Research Article
BibTex RIS Cite

Batılılaşma Eleştirileri ve Kültürel Muhasebe: 1960 Sonrası Türk Düşüncesinde Mehmet Doğan

Year 2025, Issue: 45, 79 - 94, 28.09.2025
https://doi.org/10.64985/tybakademi.1721971

Abstract

Bu makale, 1960 sonrası Türk düşünce hayatında modernleşme ve batılılaşma eleştirileri bağlamında Mehmet Doğan’ın bu çerçevedeki özgün konumunu analiz etmektedir. Modernleşmenin sol entelektüellerce iktisadi bağımlılık ve düzen arayışı üzerinden sorgulandığı bir bağlamda, sağ entelektüeller bu süreci kültürel kimlik ve toplumsal meşruiyet açısından eleştirmiştir. Mehmet Doğan, batılılaşmayı yalnızca kültürel bir sapma değil, aynı zamanda tarihsel ve siyasal bir “ihanet” olarak değerlendirmiş; bürokrasiyi bu sürecin asli taşıyıcısı olarak konumlandırmıştır. Batılılaşma İhaneti adlı eseriyle bu eleştirileri somutlaştıran Doğan, hem Hareket dergisi geleneğinden hem de Necip Fazıl çizgisinden beslenen özgün bir entelektüel profil çizmektedir. Makale, bu düşünsel çerçeveyi tarihsel bağlamı içinde tartışmayı amaçlamaktadır.

References

  • Aksakal, H. (2019). Türk politik kültüründe romantizm. İletişim Yayınları.
  • Atalay, O. (2019). Türk’e Tapmak. İletişim Yayınları.
  • Aydınlar Ocağının Görüşü (1973). Türkiye’nin bugünkü meseleleri.
  • Bıyıklı, M. (2018). Kültüre adanmış bir ömür: D. Mehmet Doğan. Okur Kitaplığı.
  • Bilici, İ. (2024). Türk siyasal hayatında Serdengeçti dergisi ve muhafazakâr milliyetçiliğin inşası. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 20(66), 242-264.
  • Bora, T. (2021). Türk Sağının Üç Hali. İletişim Yayınları.
  • Bora, T. (2017). Cereyanlar. İletişim Yayınları.
  • Doğan, D. M. (1992). Kültürel savaş ve savaş kültürü. Nehir Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2015). Batılılaşma ihaneti. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2017). Darbeler, müdahaleler ve siyasal sistem. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2018). Mağlubiyet ideolojisinin sonu. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2021a). Dil, kültür, yabancılaşma. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2021b). Camideki şair Mehmed Âkif. Yazar Yayınları.
  • Gürpınar, D. (2013). Türkiye’de aydının kısa tarihi. Etkileşim Yayınları.
  • Güngör, E. (2019). Kültür değişmesi ve milliyetçilik. Yer-Su Yayıncılık.
  • Güngör, E. (1983). Âkif’in yeri neresidir?. Türk Edebiyatı Dergisi, 113, 24
  • İlhan, A. (2002). Hangi batı. Kültür Yayınları.
  • Kayalı, K. (2018a). Atak, dirençli ve kontrol edilemez bir aydın: D. Mehmet Doğan. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (30-33. Ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Kayalı, K. (2018b). Türk düşünce dünyasında yol izleri. İletişim Yayınları.
  • Köker, L. (2020). Modernleşme, Kemalizm ve demokrasi. İletişim Yayınları.
  • Küçükömer, İ. (2021). Düzenin yabancılaşması. Kapı Yayınları.
  • Meriç, C. (1986). Kültürden irfana. İnsan Yayınları.
  • Metin, A. K. (2018). Mehmet Doğan’ın batılılaşma eleştirisi. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (50-62. ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Özel, İ. (2020). Waldo sen neden burada değilsin. Tiyo Yayınları.
  • Tunçay, (2018). Batılılaşma ihaneti. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (59. s.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Turhan, M. (2018). Garplılaşmanın neresindeyiz? (3. Baskı). Altınordu Yayınları.
  • Yıldırım, E. (2018). Türk düşüncesinde Mehmet Doğan. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (34-49. ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.

Critiques of Westernization and Cultural Reckoning: The Intellectual Position of Mehmet Doğan in Post-1960 Turkish Thought

Year 2025, Issue: 45, 79 - 94, 28.09.2025
https://doi.org/10.64985/tybakademi.1721971

Abstract

This article examines Mehmet Doğan’s distinctive intellectual position within the broader framework of post-1960 critiques of modernisation and Westernisation in Turkish thought.While left-wing intellectuals predominantly questioned modernisation in terms of structural dependency and the pursuit of systemic order, nationalist-conservative thinkers framed their critiques around issues of cultural dislocation and the erosion of social legitimacy. Within this context, Mehmet Doğan interpreted Westernisation not merely as a cultural misstep, but as a historical and political “betrayal,” assigning a central role to the bureaucratic elite as the primary agents of this trajectory. His work The Betrayal of Westernisation encapsulates these arguments through a distinctive intellectual synthesis informed by both the metaphysical depth of the Hareket journal tradition and the politically charged rhetoric of Necip Fazıl. The article situates Doğan’s thought within its broader historical and ideological context.

References

  • Aksakal, H. (2019). Türk politik kültüründe romantizm. İletişim Yayınları.
  • Atalay, O. (2019). Türk’e Tapmak. İletişim Yayınları.
  • Aydınlar Ocağının Görüşü (1973). Türkiye’nin bugünkü meseleleri.
  • Bıyıklı, M. (2018). Kültüre adanmış bir ömür: D. Mehmet Doğan. Okur Kitaplığı.
  • Bilici, İ. (2024). Türk siyasal hayatında Serdengeçti dergisi ve muhafazakâr milliyetçiliğin inşası. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 20(66), 242-264.
  • Bora, T. (2021). Türk Sağının Üç Hali. İletişim Yayınları.
  • Bora, T. (2017). Cereyanlar. İletişim Yayınları.
  • Doğan, D. M. (1992). Kültürel savaş ve savaş kültürü. Nehir Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2015). Batılılaşma ihaneti. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2017). Darbeler, müdahaleler ve siyasal sistem. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2018). Mağlubiyet ideolojisinin sonu. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2021a). Dil, kültür, yabancılaşma. Yazar Yayınları.
  • Doğan, D. M. (2021b). Camideki şair Mehmed Âkif. Yazar Yayınları.
  • Gürpınar, D. (2013). Türkiye’de aydının kısa tarihi. Etkileşim Yayınları.
  • Güngör, E. (2019). Kültür değişmesi ve milliyetçilik. Yer-Su Yayıncılık.
  • Güngör, E. (1983). Âkif’in yeri neresidir?. Türk Edebiyatı Dergisi, 113, 24
  • İlhan, A. (2002). Hangi batı. Kültür Yayınları.
  • Kayalı, K. (2018a). Atak, dirençli ve kontrol edilemez bir aydın: D. Mehmet Doğan. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (30-33. Ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Kayalı, K. (2018b). Türk düşünce dünyasında yol izleri. İletişim Yayınları.
  • Köker, L. (2020). Modernleşme, Kemalizm ve demokrasi. İletişim Yayınları.
  • Küçükömer, İ. (2021). Düzenin yabancılaşması. Kapı Yayınları.
  • Meriç, C. (1986). Kültürden irfana. İnsan Yayınları.
  • Metin, A. K. (2018). Mehmet Doğan’ın batılılaşma eleştirisi. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (50-62. ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Özel, İ. (2020). Waldo sen neden burada değilsin. Tiyo Yayınları.
  • Tunçay, (2018). Batılılaşma ihaneti. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (59. s.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
  • Turhan, M. (2018). Garplılaşmanın neresindeyiz? (3. Baskı). Altınordu Yayınları.
  • Yıldırım, E. (2018). Türk düşüncesinde Mehmet Doğan. O. Özbahçe (Ed.). D. Mehmet Doğan’a armağan içinde (34-49. ss.), Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
There are 27 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish Political Life
Journal Section Research Article
Authors

Yunus Şahbaz 0000-0003-0911-7654

Early Pub Date September 22, 2025
Publication Date September 28, 2025
Submission Date June 18, 2025
Acceptance Date August 5, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 45

Cite

APA Şahbaz, Y. (2025). Batılılaşma Eleştirileri ve Kültürel Muhasebe: 1960 Sonrası Türk Düşüncesinde Mehmet Doğan. TYB Akademi Dil Edebiyat Ve Sosyal Bilimler Dergisi(45), 79-94. https://doi.org/10.64985/tybakademi.1721971