyetlerden
önce millî mücadele yıllarında, ister Sovyetler kurulduktan sonra her zaman
halkının yanında olmuş, eserleri ile milletine kılavuz olmaya çalışmıştır.

Abdullah Şaik, 1900`lü
yıllarda bazen bir asker, bazen bir şair, ama en çok bir vatansever olarak
eserleriyle Azerbaycan halkından desteğini esirgememiştir. Cephenin diğer
tarafında savaştan bitap düşmüş, kayıp vermiş milletinin acılarını sarmış,
mutlu ve ışıklı geleceğe dair umutlarını yitirmemeleri için motive eden, ölmüş
ruhları yeniden canlandıran, Türkçü, Turancı ideolojisini terennüm eden sayısız
eserler vermiştir. Ne yazık ki cephenin iki tarafında da gösterilen tüm
çabalara rağmen Sovyetler kurulmuş, şairin bu dönemdeki eserleri saklanmış, gün
yüzüne çıkması engellenmiştir. Bu sebeple 1920-1991 aralığında doğan eğitimli
vatandaşların hemen hemen hepsi, Abdullah Şaik`i çocuk şiirleri yazarı,
eğitimci, maarifperver olarak tanımaktadır. Bağımsızlıktan sonraki yıllarda
Abdullah Şaik dahil olmak üzere birçok şair ve yazarların edebi kişiliklerinin
belli olmayan tarafları aydınlatılmış, herhangi baskı gözetmeksizin arı bir
şekilde araştırmaya tabi tutulmuştur.

Makale, Abdullah
Şaik`in bilinmeyen Türkçü ve Turancı ideolojisinden bahsetmenin yanısıra,
Sovyetler zamanında ve bağımsızlıktan sonraki yıllarda onun hakkında basılan
yayınları ve bunlarla ilgili değerlendirmelerimizi içermektedir.

Keywords

Abdullah Şaik, Azerbaycan, Azerbaycan Türk Edebiyatı, Sovyetler Dönemi, Turancılık İdeolojisi

References

• Akpınar, Y. (1992). : Akpınar, Yavuz; “XIX ve XX, Yüzyıllarda Âzeri Edebiyatı”, Türk Dünyası El Kitabı III Cild: Edebiyat, II Baskı., 1992, Ankara, s.652-653.
• Aliyeva, A. (2002). : Aliyeva, Aybeniz; Azerbaycan Romantiklerinin Yaradıcılığında Türkçülük, Elm, Bakı, 2002.
• Bayramoğlu, A. (2003) : Bayramoğlu, Alhan; Azerbaycan Demokratik Respublikası Dövründe Edebiyat, Elm, Bakı, 2003.
• Eliyev, K. (1985). : Eliyev, Kamran; XX Esr Azerbaycan Romantiklerinin Edebi-Nezeri Görüşleri, Elm, Bakı, 1985.
• Erol, A. (2005). : Erol, Ali; Abdulla Şaik Talıbzade, Tibyan Yayıncılık, İzmir, 2005.
• Esedli, M. ve Süleymanlı, M. (1999). : Esedli Minahanım ve Süleymanlı Mübariz; “Azerbaycan İstiglali ve Abdulla Şaik”, Mütercim, №3, 1999, s. 20-24.
• Gezenferoğlu, F. (2012). : Gezenferoğlu, Faiq; “Ehmed Cavad, Abdulla Şaig ve Cefer Cabbarlı; Azerbaycan Türkçülüyü İdeyası”, Türkistan Gazetesi, 21-22 Oktyabr 2012, s. 11
• Kazımoğlu, S. (1994). :Kazımoğlu (Tağızade), Samir; Türk Toplulukları Edebiyatı. I Cild, Ecdad Yayınları, Ankara, 1994.
• Kengerli, A. (2002a). : Kengerli, Aybeniz; Azerbaycan Romantiklerinin Yaradıcılığında Türkçülük, Elm, Bakı, 2002.
• Kengerli, A. (2002b). : Kengerli, Aybeniz; Azerbaycan Gazetesinde Edebiyat Meseleleri, Gençlik, Bakı, 2002.
• Novruzov, V. (2001). : Novruzov Vasif; “Abdulla Şaig`in Cumhuriyyetin Dövrü Yaradıcılığında Kulturoloji Bir Baxış”, Gobustan, Sayı 1, 2001,, s. 6-10
• Memmedov, K. ve Eflatun, Y.S. (1983). : Memmedov, K. ve Eflatun, Yunusoğlu Saraclı (Editör), Şaik Abdulla, Genclik, Bakı, 1983.
• Talıbzade, A. (1920). : Talıbzade, Abdulla Şaig; Türk Edebiyatı, Bakı, 1920.
• Talıbzade, A. (1923). :Talıbzade, Abdulla Şaig (pedagoji ve edebi fealiyyetinin 20 illiyi münasibetile); Bakı, 1923.
• Talıbzade, K. (1981). : Talıbzade, Kamal (Editör); Şaiqane Yad Et (Hatıralar, Makaleler, Bedii Eserler), Genclik, Bakı. 1981.
• Talıbzade, K. (2001). : Talıbzade, Kamal; Medeniyet Dünyası, Elmi Makaleler Toplusu. II Buraxılış, 2001, s. 22-59.
• Talıbzade, K. (2003). : Talıbzade, Kamal (Editör); Şaig Abdulla.; Arazdan Turana, Nurlan, Bakı, 2003.
• Usta, H.İ (1996). : Usta, Halil İbrahim; “Modern Azerbaycan Şiiri (Kuzey)”, Türk Dili ( Dil ve Edebiyat Dergisi Türk Şiiri Özel Sayısı V: Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri), Sayı 531 (Mart 1996), s.782-783.
• Veliyev, Ş. (1999). : Veliyev, Şamil; Füyuzat Mektebi, Elm, Bakı, 1999.
• Yurdakul, M.E. (1979). : Yurdakul, Mehmet Emin, Türk Sazı, 1979.
• http://www.ryl.az (09.11.2017)