ÖĞRETMEN YETİŞTİREN BİR KURUM OLARAK İLAHİYAT EĞİTİMİNİN GENEL HEDEFLERİ ALTINDA DİN EĞİTİMİ VE DİN FELSEFESİ EĞİTİMİ İLİŞKİSİ (DİN EĞİTİMİ VE DİN FELSEFESİ İLİŞKİSİ ÖZEL AMAÇLARA NASIL YANSIMALI?)

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 115 - 133, 30.12.2018

Nurullah Altaş , Celal Büyük

Öz

Günümüzde
vahyin, aklın ve bilimin ışığında İslam’ın dinamik yönünü öne çıkaracak yeniden
yapılanma ihtiyacının olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Bunun gerçekleşmesi
için çaba sarf etmesi beklenen dini bir kurum olarak görülen İlahiyat/İslami
İlimler Fakülteleri’nin çağı okuyabilecek bir anlayış kazanmaya ve yeterliğe
ihtiyaçları bulunmaktadır.

Bireysel olarak insan, kendini
tanımaya başlama­sından itibaren, temel varoluşsal sorularla karşı karşıya
kalmaktadır. Bu konuda dinin cevapları ve yorumu farklı bir bakış açısı ile ve
uygun bir biçimde evde aile, okulda ise öğret­men tarafından verilmek
durumundadır. Bilindiği üzere öğrenci, İlahiyat/İslami İlimler Fakülteleri’nde
bu konulardaki en temel tartışmalar ve cevaplar ile din felsefesi dersinde
karşılaşmaktadır. Din felsefesi dersi, genel
olarak öğrencilerin; eleştirel düşünebilen,
bilgiyi üreten, hayatında işlevsel olarak kullanabilen, problem çözebilen,
sorumluluklarının farkına varan, çevresiyle uyumlu kişiler olarak yetişmeleri
için çaba göstermeyi amaçlamaktadır.

Diğer taraftan Türkiye'deki yeni
din eğitimi programları da bireyleri, taklit eden de­ğil sorgulayan, seçim
yapabilen, yeni bilgilere açık, dini kaynaklarından araştıran ve bilimsel
verilerle yorumlayan, inançlara saygılı ve kültürüne yabancılaşmayan bireyler
olarak yetiştirmeyi hedeflemektedir. Din eğitimi, öğrencilere hayatı
anlamlandırma konusunda yardımcı olmaya çalışırken, ayrıca onların kendi
yaşantıları yoluyla Aşkın Varlık ile aralarında gerçekleştirdikleri iletişimin
rasyonel ilkelere dayandırılması ve bu ilişkinin onların hayatına olumlu bir
şekilde yansıması konusunda rehberlik etmektedir. Bu açıdan İlahiyat Fakülteleri’nde
okutulan din felsefesi dersinin amaçları ile din eğitimi dersinin amaçlarının
birbiriyle örtüştüğü söylenebilir.

Bu çalışmada öncelikle İlahiyat Fakülteleri’nde
din felsefesi dersinin gerekliliği ve işlevi, din eğitimi ile ilişkisi ele
alınacak ve daha sonra din felsefesi öğretiminin üniversite düzeyinde din
eğitimi veren kurumların programına bir katkısının olup olmadığı
sorgulanacaktır. Yine din felsefesi eğitimi almanın, yüksek din eğitimi veren
kuruluşların mezunlarının meslek hayatına ne gibi bir katkısı/katkılarının
olduğu sorusunun cevabı aranacaktır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Din Eğitimi, Din Felsefesi, İlahiyat Fakültesi, Öğretim Programı

The Relationship Between Religious Education and Philosophy of Religion Under The General Objectives of Education in Theology Faculties As The Institutions for Training Teachers

Öz

Today, in the light of
revelation, reason and science, it is an undeniable fact that there is a need
for restructuring to put forward the dynamic aspect of Islam. The Faculties of
Divinity / Faculty of Islamic Sciences, which are considered as a religious
institution that is expected to strive for this to happen, need an
understanding and competence to read the age.

Individually, human beings
are confronted with fundamental existential questions since they begin to
recognize themselves. The answers and interpretations of the religion in this
regard must be given from a different perspective and appropriately in the
family at home and in the school by the teacher. As it is known, the student is
faced with the most basic debates and answers on those issues philosophy of
religion courses. The course aims to make efforts to educate students who can
think critically, produce knowledge, use them functionally in their life, solve
problems, realize their responsibilities and be compatible with the
environment.

On the other hand the
objectives of the new religious education program in Turkey  are educate students whose features are
questioning, capable of choice, open to new information, researching the
religious sources and review the scientific data, abiding faith. Religious
education, while trying to help students to make sense of life, also guides
them through rational principles of their communication with Ultimate Being. In
this respect, it can be said that the aims of philosophy of religion course
taught in the Faculties of Theology coincide with the aims of the religious
education course.

In this study, firstly the function and necessity of
the philosophy of religion courses , its relationship with religious education
will be discussed, and then it will be questioned whether the teaching of
philosophy of religion has a contribution to the program of the institutions
providing religious education at the university level. Again, the answer to the
question of what kind of contributions the graduates of higher religious
education have to their professional life will be sought.    

Anahtar Kelimeler

Education, Religious Education, Philosophy of Religion, Faculty of Theology, Education Programme

Kaynakça

• Aydın, Mehmet S., Din Felsefesi, İstanbul: Selçuk Yayınları, 1992.
• Aydın, Muhammet Şevki, Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı, İstanbul: DEM Yayınları, 2005.
• Çakmak, Ahmet, Lise Öğrencilerinde DKAB Eğitimi ile Hayatı Anlamlandırma Arasında Dindarlık ve Sorumluluğun Aracılık Rolünün İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2018.
• Ev, Hacer Âşık, “DKAB Öğretmeninin Nitelik ve Mesleki Yeterlilikleri”, İlköğretim Online, Sayı: 10/2, 2011, ss. 523-538.
• Evans, C. Stephen, R. Zachary Manis, Din Felsefesi: İman Üzerine Rasyonel Düşünme, çev. Ferhat Akdemir, Ankara: Elis Yayınları, 2010.
• Kesgin, Safiye, “Din Eğitiminde Düşünme Becerilerini Geliştirmek Bağlamında Bir Kavram Değerlendirmesi: Taakkul”, Turkish Studies, Sayı: 13/2, 2018, ss. 517-541.
• MEB., Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar), Ankara, 2018.
• MEB., Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2010.
• MEB., Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2006.
• MEB., Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri, Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2017.
• MEB., Öğretmenlik Mesleği Özel Alan Yeterlikleri (Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi), Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü, 2008.
• Pailin, David A., “Din Felsefesi Nedir?”, çev. Ferit Uslu, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: IV/7-8, 2005, ss. 121-154.
• Sönmez, Bülent, Peygamber ve Filozof, Ankara: Araştırma Yayınları, 2002.
• Thompson, Mel, Kendi Kendinize Felsefe Öğrenin, çev. Meliha Tekin, İstanbul: Pegasus Yayınları, 2008.
• Yaran, Cafer Sadık, Bilgelik Peşinde: Din Felsefesi Yazıları, Ankara: Araştırma Yayınları, 2002.
• Yaran, Cafer Sadık, “Dini Epistemolojide Eleştirel Akılcılık ve Tahkiki İmancılık”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 9, 1997, ss. 217-238.
• Yasa, Metin, Bütüncül ve Eleştirel Din Felsefesi Okumaları I: Tanrı ve Felsefe, Ankara: Elis Yayınları, 2015.
• Yasa, Metin, Bütüncül ve Eleştirel Din Felsefesi, Ankara: Elis Yayınları, 2013.