IV. TUDḪALİYA’NIN İKTİDARININ İLK YILLARI, AİLESİ VE AİLE İÇİ BİR MESELE OLAN KURUNTA SORUNU

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 56 - 66, 30.06.2020

Deniz Yıldızturan

Öz

Babası III. Hattuşili’den bölgesinde söz sahibi ve etkili bir devlet devralan IV. Tudḫaliya Hitit İmparatorluk Döneminin en önemli krallarından birisidir. Bu çalışmada, Tudḫaliya’nın krallığının ilk yılları ve bu yıllarda yaşanılan olaylar ile önemli politik bir sorun haline gelen “Kurunta” meselesi incelenmiştir. İki başlıkta incelenen konular arasında önemli bağlantılar mevcuttur. Çünkü abisi zorla tahttan indirilen hanedan üyesi Kurunta ile Kurunta’nın abisini zorla tahttan indiren III. Ḫattušili’nin oğlu Tudḫaliya, gençlik yıllarında beraber büyümüşlerdir. Kurunta’nın Tudḫaliya’nın krallığını kabul eden ve destekleyen birkaç aile üyesinden biri olduğu da bilinmektedir. Kurunta, sonraki süreçte Hitit tarihinin önemli konularından birisi haline gelecek olan ve fitilleri III. Ḫattušili döneminde ateşlenen taht mücadelesinin en önemli aktörü haline gelecektir. Bu çalışmada aile içi iktidar meselesi olan Kurunta konusunun yanında Tudḫaliya’nın kronolojideki yeri, ailesi, gençliğindeki görevleri literatür araştırması ile sunulmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hitit İmparatorluğu, Kurunta, IV.Tudhaliya

Kaynakça

• Akurgal, E. (2000). Anadolu Uygarlıkları. İstanbul: Net Turistik Yayınları.
• Alp, S. (1998a). "IV. Tuthaliya'nın Tahta Çıkmadan Önceki Diğer Adı", III. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri/Acts of the IIIrd. International Congress of Hittitology, Çorum, 16-22 Eylül 1996, Alp, S.- A. Süel (ed.), Ankara, (ss. 21-26).
• Alp, S. (1998b). "Zur Datierung des Ulmitešup-Vertrags", AoF 25/1, (ss. 54-60).
• Alp, S. (2011). Hitit Çağında Anadolu. Ankara: Tübitak Yayınları.
• Beal, R. H. (2011). “Hittite Anatolia: A Political History”. S. R. Steadman ve G. McMahon (Ed.), The Oxford Handbook of Ancient Anatolia içinde (ss. 579-603), New York: Oxford University Press.
• Beckman, G. (1996). Hittite Diplomatic Texts, Atlanta.
• Beckman, G. (2000). "Hittite Chronology", Akkadica 119-120. (ss. 19-32).
• Bryce, T. (2005). The Kingdom of The Hittites. New York: Oxford University Press.
• Cate, H. (2006). "The Apparently Delayed Homecoming of Tuthaliyaš IV to his Capital Hattuša", The Life and Times of Hattušili III and Tuthaliya IV. Proceedings of A Symposium Held in Honour of J. De Roos, 12-13 December 2003 Leiden, van den Hout, P.T.J. (Ed.), Leiden, (ss. 107-115).
• Collins, B. J. (2007). The Hittites and Their World. Atlanta: Society and Biblical Literature.
• Darga, M. (2013). Anadolu’da Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dinçol, A. (2002). “Tabarna ve Aedikula Mühürleri”. W. Jacob (ed.), Hititler ve Hitit İmparatorluğu 1000 Tanrılı Halk (ss. 432-434), Bonn: Kunst-und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland.
• Dinçol, A. (2011). "Hititler - Bin Tanrılı Halk", Arkeo Atlas. Tarihöncesinden Demir Çağı'na Anadolu'nun Arkeoloji Atlası, Necmi Karul (Ed.), İstanbul, (ss. 254-292).
• Dinçol, A. ve Dinçol, B. (2000). "Anadolu'da Bulunan İlk Çivi yazılı Tunç Tablet ve Yeni Bir Hitit Kralının Ortaya Çıkış Öyküsü", Sanatdünyamız 80, (ss. 175-180).
• Dinçol, A. ve Dinçol, B. (2005). “Anadolu’da Bulunan İlk Çiviyazılı Tunç Tablet ve Yeni Bir Hitit Kralının Ortaya Çıkışı”, Anadolu Araştırmaları, 18 (1), 1-13.
• Gurney, O.R. (1983). "The Hittite Title Tuhkanti-", AntSt XXXIII, 97-101.
• Güterbock, H.G. (1961). "The North-Central Area of Hittite Anatolia", JNES 20/2, 85-97.
• Hawkins, J.D. (2001). "Urhi-Tešub, tuhkanti", Akten des IV. Internationalen Kongresses für
• Hethitologie, Würzburg, Wilhelm, G. (Ed.), Würzburg, (ss. 167-179).
• Hout, P.T.J (1989). "A Chronology of the Tarhuntašša-Treaties", JCS 41/1, 100-114.
• Hout, P. T. J. (2013). A Short History of the Hittite Kingdom and Empire. Meltem Doğan Alparslan ve Metin Alparslan (ed.), Hittites: An Anatolian Empire (s. 22-45), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Klengel, H. (1991). "Tuthalija IV. von Hatti: Prolegomena zu einer Biographie", AoF 18/2, 224-238.
• Klengel, H. (1999). Geschichte des Hethitischen Reiches, HdO, Leiden.
• Klengel, H. (2002). “Hitit Tarihi”. W. Jacob (ed.), Hititler ve Hitit İmparatorluğu 1000 Tanrılı Halk (ss. 413-420), Bonn, Kunst-und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland.
• Koç, İ. (2006). Hititler. Ankara: Odtü Yayıncılık.
• Neve, P. (1987). "Boğazköy-Hattuşaş 1986 Kazıları", KST IX/1, 249-269; Resim 1-25.
• Otten, H. (1988). Die Bronztafel aus Boğazköy, StBoT Beiheft 1, Wiesbaden.
• Özcan, A. (2014). IV. Tuthaliya Dönemi ve Sonrası Hitit Krallığı’nda Siyasal, Ekonomik ve Sosyal Gelişmeler. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Reyhan, E. (2017). Hitit Devleti’nde Siyaset ve Yönetim. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Singer, I. (1985). "The Battle of Nihriya and the End of the Hittite Empire", ZA 75/1, (ss. 100- 123).
• Sürenhagen, D. (1992). "Untersuchungen zur Bronzetafel und weiteren Verträgen mit der Sekundogenitur in Tarhuntašša", OLZ 87, 341-371.
• Taş, İ. (2008). Hitit Kralı IV. Tudhaliya, Asur Devleti ’ne ve Suriye ’deki Vassal Krallıklara Yönelik Politikası. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ünal, A. (2002). Hititler Devrinde Anadolu I. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.