Yozgat’ta Yaşayan ve Aktif Olarak Spor Yapan Adölesanların Pandemi Öncesi, Evde Kalma ve Yeni Normal Dönemdeki Beslenme Alışkanlıklarının Sorgulanması

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 109 - 122, 31.08.2022

Meryem Gözde Bulat Selda Bülbül

Öz

Koronavirüs salgınıyla birlikte sosyal izolasyon, maske kullanımı gibi daha önce yaşamadığımız bir döneme girdik ve bu dönemde 10-19 yaş aralığında olup aktif olarak spor yapan adölesanlar bir anda evde kalmak zorunda kaldılar. Bu sebeple Yozgat‟ta yaşayan 10-19 yaş aralığında olan ve aktif olarak spor yapan adölesanların beslenme alışkanlıklarındaki değişimi saptamak için bu çalışma planlanmıştır. Yozgat il merkezinde yapılan bu çalışma tanımlayıcı kesitsel bir araştırma şeklinde planlanmıştır. Bu araştırma kapsamında 10-19 yaş arası 300 (kız-erkek) spor yapan adölesana tarafımızca hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Araştırmada „„yüz yüze anket‟‟ tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların %37,0‟si kız, %63,0‟ü erkektir. Katılımcıların arasında en çok tercih edilen spor dalı tekvandodur. Adölesanların %47,30‟unun herhangi bir beslenme programı bulunmazken, %15,70‟inin beslenme programı antrenör tarafından verilmiştir. Genel olarak bakıldığında dönemlere göre besin tüketim sıklıklarında önemli değişme gözlenmezken evde kalma döneminde beyaz et tüketiminde gözle görülür bir değişme olmuştur. Pandemi öncesi dönemde sporcu adölesanlar yaşamlarının büyük çoğunluğunu dışarıda geçirdikleri için evde kalma veya yeni normal dönemde adölesanların pandemi öncesi döneme göre daha sağlıklı beslendikleri düşünülmüştür. Ancak bu üç dönem
arasında sağlıklı beslenme açısından önemli farklar bulunmamaktadır. Adölesanların birçoğu büyüme-gelişme ve spor performansları için gerekli mikro ve makro besin ögelerini yeterli miktarda tüketmemektedirler.

Anahtar Kelimeler

Adölasan, Sporcu, Beslenme

Yozgat’ta Yaşayan ve Aktif Olarak Spor Yapan Adölesanların Pandemi Öncesi, Evde Kalma ve Yeni Normal Dönemdeki Beslenme Alışkanlıklarının Sorgulanması

Öz

Koronavirüs salgınıyla birlikte sosyal izolasyon, maske kullanımı gibi daha önce yaşamadığımız bir döneme girdik ve bu dönemde 10-19 yaş aralığında olup aktif olarak spor yapan adölesanlar bir anda evde kalmak zorunda kaldılar. Bu sebeple Yozgat‟ta yaşayan 10-19 yaş aralığında olan ve aktif olarak spor yapan adölesanların beslenme alışkanlıklarındaki değişimi saptamak için bu çalışma planlanmıştır. Yozgat il merkezinde yapılan bu çalışma tanımlayıcı kesitsel bir araştırma şeklinde planlanmıştır. Bu araştırma kapsamında 10-19 yaş arası 300 (kız-erkek) spor yapan adölesana tarafımızca hazırlanan anket formu uygulanmıştır. Araştırmada „„yüz yüze anket‟‟ tekniği kullanılmıştır. Katılımcıların %37,0‟si kız, %63,0‟ü erkektir. Katılımcıların arasında en çok tercih edilen spor dalı tekvandodur. Adölesanların %47,30‟unun herhangi bir beslenme programı bulunmazken, %15,70‟inin beslenme programı antrenör tarafından verilmiştir.
Genel olarak bakıldığında dönemlere göre besin tüketim sıklıklarında önemli değişme gözlenmezken evde kalma döneminde beyaz et tüketiminde gözle görülür bir değişme olmuştur. Pandemi öncesi dönemde sporcu adölesanlar yaşamlarının büyük çoğunluğunu dışarıda geçirdikleri için evde kalma veya yeni normal dönemde adölesanların pandemi öncesi döneme göre daha sağlıklı beslendikleri düşünülmüştür. Ancak bu üç dönem
arasında sağlıklı beslenme açısından önemli farklar bulunmamaktadır. Adölesanların birçoğu büyüme-gelişme ve spor performansları için gerekli mikro ve makro besin ögelerini yeterli miktarda tüketmemektedirler.

Anahtar Kelimeler

Adölasan, Sporcu, Beslenme

Kaynakça

• Alkhatib, A. (2020). Antiviral functional foods and exercise lifestyle prevention of coronovirüs. Nutrients, 12(9), 2633.
• Altıncı, E. E. (2017). Adölesan müsabık güreşçilerin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Sport Sciences, 12(3), 37-51.
• Calder, P. C., Carr, A. C., Gombart, A. F. ve Eggersdorfer, M. (2020). Optimal nutritional status for a well-functioning immune system is an important factor to protect against viral infections. Nutrients, 12, 1181.
• Chen, N., et al. (2020). Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronovirüs pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet, 395(10223), 507-513.
• Connaughton, R. M., McMorrow, A. M., McGillicuddy, F. C., Lithander, F. E. ve Roche, H. M. (2016). Impact of anti-inflammatory nutrients on obesity-associated metabolicinflammation from childhood through to adulthood. Proceedings of the Nutrition Society, 75, 115–124.
• Daniels, S. R. ve Greer, F. R. (2008) Lipid screening and cardiovascular health in childhood. Pediatrics, 122(1), 198-208.
• Demirbilek, Y., Pehlivantürk, G., Özgüler, Z. Ö. ve Alp Meşe, E. (2020). COVID-19 outbreak control, example of ministry of health of Turkey. Turkish Journal of Medical Sciences, 50(3), 489–494.
• Dietitians of Canada, Nutrition and Athletic Performance Position of Dietitians of Canada, the Academy of Nutrition and Dietetics and the American Collage of Sport Medicine. Erişim (https://www.dietitians.ca/Downloads/Public/noap-position-paper.aspx), Erişim tarihi: 08/07/2017.
• Frisen, A. (2007). Measuring health-related quality of life in adolescence. Acta Paediatr, 96, 963–968.
• Insel, P., Turner, R. E. ve Ross, D. (2004). Nutrition. Second edition, Canada Jones and Bartlett Publishers.
• Korkmaz, M. F., Türe, E., Dorum, B. A. ve Kılıç, Z. B. (2020). The epidemiological and clinical characteristics of 81 children with COVID-19 in a pandemic hospital in Turkey: An observational cohort study. Journal of Korean Medical Science, 35(25), e236.
• Lavie, C. J., Ozemek, C., Carbone, S., Katzmarzyk, P. T. ve Blair, S. N. (2019). Sedentary behavior, exercise, and cardiovascular health. Circulation Research, 124, 799–815.
• López-Varela, S., González-Gross, M. ve Marcos, A. (2002). Functional foods and the immune system: A review. European Journal of Clinical Nutrition, 56(3), S29–S33.
• Mor, A., İpekoğlu, G. ve Arslanoğlu, C. (2018). Spor lisesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 67-77.
• Nieman, D. C. (1997). Exercise immunology: Practical applications. International Journal of Sports Medicine, 18, 91–100.
• Nişancı Kılınç, F., Çakır, B. ve Eşer Durmaz, S. (2020). Spor yapan adölesanlar optimal düzeyde besleniyor mu? Obezite durumları ve Akdeniz Diyeti‟ne uyum düzeyleri. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 12(1), 49-57.
• Onbaşı, Z. Ç. (2017). Adölesan voleybol oyuncularının beslenme bilgi düzeyleri, beslenme durumları ve sıvı tüketimlerine beslenme eğitiminin etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Önal, V. ve Gemalmaz, H. (2014). Low back pain in children and adolescent age group; approach, diagnosis and treatment. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 20-3.
• Patton, G. C., Sawyer, S. M., Santelli, J. S., et al. (2016). Our future: a Lancet commission on adolescent health and wellbeing. Lancet, 387, 2423–2478.
• Purcell, L. K. (2013). Canadian paediatric society, paediatric sports and exercise medicine section. Sport Nutrition for Young Athletes. Paediatr Child Health, 18(2), 200-202.
• Saribay, A. K. ve Kirbaş, Ş. (2019). Determination of nutrition knowledge of adolescents engaged in sports. Universal Journal of Educational Research, 7(1), 40-47.
• Story, M. (1992). Nutritional requirements during adolescence. In: McAnarney E.R., Kreipe R.E., Orr D.E., Comerci G.D., editors. Textbook of adolescent medicine. W.B. Saunders; Philadelphia, 75–84.
• Türkiye Besin Rehberi. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Ankara, 2015. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu - Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı. “Temel Besin Grupları” (Çevrimiçi) http://beslenme.gov.tr/index.php?page=188 (Erişim Tarihi: 09.03.2015)