Research Article
BibTex RIS Cite

AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR

Year 2018, Volume: 1 Issue: 12, 171 - 178, 25.04.2018

Abstract

Bu
çalışmada, 17. yüzyıl şairlerinden Azm
ȋ-zȃde Hȃletȋ’nin Dȋvȃnı’nda dehr kelimesinin nasıl bir çerçevede kullanıldığı üzerinde
durulmaktadır. Taranan metinlerden, dehrin farklı kullanımlarına dair örnek
beyitler seçilmiş ve tahlil edilmiştir. Öncelikle dehr kavramının tasavvuf
düşüncesinde önemli bir yere sahip olduğunu söylemek gerekir. Dehri mutlak
zaman anlamında kullanan suf
ȋler,
bu kelime ile Tanrı’nın zamanını kastederler. Onlara göre dehr zamansızlık
olarak tanımlanırken, Tanrı da e’d-Dehr ismiyle anılmaktadır. Azm
ȋ-zȃde Hȃletȋ’nin şiirleri incelendiğinde,
dehrin tasavvuf düşüncesindeki karşılığına doğrudan rastlanmadığı görülür. Bazı
beyitlerde kelimenin mutlak zaman anlamına işaret edildiği söylenebilir. Dehr,
hem zaman hem de mek
ȃn
bildiren bir kelimedir. Şair bu kelimeyi sıklıkla her iki m
ȃnȃya da gelebilecek şekilde aynı
beyitte tevriyeli olarak kullanmıştır. Söz konusu kelimenin, şair tarafından
çoğunlukla olumsuzluk ifade etmek üzere kullanıldığı görülmüştür. Mesela şair
için dehrden şik
ȃyet
etmek onun aldatıcılığı, yıpratıcılığı ve geçiciliği üzerinden, aslında
zamandan şik
ȃyet
etmek şeklinde yorumlanabilir. Dünya anlamında kullanıldığında ise dehrin gam,
ıztırap ve dert çekme yeri olarak tasvir edildiği söylenebilir.

References

  • ALTINTAŞ Hayrani, “Dehriyye”, Türkiye Diyanet vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:9, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1994, s.107-109.
  • DEMİRLİ Ekrem, İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2009.
  • DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansliklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara, 1999.
  • KALIN Faiz, Felsefe ve Bilim Işığında Kur’an’da Zaman Kavramı, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2005.
  • KAYA Bayram Ali, Azmȋ-zȃde Hȃletȋ Dȋvȃnı Cilt 2, Harvard Üniversitesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Yayınları, Cambridge, 2003.
  • ÖZEK Ali vd., Kur’ȃn-ı Kerim ve Açıklamalı Meȃli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
  • PALA İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul, 2013.
  • REDHOUSE Sir James, Türkçe/Osmanlıca-İngilizce Sözlük, Sev Matbaacılık ve Yayıncılık, İstanbul, 1999.
  • STEINGASS F., Persian-English Dictionary, Librairie Du Liban, Beirut, 1975.
  • ŞEMSEDDİN SȂMȊ, Kȃmȗs-ı Türkȋ, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2004.
Year 2018, Volume: 1 Issue: 12, 171 - 178, 25.04.2018

Abstract

References

  • ALTINTAŞ Hayrani, “Dehriyye”, Türkiye Diyanet vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt:9, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1994, s.107-109.
  • DEMİRLİ Ekrem, İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2009.
  • DEVELLİOĞLU Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansliklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi, Ankara, 1999.
  • KALIN Faiz, Felsefe ve Bilim Işığında Kur’an’da Zaman Kavramı, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2005.
  • KAYA Bayram Ali, Azmȋ-zȃde Hȃletȋ Dȋvȃnı Cilt 2, Harvard Üniversitesi Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Yayınları, Cambridge, 2003.
  • ÖZEK Ali vd., Kur’ȃn-ı Kerim ve Açıklamalı Meȃli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1993.
  • PALA İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul, 2013.
  • REDHOUSE Sir James, Türkçe/Osmanlıca-İngilizce Sözlük, Sev Matbaacılık ve Yayıncılık, İstanbul, 1999.
  • STEINGASS F., Persian-English Dictionary, Librairie Du Liban, Beirut, 1975.
  • ŞEMSEDDİN SȂMȊ, Kȃmȗs-ı Türkȋ, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2004.
There are 10 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Arzu Yıldırım This is me 0000-0003-3571-6482

Publication Date April 25, 2018
Published in Issue Year 2018 Volume: 1 Issue: 12

Cite

APA Yıldırım, A. (2018). AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat Ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(12), 171-178.
AMA Yıldırım A. AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. April 2018;1(12):171-178.
Chicago Yıldırım, Arzu. “AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR”. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat Ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi 1, no. 12 (April 2018): 171-78.
EndNote Yıldırım A (April 1, 2018) AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi 1 12 171–178.
IEEE A. Yıldırım, “AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR”, TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, vol. 1, no. 12, pp. 171–178, 2018.
ISNAD Yıldırım, Arzu. “AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR”. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi 1/12 (April 2018), 171-178.
JAMA Yıldırım A. AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. 2018;1:171–178.
MLA Yıldırım, Arzu. “AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR”. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat Ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, vol. 1, no. 12, 2018, pp. 171-8.
Vancouver Yıldırım A. AZMȊ-ZȂDE HȂLETȊ DȊVȂNI’NDA DEHR. TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi. 2018;1(12):171-8.