BİR KENTİN HAFIZA MEKÂNI; DOĞUBAYAZIT AHMED-İ HANİ KENT MÜZESİ

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 63 - 82, 30.06.2021

Hatice Engin

Öz

Kent kimliğini oluşturan birçok farklı topluluğun bir arada yaşaması ve ortak bir paydada buluşması çeşitli mekânlar sayesinde gerçekleştirilmektedir. Bu mekânların başında kültürel birlikteliği sağlayan müzeler gelmektedir. Müzeler genel olarak toplumların kendilerini kente yabancı hissetmeme duygusunu sağlayan, geçmiş ve gelecek arasında bir köprü görevi üstlenen kuruluşlar olarak hizmet vermektedirler. Kent müzelerine bu açıdan bakıldığında, bir toplumun geçmişini ve geleceğini bünyesinde barındıran bir hafıza mekânı olarak tasavvur etmek yanlış olmayacaktır.
Kent müzelerinin varoluş amaçlarına baktığımızda yukarıda bahsi geçen kent müze ilişkisi dikkate alınarak kurulduklarını söyleyebiliriz. Kuruluş ilkeleri arasında toplulukların sahip oldukları maddi manevi tüm değerlerini, unutmamak ve unutturmayarak bunun geleceğe sağlıklı bir şekilde aktarılması isteğidir. Bunun sonucunda kent müzeleri birer hafıza mekânı, ziyaretçilerine geçmişe yolculuk yapmalarını sağlayan mekânlara dönüşmektedirler.
Konumuzu teşkil eden Doğubayazıt Ahmed-i Hani Kent Müzesi örneğinden hareketle, kent müzelerinin bir kent için önemli olduğu konusu üzerinde durulmuştur. Doğubayazıt Kaymakamlığının girişimleri ile inşa edilen bu kent müzesi vasıtasıyla yörenin kaybolmaya yüz tutmuş gelenek ve göreneğini yansıtan çok sayıda etnografik malzemeye yer verilmiştir. Ayrıca Ahmed-i Hani gibi önemli bir şahsiyetin ismi de müzeye verilerek kenttin önemli bir ilim adamı da unutulmamıştır. Bu bağlamda düşünüldüğünde kent müzesinin bir araç olarak geçmişin izini günümüze taşıyan bir hafıza mekânı olarak işlev gördüğünü söylemek yanlış olmayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Müze,, Kent,, Bellek,, Kent Müzesi

Kaynakça

• E.Gümüş (2013), Etnografya Müzelerinde Sergileme Ve Teşhirin Hikâyesi ( Ankara, Çankırı, Eskişehir, Yozgat Etnografya Müzeleri Örneği İle) (Bozok Ünv. Sosyal Bilimler Enst. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Yozgat.
• E. Yalçın (2017),Müzelerin Tarihi Misyonu ve Samsun Kent Müzesi, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, 321-333.
• F. Gerçek(1999), Türk Müzeciliği, Türk Tarihi Kurumu Yayınları, Ankara.
• H. Baltacı (2015) Türkiye’de Çağdaş Müzeciliğin Yansımaları Üzerine Bir Değerlendirme: Sadberk Hanım Müzesi Örneği(Atatürk Ünv., Sosyal Bilimler Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
• F. Kuruloğlu (2010), “Osmanlı Devleti’nde Müzecilik” Tarih Okulu, Sayı, 6.
• M. Arık (2015), Türk Müzeciliğinin Tarihsel Gelişimi (Gazi Ünv., Sosyal Bilimler Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara. M. Nur. İhtiyar (2011), Çağdaş Müzecilik ve Kent Müzeciliğine Yeni Bir Program Önerisi (İstanbul Teknik Ünv. Den Bilimleri Enst. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• M. Salih. Geçit (2013), Hoca Ahmet Yesevi İle Şeyh Ahmed-i Hani’nin Divanı Hikmet ve Memu Zin Eserlerindeki İtikadi Esaslarının Mukayesesi, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, C. XIII, s.IIV, 123-156.
• N. Keskin (2014), Kentlerde Yeni Bellek Mekânları: Kent Müzeleri, Folklor Edebiyat Dergisi, s. 79, C.20, 25-39.
• Ş. Öztürk – V. Evren. Belli (2017), Ahmed-i Hani Kent Müzesi (Medrese ve Ev), IV. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi Sempozyumu, 18-20 Ekim, Ağrı.
• O. A. Öztekin (2014), Müze Kavramı ve Müze Yapılarının İç Mekânlarının İstanbul’ dan dan Örneklerle İncelenmesi (Haliç Ünv, Fen Bilimleri Ens. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul. O. Silier (2007),Kent Müzeleri ve Türkiye’de Kent Müzelerine Duyulan İhtiyaç, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul. ________(2010), Dünyada ve Türkiye’de Kent Müzeleri, Ege Mimarlık, 16-21.
• T. Karabey (2006), “Ahmed-i Hani (1651-1707) Hayatı, Eserleri ve Memu Zin Mesnevisi”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, s. XXX, Erzurum, 57-64.
• T. Selvi. Ünlü (2017), Kent Kimliğinin Oluşumunda Kentsel Bellek ve Kentsel Mekân İlişkisi: Mersin Örneği, TMMOB Araştırma, 75-93.