TARİHİ GERÇEKLİKTEN HALK ANLATISINA: ZİNDAN BABA TÜRBESİ ETRAFINDA OLUŞAN VELİ KÜLTÜ

Year 2018, Volume: 1 Issue: 15, 221 - 234, 27.12.2018

Utku Mehmet Öden

Abstract

Anadolu’dan
Balkanlara geçiş güzergâhında bulunan Lüleburgaz, Kırklareli iline bağlı tarım,
sanayi ve ticaret şehridir. Lüleburgaz, tarih boyunca konumu sebebiyle göç alan
bir şehirdir ve bu sebeple çok kültürlü bir nüfus dağılımına sahip olmuştur.
Lüleburgaz’ın tarihî göç yollarının üzerinde bulunması, hem Türk-İslam
kültürünün ve bu kültüre bağlı olarak gelişen inanç sisteminin Balkan
coğrafyasına nasıl taşındığını hem de Balkan coğrafyasındaki eski inançların
Türk-İslam kültürü potasında eriyerek nasıl şekil değiştirdiğini belirlemek
bakımından burasını önemli kılmaktadır.

Lüleburgaz’da
pek çok türbe ve yatır bulunmaktadır. Bunların çoğunun sahibi bilinmemektedir.
Zindan Baba Türbesi de Lüleburgaz şehir merkezinde yer almakta ve günümüzde de
bir ziyaret merkezi olarak işlevini sürdürmektedir. Türbe ziyaret edilmekte ve
türbede çeşitli ritüeller uygulanmaktadır. Zindan Baba adı verilen türbe
Sokollu Mehmet Paşa’nın oğlu olan Kasım Paşa’nın olabilir mi? Çalışmamızda
Lüleburgaz halkı tarafından “Zindan Baba” olarak bilinen ve atalar kültüne
bağlı olarak bir ziyaret merkezi olma hüviyeti kazanmış bu mekânın gerçek
kimliği ile ilgili tespitlerimizi ve düşüncelerimizi öne sürerek tarihsel bir
gerçekliğin çeşitli sebeplerle toplumsal hafızada nasıl yeniden şekillendiğini
ortaya koymaya çalıştık.

Keywords

Zindan Baba Türbesi, Kasım Paşa, Sokollu Mehmet Paşa, Lüleburgaz, Veli Kültü

References

• AKSOY Ömer (2015). “Blagay’da Bulunan Sarı Saltuk Türbesi ve Sarı Saltuk Etrafında Oluşan Veli Kültü”, 2. Uluslararası Sarı Saltuk Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 6-9 Mayıs Saraybosna, s. 243-266.
• BERBEROĞULLARI Bahri (2016).Zindan Baba Hayatı ve İnancı ile Müridi Zekeriya (Murad) Baba, İstanbul: Zafer Matbaası.
• ERSOY Ruhi (2009).Sözlü Tarih Folklor İlişkisi Baraklar Örneği Disiplinler Arası BirYaklaşım Denemesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ERÖZ Mehmet (1992).Eski Türk Dini ve Alevilik Bektaşilik, İstanbul: T.D.A.V.
• GÜLTEKİN Mustafa (2017).“Lüleburgaz Zindanbaba Türbesi”, Arcadia, S: 29, s.44-45.
• KAFESOĞU İbrahim, (2016).Türk Milli Kültürü, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• KAHRAMAN Seyit Ali ve DAĞLI Yücel (1999).Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi
• Evliyâ Çelebi b. Derviş MehemmedZıllî (Topkapı Sarayı Bağdat 305 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini), 3. Kitap, İstanbul: YKY.
• KATGI İsmail (2013). Osmanlı Devleti’nde Siyaseten Katl (Hukuki Maiyeti, Sebepleri, Usulü, İnfazı ve Sonuçları), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:6, S. 24, s. 180 – 211.
• Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri Lüleburgaz Zindan Baba Türbesi, Kırklareli Valiliği,http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar.php?id=248.
• KÜÇÜKKAYA Gülçin (1990). Mimar Sinan Dönemi İstanbul-Belgrad Arası Menzil Yapıları Hakkında Bir Deneme, Vakıflar Dergisi, S. 21, s. 183 - 254.
• OCAK Ahmet Yaşar (2002).Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim.
• OCAK Ahmet Yaşar (1992).Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler (Metodolojik Bir Yaklaşım), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Salnâme-i Vilayet-i Edirne, (H.1309/M.1892), Edirne: Edirne Vilâyet Matbaası.
• YILDIZ Murat (2014).Havsa’daki Şehit Mehmed Paşazade Kasım Paşa Vakfı, Vakıflar Dergisi, S. 41, s. 97 – 114.
• Kaynak Kişiler:
• 1. KK1: Kayak Kişi Müzeyyen NALBANT, 1955 yılında Bulgaristan’da doğmuştur, Liseyi yarım bırakıp Rusya’da çalıştıktan sonra Türkiye’ye göç etmiştir. 15 yıldır Zindan Baba Türbesinin türbedarlığını yapmaktadır.