19. asır Osmanlı vak’anüvislerinden biri olan Şânî-zâde Mehmed ‘Ataullah Efendi, çeşitli alanlarda eserler kaleme almış, tercümeler yapmış; bu vesileyle döneminin maruf şahsiyetlerinden biri olmayı başarmıştır. Velut yönüyle emsallerinden sıyrılarak Osmanlı’nın büyük bir askerî, siyasi ve toplumsal değişim ve dönüşüme tâbi olduğu yılların başlangıcında bu farklılaşmanın devlet kademelerindeki şahitlerinden biri olmakla kalmayıp söz konusu değişime eserleriyle katkıda bulunmaya çabalamıştır. Kendisi Sultan III. Selim devrinde ciddi anlamda hız kazanan Fransız modeli askerî yenilik ve ıslahatlara destek olma gayesi ve o dönem için uygun görülmesi üzerine yeni yeni yükselen bir ulus şeklinde tanımlanan Almanların “büyük” lakaplı kralı II. Friedrich’ten tercümeler yapmıştır. Onun şairliği, müderrisliği, hekimliği ve tarihçiliği bir yana, askerî tarihimiz için önemi ve modern askerî tarihçiliğimizin ilk nüvelerinin kendisinin kalemiyle atıldığı olgusu pek bilinmez. Ne yazık ki askerliğe dair tercümelerinden sadece Vesâyânâme-i Seferiyye (Tenbîhât-ı Hükümrân bâ-Ser‘askerân) günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmada Vesâyânâme-i Seferiyye’yi merkeze alıp eserin yazım süreci, dili ve askerî bilimler açısından önemi çerçevesinde; bir hekim, hakim, müderris, mühendis ve mütercim olan Şânizâde’nin bilim çevrelerince bugüne kadar üzerinde pek düşünülmediği bilinen bir yönüne, yani askerî tarihimizdeki önemi ve alana katkısına dair bir değerlendirme yapılmıştır.
One of the 19th Century Ottoman historiographers Şâni-zâde Mehmed ‘Ataullah Efendi, not only wrote in various fields, but also made translations; in this connection, he succeeded in being one of the well-known historiographers. In the beginning of the years when Ottoman Empire was a subject to a major military, political and social upheaval, and transformation; himself eluded from his similars with his productive side; not only he was a witness of this differentiation in the government rank, but also tried to contribute to this change with his works. In the era of Sultan Selim Sultan III, substantially, innovation model of the French military and aim of supporting reforms gained momentum and being approved upon, he translated from Prussian King Frederick II, in the era that Germans identified as a recently rising nation’s King titled as “Great”. Apart from his importance in our poetry, physician and mudarris, the knowledge of our modern military historys’ prototypes wrote up by his pen is hardly known. Unfortunately, only Vesâyânâme-i Seferiyye (Tenbîhât-ı Hükümrân bâ-Ser‘askerân) has been able to reach the present day from his translations on military service. In this study, Vesâyânâme-i Seferiyye is centralized and within the framework of the importance of the work in terms of writing process, language and military sciences; Şânizâde, who is a physician, judge, mudarris, engineer and interpreter, has not been thought about until today in scientific circles. an assessment was made of a known aspect, that is, its importance in our military history and its contribution to the field.
Şânizâde Tarihi Military History Vesâyânâme-i Seferiyye Sultan Mahmud II Era Military Literature
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | May 1, 2023 |
Publication Date | April 30, 2023 |
Submission Date | March 18, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 Volume: 4 Issue: 1 |
TJWS is under the monitoring process of .