DOCUMENTARY CINEMA, ECOCRITICISM, AND THE REPRESENTATION OF NATURE IN KAMİLET

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 8, 1 - 16, 30.06.2020

Ayşe Altun

Öz

In this study, the responsibility of documentary cinema with respect to ecological issues is discussed. Documentary cinema is an important art form in terms of creating sensitivity to nature related events or drawing attention to these issues. Documentary cinema is a proper medium in creating an alternative discourse, being the voice of the society and even being directly the voice of nature. To discuss this subject, the documentary Kamilet (2013) is chosen as an example. The reason for choosing this documentary is that the Kamilet Valley in Artvin, which is dealt in the documentary, has a very special ecological structure and a HEPP project is desired to be built in this valley. Moreover, the film is the first documentary recorded in this region and it deals with human-nature harmony. The film is analyzed through an ecocritical approach. This analysis shows that Kamilet is a proof of the possibility of creating an integrated and balanced relationship between human beings and nature.  

Anahtar Kelimeler

Documentary, Nature, Alternative Discourse, Ecocriticism, Kamilet

BELGESEL SİNEMA, EKOELEŞTİRİ VE KAMİLET FİLMİNDE DOĞANIN TEMSİLİ

Öz

Bu çalışmada belgesel sinemanın ekolojik sorunlara karşı sorumluluğu ele alınmıştır. Yaşanan doğa olaylarına karşı hassasiyet oluşturma ya da bu konulara dikkat çekme noktasında belgesel sinema önemli bir sanat formudur. Alternatif bir söylem oluşturmada, toplumun sesini, hatta kimi zaman doğrudan doğanın sesini duyurmada belgesel sinema doğru bir mecra olarak yer almaktadır. Bu konuyu tartışmak amacıyla Kamilet (2013) belgeseli örnek olarak incelenmiştir. Bu belgeselin tercih edilme sebebi ele aldığı Artvin’deki Kamilet Vadisi’nin özel bir ekolojik yapıya sahip olması ve vadiye bir HES projesi yapılmak istenmesidir. Ayrıca, film bu bölgede yapılan ilk belgeseldir ve insan-doğa uyumunu konu etmektedir. Çalışmada film ekoeleştirel bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Bu analize göre, Kamilet belgeseli insan-doğa ilişkisinin bütünlüklü ve dengeli olabileceğini gösteren bir örnek ortaya koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Belgesel Sinema, Doğa, Alternatif Söylem, Ekoeleştiri, Kamilet

Kaynakça

• Adalı, B. (1986). Belgesel Sinema. Hil Yayınları.
• Adorno, T. ve Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar. (Çev: N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan). Kabalcı Yayınevi.
• Alataş, M., Batan, N. ve Ezer, T. (2018). Kamilet Vadisi (Artvin, Türkiye) ve Çevresindeki Epifitik Briyofitlerin Hayat Formları, Yaşam Stratejileri ve Ekolojik Özellikleri. Anadolu Briyoloji Dergisi, 4(1), 8-16. doi: 10.26672/anatolianbryology.373337.
• Capra, F. (1992). Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası. (Çev: M. Armağan). İnsan Yayınları.
• Cereci, S. (1997). Belgesel Film. Şule Yayınları.
• Corner, J. (1996). The Art of Record: A Critical Introduction to Documentary. Manchester University Press.
• Coşkun, E. (2008). Düş Zamanı- En Eski Doğa ve Evren Anlayışı. Pera Yayınları.
• Çetintaş, K. (2019). Yeni Türkiye Belgesel Sinemasında Kent ve Kentsel Mücadelenin Temsili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Demir, Ö. (1992). Bilim Felsefesi. Ağaç Yayınları.
• Demir, Ü. (2015). Görsel Anlatım Aracı Olarak Belgesel Filmlerde Gerçeklik ve İdeoloji İlişkisi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Bodrum Güzel Sanatlar Fakültesi Uluslararası Sanat Sempozyumu Bildiri Kitapçığı.
• Demoğlu, E. (2014). Düş ile Gerçek Arasında: Sahte-Belgesel. Doğu Kitabevi.
• Ellis, J. C. ve McLane, B. A. (2005). A New History of Documentary Film. The Continuum International.
• Gül, F. (2013). İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları ve Felsefe. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 17-21.
• Gündeş, S. (1998). Belgesel Filmin Yapısal Gelişimi Türkiye’ye Yansıması. Alfa.
• İlboğa, M. ve Aygül, H. H. (2015). Birlikte Yaşama Kültürü Bağlamında İnsan-Doğa Diyalektiği. Akademik Bakış Dergisi, 52, 64-78.
• Kocagöz, U. (2016). HES Belgeselleri ve Toplumsal Hareket Belgeselciliği: Bir Belgeselci Figürünü Araştırma Denemesi. C. Aksu, S. Erensü ve E. Evren (Ed.), Sudan Sebepler Türkiye’de Neoliberal Su-Enerji Politikaları ve Direnişler içinde (375-395). İletişim Yayınları.
• Nichols, B. ( 2017). Belgesel Sinemaya Giriş. (Çev: D. Eruçman). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Nişancı, İ. (Yönetmen). (2013). Kamilet [Film]. Türkiye.
• Oppermann, S. (2006). Doğa Yazınında Beden Politikası. http://www.littera.hacettepe.edu.tr/TURKCE/18_cilt/6.pdf
• Oppermann, S. (2009). Ekoeleştiri. GreenPEN. http://www.pen.org.tr/s/13/i/GreenPEN-Ekoele%C5%9Ftiri-Prof-Dr-Serpil-Opperman.pdf
• Oskay, Ü. (1997). Belgesel Sinema, Ampirik Algılama ve ‘Büyük Balık Küçük Balığı Yer!’ Dedirten Globalleşmenin Kültürü. Semra Güzel (Ed.), Belgesel Sinemacılar Birliği 1. Ulusal Konferansı Bildirileri içinde (148). Tayf Yayınları.
• Öcel, N. (2002). Alımlama Estetiği ve Belgesel Sinema Açınımları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 12, 1009-1032.
• Önder, T. (2003). Ekoloji, Toplum ve Siyaset. Odak Yayınevi.
• Porgham, S. (2014). Türk Sinemasının 100. Yılında Kamilet: Artvin’den Bir Dağ Belgeselinin Hikayesi. Kamera Arkası. http://www.kameraarkasi.org/yonetmenler/belgeseller/kamilet.html
• Rotha, P. (2000). Belgesel Sinema. (Çev: İ. Şener). İzdüşüm Yayıncılık.
• Rust, S. ve Monani, S. (2013). Introduction: Cuts to Dissolves-Defining and Situating Ecocinema Studies. Stephen Rust, Salma Monani, Sean Cubitt (Ed.), Ecocinema Theory and Practice içinde (1-13). Routledge.
• Ryan, M. ve Kellner, D. (2010). Politik Kamera. (Çev: E. Özsayar). Ayrıntı Yayınları.
• Singer, P. (2005). Hayvan Özgürleşmesi. (Çev: H. Doğan). Ayrıntı Yayınları.
• Sözen, M. (2010). Belgesel Filmin Tasarım Boyutu ve Türk Belgesel Sinemasından Örnek Uygulamalar. ZKÜ Sosyal Bilimler, 4(11), 242-266.
• Sözen, M. (2013). Episteme Bağlamında Dijital Görüntü Eknolojisinin Belgesel Sinema Diline Etkimeleri. Akdeniz Sanat, 2(4), 87-98.
• Şatır, S. (2004). Başlangıçta Bilgisizlik ve Korku Vardı. Pan Yayıncılık.
• Şen, A. (2018). Bilimkurgu Sinemasında Ekolojik Adalet ve Ekoeleştiri. İlef, 5(1), 31-60. doi: ilef. 427036
• Şengül, M., Kocatürk, G. A. ve Bilgili, F. (2017). Sanal Mekânda Yerel Çevre Hareketleri: Türkiye’de HES Karşıtı Mücadeleler Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Özel Sayı, 2183-2207.
• Şengül, M. (2017). Türkiye'de “Sermaye Kapanı”ndaki Köylülerin HES Karşıtı Mücadelesi: Köylülerin Korumaya Çalıştığı Doğa mı?. İdeal Kent, 21, 57-90.
• Tağ, Ş. (2003). Belgesel Sinema ve Türleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Thomson, G. (1998). İnsanın Özü. (Çev: C. Üster). Payel Yayınları.
• Ulutak, N. (2007). Dziga Vertov. Ebru Seyhan (Ed.), Belgesel Sinema Kitabı. Belgesel Sinemacılar.
• Willoquet-Maricondi, P. (Ed.) (2010). Framing the World Explorations in Ecocriticism and Film. University of Virginia Press.
• Yüce, O. N. (2012). Derin Kökler Belgeseline Görsel Antropolojik Bir Bakış. Milli Folklor Dergisi, 96, 157-169.
• Yüksel, C. (2006). Belgesel Sinemanın Doğruya Ulaşma Yolları. Selçuk İletişim Dergisi, 4(2), 200-211.