KENDİ GÖK KUBBEMİZ’DE İSİM TAMLAMASI KURAN EKLER KATEGORİSİ

Year 2018, Volume: 1 Issue: 12, 395 - 408, 25.04.2018

Emel Tek

Abstract

Türk
dili ekleşme sistemi bakımından incelendiğinde, yapım eki ve çekim eki olmak
üzere yapılan ikili ek sınıflamasının yetersiz olduğu problemi, birçok
gramercinin mutabık olduğu bir konudur. Telaffuza dayalı öğeler üzerinden
pratik kazanan dilcilik faaliyetleri, kelime ve ek ayrımının doğru olarak
yapılamaması ile ekleşme kültürü Türkçe kadar açık olmayan dillerin gramer
anlayışlarının devam ettirilmesi bu problemin kaynakları olarak karşımıza
çıkar. Türk dilinde yandaş karşıtlık ilişkisi düzeninde on ek kategorisi
vardır. Bu kategorilerden biri, sıfatlama ve belirtme ana fonksiyonları ile
çeşitlenen isim tamlaması kuran ekler kategorisidir. Çalışmamızda, gerek
eserlerinin edebì değeri gerekse dili kullanmadaki titizliği ile klÀsik bir
şÀir olan Yahya Kemal Beyatlı’nın Kendi Gök Kubbemiz şiir kitabında yer alan
şiirlerin hemen her mısraında yer alan zengin malzemesiyle isim tamlaması kuran
ekler ve bu eklerin icra ettikleri fonksiyonlar incelenmiştir. Ana
fonksiyonlar, alt fonksiyonlarla detaylandırılarak eklerin şekil fonksiyon
ilişkileri tespit edilmiştir. İsim tamlaması kuran eklerin ayrı bir ek
sınıfında değerlendirilmesinin gereği nedenleriyle birlikte ele alınmıştır.

Keywords

isim tamlaması kuran ekler, Kendi Gök Kubbemiz, fonksiyon, karşıtlık, kategori

References

• Adalı, Oya (2004); Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, TDK. Yayınları, Ankara.
• Banguoğlu, Tahsin (2015); Türkçenin Grameri, TDK. Yayınları, Ankara.
• Beyatlı, Yahya Kemal (1974); Kendi Gök Kubbemiz, Baha Matbaası.
• Beyatlı, Yahya Kemal (2016); Kendi Gök Kubbemiz, Arı Matbaası, İstanbul.
• Bilgegil, M. Kaya (2014); Türkçe Dilbilgisi, Salkımsöğüt Yay, Erzurum.
• Boz, Erdoğan (2012); Türkiye Türkçesi Biçimsel Ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi Tasnif Denemesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Coşar, A. Mevhibe (1993); Türkçe İsim Tamlamalarının Tasnifi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü YTD Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Delice, H. İbrahim (2000); Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi, Sosyal Bilimler Dergisi, S. 24, S. 221-235, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Demir, Tufan (2004); Türkçe Dilbilgisi, Kurmay Yay., Ankara.
• Demir, Celal (2007); Türkiye Türkçesi Gramerlerinde İsim Tamlaması Sorunu Ve Bir Tasnif Denemesi, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Cilt: VII, Sayı 1, Sayfa: 27-54,İzmir.
• Demiray, Kemal (1975); Temel Dilbilgisi 1-2-3, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
• Deny, Jean (Tercüme: Ali Ulvi Elöve(1941)),(2012); Türk Dili Grameri, Kabalcı Yay., İstanbul.
• Ediskun, HAYDAR (2003); Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Eker, Süer (2002); Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara.
• Ergin, Muharrem (2006); Türk Dil Bilgisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Gemalmaz, Efrasiyap (2010); Türkçenin Derin Yapısı, Belen Yayıncılık, Ankara
• Gencan, Tahir Nihat (2001); Dilbilgisi, Ayraç Yay., İstanbul.
• Gülensoy, Tuncer (2000); Türkçe El Kitabı, Akçağ Yay., Ankara.
• Gülsevin, Gürer (2004); Türkçede Sıra Dışı Ekler ve Eklerin Tasnif-Tanımlanma Sorunu Üzerine, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I, S. 1267-1283, Ankara: TDK Yayınları.
• Güneş, Sezai (2002); Türk Dili Bilgisi, DEÜ OZD Türk Dili Bölümü, Altıncı Baskı, İzmir.
• Karaağaç, Günay (2009); Türkçenin Dil Bilgisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Karahan, Leyla (2011); Türk Dili Üzerine İncelemeler, Akçağ Yay., Ankara.
• Keskin, Raşit (2003); Türkçe Dil Bilgisi, Çizgi Yay., Konya.
• Korkmaz, Zeynep (1992); Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK. Yayınları, Ankara.
• Özkan, Mustafa, Sevinçli, Veysel (2008); Türkiye Türkçesi Söz Dizimi, 3F Yayınları, İstanbul.
• Topçu, Çiğdem (2015); Yap-(Im) Ve Yap-(Im) İle İlişkilendirilen İfadelerin Dil Bilgisindeki Yeri, 10. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Ankara.
• Tuna, Osman Nedim (1986); Türk Dilbilgisi (Fonetik Ve Morfoloji), İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü Ders Notları: 3, Malatya.
• Turan, Zikri (2000); Türkçenin Yapım Ve Çekim Düzeninde Yer Alan Eklerin Sınıflandırılması Nasıl Olmalıdır?, 4.Uluslarası Türk Dili Kurultayı, 25-29 Eylül 2000, Çeşme-İzmir
• Turan, Zikri (2008); Gösterme Sıfat Fiili, Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Akçağ Yayınları, Ankara, S. 235-244.
• Turan, Zikri. (2011); Türk Dilinin Söz Diziminde Yer Ödünçlemesi, III. Uluslar Arası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, 16-18 Aralık 2010, Kanyılmaz Matbaası, İzmir, S. 908-9015.
• Turan, Zikri (2016); Türk Dilinin Eklerini Sınıflandırmanın Esasları, TDK Türk Dil Bilgisi Toplantıları Ve Eklerin Sınıflandırılması Sempozyumu, İstanbul.
• http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c06/c060032.pdf (E.T. 26.03.2018)