Sesbilgisel Farkındalık Becerilerini Destekleme Müdahale Programının Okuma Güçlüğü Yaşayan Öğrencilerin Sesbilgisel Farkındalık Becerilerine Etkisi

Year 2022, , 272 - 286, 30.12.2022

Türkan Bozdağ , Ayfer Şahin

https://doi.org/10.47477/ubed.1186042

Abstract

Bu araştırmada sesbilgisel farkındalık becerilerini destekleme müdahale programının (SESFAR) okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin sesbilgisel farkındalık becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Araştırma ön test-son test tek grup deneysel modelde planlanmıştır. Okuma performanslarının “endişe düzeyinde” olduğu belirlenen 12 öğrenciyle çalışma yürütülmüştür. Öğrencilere SESFAR müdahale programı öncesi “Ses Bilgisi Farkındalık Ölçeği” ön-test olarak uygulanmıştır. Uygulama sonrasında son-test olarak tekrar aynı ölçek uygulanmıştır. Aynı zamanda deney grubundaki öğrencilerin sınıf öğretmenlerine programın geçerliliği ile ilgili “Öğretmen Sosyal Geçerlik Soru Formu” doldurtulmuştur.
Araştırma sonucunda; SESFAR müdahale programının uygulandığı okuma güçlüğü yaşayan öğrencilerin sesbilgisel farkındalık, kelime farkındalığı, hece farkındalığı, uyak farkındalığı ve sesbirim farkındalığı becerilerinin ön-test ve son-test puanları arasında son-test lehine bir fark oluştuğu ancak bu farkın istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olmadığı belirlenmiştir. Öğretmenlerden alınan görüşler (sosyal geçerlik) doğrultusunda ise bu programın sosyal geçerliliğinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Okuma, Okuma Güçlüğü, Sesbilgisel Farkındalık Programı (SESFAR), Sesbilgisel Farkındalık.

References

• Akdal, D. (2018). Sesbilgisel farkındalık becerilerini desteklemeye yönelik SESFAR müdahale programının etkililiğinin incelenmesi. (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp veri tabanından ulaşılmıştır (Tez No: 515378).
• Akdal, D. ve Kargın, T. (2019). Sesbilgisel farkındalık becerilerini desteklemeye yönelik SESFAR müdahale programının etkililiğinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2609-2620.
• Al-Tamimi, Y. ve Rabab'Ah, G. (2007). The relationship between phonological awareness and word reading. Poznań Studies in Contemporary Linguistics, 43(2), 5-21.
• Baştuğ, M., ve Demirgüneş, S. (2015). Türkçe öğretiminde ders işleme süreci. İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi, 17-60. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bird, J., Bishop, D.V. ve Freeman, N.H. (1995). Phonological awareness and literacy development in children with expressive phonological disorders. Journal of speech, language, and hearing research, 38 (2), 446-462.
• Bıyık, M. ve Erdoğan, T. (2017). Okumayı etkileyen etmenler ve hazırlık çalışmaları. F. Susar Kırmızı ve E. Ünal (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi içinde (111-152). (2.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Blaiklock, K. E. (2004). The importance of letter knowledge in the relationship between phonological awareness and reading. Journal of research in reading, 27(1), 36-57.
• Bruck, M. (1988). The word recognition and spelling of dyslexic children. Reading Research Quarterly, 23(1), 51-69.
• Carroll, J. M., Snowling, M. J., Hulme, C. ve Stevenson, J. (2003). The development of phonological awareness in preschool children. Developmental Psychology, 39, 913-923.
• Ehri, L. C., Nunes, S. R., Willows, D. M., Schuster, B. V., Yaghoub‐Zadeh, Z. ve Shanahan, T. (2001). Phonemic awareness instruction helps children learn to read: Evidence from the National Reading Panel's meta‐analysis. Reading research quarterly, 36(3), 250-287.
• Ersoy, E. (2013). Nicel araştırma yöntemleri. S. Baştürk (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (339-374). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Gholami, M., Shirazi, T. S., Nikookar, N. ve Rahimi, A. (2016). Comparison of effectiveness of phonetic intervention, holistic intervention and mixed intervention on the rate and accuracy of reading skills of children with reading difficulty in grade 2. IIOAB Journal, (7), 270-276.
• Gökkuş İ. (2016). Erken okuryazarlık becerilerinin gelişiminde ses bilgisi farkındalık programının etkisi (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökkuş, İ. ve Akyol, H. (2020). Ses bilgisi farkındalık programının birinci sınıf öğrencilerinin sesbilgisel farkındalık becerilerinin gelişimine etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 308-331.
• Güldenoğlu, B., Kargın, T. ve Ergül, C. (2016). Sesbilgisel farkındalık becerilerinin okuma ve okuduğunu anlama üzerindeki etkisi: Boylamsal bir çalışma. İlköğretim Online, 15(1), 251-272.
• Hong, S. I., Jeon, S. I., Pae, S. ve Lee, I. (2002). Development of phonological awareness in Korean children. Communication Sciences & Disorders, 7(1), 49-64.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
• Kamhi, A. G., Lee, R. F. ve Nelson, L. K. (1985). Word, syllable, and sound awareness in language-disordered children. Journal of speech and hearing disorders, 50(2), 207-212.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi, (7.Basım). Ankara: Nobel Yayınları.
• Razon, N. (1982). Okuma güçlükleri. Eğitim ve Bilim, 7(39), 19-29.
• Seçer, İ. (2017). SPSS ve Lısrel ile pratik veri analizi. (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
• Share, D. L. (1995). Phonological recoding and self-teaching: Sine qua non of reading acquisition. Cognition, 55(2), 151-218.
• Parrila, R., Kirby, J. R. ve McQuarrie, L. (2004). Articulation rate, naming speed, verbal short-term memory, and phonological awareness: Longitudinal predictors of early reading development?. Scientific studies of reading, 8(1), 3-26.
• Şahin, A. (2011). Farklı Yöntemlerle Okuma-Yazma Öğrenmiş Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Erişileriyle Okuma Hızlarının Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 423-433.
• Tolson, R. ve Krnac, V. (2015). Legislative issues for the early identification of dyslexia. Perspectives on Language and Literacy, 41(4), 19-24.
• Turan, F. ve Akoğlu, G. (2011). Okul öncesi dönemde sesbilgisel farkındalık eğitimi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 64-75.
• Wood, C. ve Terrell, C. (1998). Preschool phonological awareness and subsequent literacy development. Educational Psychology, 18(3), 253-274.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yücel, D. (2009). Sesbilgisel farkındalık (Fonolojik farkındalık) eğitiminin okuma sorunu olan çocuklar üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara