Doğal Bir Nesnenin Dönüşümü: Seramik Sanatında Tohum

Yıl 2023, , 225 - 247, 31.12.2023

Sevil Seda Arapkirli

https://doi.org/10.55004/tykhe.1293326

Öz

Sanatsal eylemlerde doğa kaynaklı ilkelerden, sistemlerden ve nesnelerden etkilenme, yaratım sürecinin bir parçası olarak düşünülebilir. Bir başka şey olarak doğa insanın içinde var olduğu, izlediği ve etkilendiği ilk unsur olarak görülmektedir. Etkilenme halinde olduğu bu dış ortama dönük olarak insan, yaratıcı edimlerinde doğadan ilham alır. Kendi bilgi birikimi ve deneyimleri doğrultusunda esinlenme ilgisini, seçiciliğini pekiştirir, dikkatini özelleştirir. İnsanın bu seçiciliği, üretiminde spesifik alanlar, nesnel odaklanmalar yaratır. Söz konusu odaklanmalar sanatçı bakışıyla, ortaya çıkarmak istediği şey için doğrudan ya da dolaylı olarak, dönüştürerek kullandığı nesne, biçim veya dokunun oluşumunun farklı olanaklarını sunar. Doğal bir nesne olan tohum, bu anlamda kavramsal ve sanatsal üretim süreçlerine konu olur. Bu çalışmada, insanın doğa ile deneyimi doğrultusunda gelişen estetik algısına, doğal bir nesne seçimi olarak tohuma ve insanın tohum ile kurduğu fizyolojik ve kavramsal ilgiye, bu sürecin oluşturduğu metaforik yapılanmaya ve bu doğrultuda seramik sanatına yansıma biçimlerine dair örneklere yer verilecektir. Araştırmada amaç, yaşantımızın rutin bir parçası olan doğal, temel ve yalın bir nesnenin oluşturduğu etkinin kavramsal sistemimize yerleşme biçimine ve seramik alanında sanat üretimine nasıl dönüştüğüne dair bir çözümleme yapabilmektir.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Sanat, Estetik, Seramik

Transformation of a Natural Object: Seed in Art

Öz

In artistic actions, being affected by principles, systems and objects originating from nature can be considered as a part of the creation process. 'Nature as something else' can be seen as the first element in which human beings exist, watch and are influenced. Humans take inspiration from nature in their creative actions towards this external environment in which they are affected, reinforce their interest in inspiration, selectivity, and customize their attention in line with their own knowledge and experiences. The selectivity developed in this direction creates specific areas and objective focuses in its production. These focuses offer different possibilities of the formation of the object, form or texture that the artist uses directly or indirectly by transforming it with the perspective of the artist. The seed, which is a natural object, becomes the subject of conceptual and artistic production processes in this sense. In this review, examples of the seed's biological existence in its own right, conceptual metaphoric structuring forms and how it is reflected in art will be given. The aim of the research is to analyze how a natural object that is a part of our life transforms into our mind and then into art production.

Anahtar Kelimeler

Metaphore, Transformation, Art, Aesthetics, Ceramics

Kaynakça

• Akurgal, E. (2003). Anadolu kültür tarihi. TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Altıer, S. (2022). Anadolu Türk kültüründe buğday/başak ve görsel dile aktarımı. Kültür Araştırmaları Dergisi. (12), ss.30-62. https://doi.org/10.46250/kulturder.1029522
• Ananias, V. (2012). Yaşam dönüşümdür. Doğan Egmont Yayıncılık ve Yayımcılık Tic. A.Ş.
• Aslan, A. (1998). Felsefeye giriş. Vadi Yayınları.
• Atalay, M.C. ve Süle, E. (2019). Paleolitik dönem ve Chauvet Mağarası’nın son odasındaki aslan panelinin estetik yapısına dair bir inceleme. Ulakbilge, (41) ss. 737-743.
• Ballard, A. (t.y.). Wall Pod Gallery. Erişim tarihi: 07.01.2022. http://aliceballard.com/wall-pod-g
• Ballard, A. (t.y.). Duvar Kozaları [Seramik]. Erişim tarihi: 07.01.2022. http://aliceballard.com/wall-pod-g
• Brown, A. (2014). Güncel sanat ve ekoloji. (Çev. E. Gözgü, Y. Adam). Akbank Kültür ve Sanat Dizisi:82. Lal Yayınları.
• Cebeci, O. (2019). Metafor ve şiir dilinin yapısal özellikleri. İthaki Yayınları.
• Cevizci, A. (2017). Felsefe tarihi. Say Yayınları.
• Clottes, J. (2015, Ağustos 4). Chauvet Mağarası son odası [fotoğraf]. Encyclopædia Britannica. Erişim Tarihi: 05.01.2022. https://www.britannica.com/place/Chauvet-Pont-dArc
• Çetin, C. (2006). Anadolu’da bereket kültü ve Anadolu Türk köylüsü seyirlik oyunlarına yansımaları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46(1), ss.189-210.
• Danto, A. (2019). Sıradan olanın başkalaşımı. (Çev. E. Bektaş, Ö. Ejder). Ayrıntı Yayınları.
• Danylchenco, Y. (2019). Buğday Tohumu [Fotoğraf]. Behance.net. Erişim Tarihi: 04.06.2021. https://www.behance.net/gallery/74172839/Macro-seeds-for BASF/modules/436408339
• Eco, U. (2019). Açık yapıt. (Çev. T. Esmer). Can Sanat Yayınları.
• Er, C. ve Başalma, D. (2020). Tohumluk ve tohumculuk: Temel ilkeler ve teknoloji. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Etimoloji Türkçe. (t.y.). Tohum. Erişim Tarihi: 01.06.2021. https://www.etimolojiturkce.com
• Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze varlık stratejileri. (Çev. S, Atay-Eskier, G. E. Yılmaz). Karakalem Kitabevi Yayınları.
• Hicks, D. (2021). Seed [Sergi], Diane Rosenetein Galleri, Erişim Tarihi: 24.06.2021 https://dianerosenstein.com/exhibitions/38/works/
• Hicks, D. (2018). Toprak Bitkiler [Seramik]. Diane Rosenetein Galleri, Erişim Tarihi: 24.06.2021 https://dianerosenstein.com/exhibitions/38/works/
• Hicks, D. (2018). Natürmort [Seramik]. Diane Rosenetein Galleri, Erişim Tarihi: 24.06.2021 https://dianerosenstein.com/exhibitions/38/works/
• Işık, E. E. (2003). Hititlerde bir kült objesi olan boğa başı ve boynuz formunun çağdaş seramik yorumları. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Sanat Eseri Çalışması Raporu] Hacettepe Üniversitesi.
• Kagan, M. (2008). Estetik ve sanat notları. (Çev. A. Çalışlar). Karakalem Kitabevi Basım Yayın.
• Karabey, B. (2010). Askıya Alınmış Şeyler [Seramik]. Erişim Tarihi: 07.02.2022. https://feyzaporcelain.files.wordpress.com/2010/10/organic-bonds.pdf
• Klepnev, A. (2018). Tohum [Fotoğraf]. Vikipedi. Erişim Tarihi: 01.06.2021 https://tr.wikipedia.org/wiki/Tohum
• Kızılcan, M. T. (2017). Umutluluk [Sergi Basın Bülteni]. Sergi Rehberi. Erişim Tarihi: 14.06.2021
• https://sergirehberi.com/m/sergi_detay.aspx?s_id=10267&t_id=7349&q=Umutluluk-Mehmet-Tuzum-Kizilcan-Seramik-Sergisi&q1=-Basin-Bulteni#txt
• Lakoff, G., Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. (Çev. G.Y. Demir). İthaki Yayınları.
• Mamur, N. (2017). Ekolojik sanat: Çevre eğitimi ile sanatın kesişme noktası. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), ss. 1000-1016. https://doi.org/10.17860/mersinefd.316297
• Marsh, D. (t.y.). Hitchhikers [Fotoğraf]. Erişim Tarihi: 19.12.2021 https://www.dillonmarsh.com/hitchhikers.html
• Millar, K. (t.y.). Artist statement. Erişim Tarihi: 30.06.2021. http://www.karenmillar.com.au/gallery4/
• Millar, K. (t.y.) Tohum Kozaları Serisi [Seramik]. Erişim Tarihi: 30.06.2021 http://www.karenmillar.com.au/gallery4/
• Nahappan, K. (2013). Anahata [Düzenleme], Singapur Art Museum. Erişim Tarihi:24.01.2021. https://www.singaporeartmuseum.sg/art-events/exhibitions/singapore-biennale-2013.
• Önal, P. B. (2018). Sanatta malzemenin yaratım sürecindeki rolü ve seramik sanatında esere özel bünye kullanımı. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu). Hacettepe Üniversitesi.
• Özgündoğdu, A. F. (2010). Organic bonds, Burcu Ö. Karabey’s recent works. Ceramics: Art and Perception. 79, ss. 80-83. https://www.aic-iac.org/wp-content/uploads/organic-bonds.pdf
• Paine, R. (1997-1998). Hasat [Düzenleme]. Erişim Tarihi: 17.12.2021 http://roxypaine.com/fields
• Read, H. (2020). Modern Sanatın Felsefesi. (Çev. E. Kök, H. Orgun). Hayal Perest Yayınları.
• Tepebaşılı, F. (2013). Metafor yazıları. Çizgi Kitabevi
• Tunalı, İ. (2004). Estetik. (8. Basım). Remzi Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Tohum. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim Tarihi: 01.02.2021. https://sozluk.gov.tr
• Ulubatlı, S. K. (2019). Plastik dilde toplumsal farkındalık için bir söylem sahası: Ekososyalizm. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu). Hacettepe Üniversitesi.
• Üzüm, K. (2019). Seramik sanatçısı Mehmet Tüzüm Kızılcan'ın eserlerinin tasarım açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi, s.32.
• Weiwei, A. (2010). Ayçekirdeği tohumu [Porselen]. Tate Modern. Erişim Tarihi: 20.02.2022. https:// www.tate.org.uk/whats-on/tate-modern/unilever-series/unilever-series-aiweiwei sunflower -seeds
• Wilczek, F. (2017). Güzel bir soru. (Çev. G. Akgün). ODTÜ Yayıncılık.
• Wilde, O. (2008). Sanatçı: Eleştirmen, yalancı, katil. (E. Soğancılar, K. Genç, F. Özgüven, T. Armaner Çev.). İletişim Yayınları.
• Wohlleben, P. (2019). Ağaçların gizli yaşamı. (Çev. A. S. Çulhaoğlu). Kitap Kurdu Yayınları.
• Yılmaz, M. (2013). Modernden postmodernizme sanat. Ütopya Yayınları.
• Ziss, A. (2009). Estetik: Gerçekliği sanatsal özümsemenin bilimi. (Çev. Y. Şahan). Hayalbaz Kitap.