MUNZUR BABA MİTOLOJİSİ VE TARİHSEL KAYNAKLARI ÜZERİNE BİR DENEME

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 12, 70 - 85, 19.07.2018

Aziz Altı

Öz

Munzur
Baba, Dersim Alevileri için kutsal bir şahsiyettir. Bu şahsa ait efsane
yüzyıllardır nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.
Ele alınan bu makalede Munzur Baba ve onun kerametiyle ortaya çıkan Munzur
Nehri, çeşitli dönemlere ait yazılı kaynaklar ışığında aydınlatılmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dersim, Munzur Baba, Alevilik, Mitoloji

Kaynakça

• BOA DH.ŞFR. Dosya No: 644 Gömlek No: 60. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA) Defter No: 240 Sayfa No: 59. Akgül, Suat, Amerikan ve İngiliz Raporları Işığında Dersim, Yaba Yayınları, İstanbul 2001. Aksoy, Bilal, Tarihsel Değişim Sürecinde Tunceli, C. 1, Yorum Yayıncılık, Ankara 1985. Antranik, Dersim Seyahatname, Çev. Payline Tomasyan, Aras Yayıncılık, İstanbul 2012. Âşık Mehmed, Menâzırü’l- Avâlim, Hazırlayan: Mahmut Ak, C. II, TTK, Ankara 2007. Cengiz, Yusuf, Her Yönüyle Tunceli, Tunceli 1985. Çobanoğlu, Yavuz, “Munzur İmgesi Üzerinden Kendisini Kuran Şehir: Tunceli (Dersim)”, 1. Uluslararası Tunceli (Dersim) Sempozyumu, 2011, s. 173- 183. Danık, Ertuğrul, Işuwa’dan Tunceli’ye Tarih ve Kültür, Tunceli Dayanışma ve Kültür Vakfı, Ankara 2010. Deniz, Dilşa, Yol/ Rê Dersim İnanç Sembolizmi Antropolojik Bir Yaklaşım, İletişim Yayınları, İstanbul 2014. Dersim Harekâtı ve Cumhuriyet Bürokrasisi (1936- 1950), Derleyenler: Tuba Akekmekçi- Muazzez Pervan, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2011. Dersim Raporu, Haz. İzeddin Çalışlar, İletişim Yayınları, İstanbul 2010. Evliya Çelebi b. Derviş Mehemmed Zıllî, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi III. Kitap Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 305 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu- Dizini, Hazırlayanlar: Seyid Ali Kahraman- Yücal Dağlı, YKY, İstanbul 1999. Gündoğdu, Cihangir, Vural Genç, Dersim’de Osmanlı Siyaseti İzâle-i Vahşet Tashîh-i İtikâd ve Tasfiye-i Ezhân 1880-1913, Kitap Yayınevi, İstanbul 2013. Karakaş, Meltem, “Dersim Aleviliğine Kaynaklık Eden Kültler Kutsal Mekânın Önemi Ve Munzur Baba”, Geçmişten Günümüze Alevilik I. Uluslararası Sempozyumu, C.2, Bingöl 2013, s. 332-348. Kaya, Ali, Tunceli (Dersim) Kültürü, Can Yayınları, İstanbul 2004. Molyneux-Seel, L., “A Journey İn Dersim”, The Geographical Journal, Vol. 44, No. 1 (Jul. 1914), s. 49-68. Sertel, Savaş, “1960-1965 Yıllarında Tunceli’de Nüfus Hareketleri”, I. Uluslararası Tunceli Dersim Sempozyumu Bildiri Kitabı, Tunceli 2011, s.431-438. Solgun, Cafer, Dersim Dersim Yüzleşmezsek Hiçbir Şey Geçmiş Olmuyor, Timaş Yayınları, İstanbul 2011. Şemseddin Sami, Kâmûsu’l-Alâm, C. 2, Mihran Matbaası, İstanbul 1306. Taylor, J. G., The Journal of the Royal Geographical Society of London , Vol. 38, 1868. Tunceli İl Yıllığı, Tunceli 2012. Ünal, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı, TTK, Ankara 1999. Yapıcı, Süleyman, Osmanlı Vilayet Salnamelerinde Dersim Sancağı (1869-1908), Tunceli Üniversitesi Yayınları, Tunceli 2013. Yılmazçelik, İbrahim, Osmanlı Devleti Döneminde Dersim Sancağı İdari, İktisadi ve Sosyal Hayat, Kripto Yayınları, Ankara 2011. __________, XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Dersim Sancağı (İdarî, İktisadî ve Sosyal Hayat), Çağ Ofset Matbaacılık, Elazığ 1999.