Methodological Naturalism, Ontological Naturalism and the Limits of Sociology

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 4, 101 - 113, 31.12.2019

Alper Bilgili

Öz

The founding fathers of sociology, namely Karl Marx, Émile Durkheim and Max Weber, were profoundly interested in religion, and integrated religion into their grand theories. Since then
religion, particularly the social functions carried out by religion, the way religion evolves over time,
and religion’s relationship with politics have been important topics of research for sociologists.
While investigating religions’ social aspects, some sociologists embrace ontological naturalism,
claiming that a belief in the supernatural roots of religion would curb the scope of sociological
analysis. This article aims to dwell on the work of a prominent Turkish sociologist, namely Baykan
Sezer, to illustrate how sociologists could fail to distinguish between methodological and ontological
naturalism. Despite being critical of mainstream Turkish sociologists’ analyses on religion, and
lacking any secularist agenda, Baykan Sezer confused methodological naturalism with ontological
naturalism. Yet, as will be illustrated in this article, any discussions regarding the existence of God
would be beyond sociology’s limits and sociological analysis does not necessitate ontological
naturalism. 

Anahtar Kelimeler

Ontological Naturalism, Methodological Naturalism, Sociology of Religion, Baykan Sezer, Émile Durkheim

Metodolojik Natüralizm, Ontolojik Natüralizm ve Sosyolojinin Sınırları

Öz

Karl Marx, Émile Durkheim ve Max Weber gibi sosyolojinin kurucu babaları dinle yakından ilgilenmişler, dini, teorilerine entegre etmişlerdir. O zamandan beri dinler, özellikle dinlerin toplumsal işlevleri, dinlerin zaman içinde nasıl evrim geçirdiği ve dinlerin siyasetle ilişkisi sosyolojinin önemli konu başlıklarından olmuştur. Dinlerin toplumsal yönlerini inceleyen bazı sosyologlar ise, dinlerin doğaüstü kökenlerine ilişkin bir inancın sosyolojik analizin açıklama gücünü azaltacağı iddiasıyla, ontolojik natüralizmi benimsemişlerdir. Bu makale Türkiye’nin önemli sosyologlarından Baykan Sezer’in çalışmalarına odaklanarak bazı sosyologların metodolojik natüralizm ile ontolojik natüralizm arasındaki farkı gözden kaçırdıklarını ortaya koymayı hedeflemektedir. Sezer, ana akım Türk sosyologlarının dinle ilgili analizlerine eleştirel yaklaşan bir isim olmasına ve herhangi bir sekülerist ajandaya sahip olmamasına rağmen metodolojik natüralizm ile ontolojik natüralizmi birbirine karıştırmıştır. Bu makalede Tanrı’nın varlığıyla ilgili tartışmaların sosyoloji disiplinin sınırlarını aştığı ve sosyolojik analizin ontolojik natüralizmi gerekli kılmadığı gösterilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ontolojik natüralizm, Metodolojik natüralizm, Din sosyolojisi, Baykan Sezer, Émile Durkheim

Kaynakça

• Bianchi, Ugo. The History of Religions. Leiden: Brill, 1975.
• Bilgili, Alper. Bilim Ne Değildir? Yeni - Ateist Bilim Anlayışının Felsefi ve Sosyolojik Analizi. İstanbul: Doğu Kitabevi, 2017.
• Bilgili, Alper. “An Introduction to Logical Fallacies: Dawkins’ The God Delusion.” European Journal of Science and Theology 8/2, (2012): 39-46.
• Boyer, Pascal. Religion Explained: The Human Instincts that Fashion Gods, Spirits and Ancestors. Londra: Vintage, 2002.
• Davie, Grace. “The Evolution of the Sociology of Religion.” Handbook of the Sociology of Religion içinde, ed. Michele Dillon, 61-78. Cambridge, Cambridge University Press, 2003.
• Dawkins, Richard. Tanrı Yanılgısı. çev. Melisa Miller, Barbaros Efe Güner, Tunç Tuncay Bilgin. İstanbul: Kuzey, 2015.
• Dillon, Michele. “The Sociology of Religion in Late Modernity.” Handbook of the Sociology of Religion içinde, ed. Michele Dillon, 3-15. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
• Dillon, Michele. “The Sociology of Religion.” The New Blackwell Companion to Social Theory içinde, ed. Bryan S. Turner, 409-427. West Sussex: Wiley-Blackwell, 2009.
• Durkheim, Émile. Suicide: A Study in Sociology. çev. John A. Spaulding ve George Simpson. Londra: Routledge, [1897] 2005.
• Evans, C. Stephen. Philosophy of Religion: Thinking About Faith. Illinois: Inter Varsity Press, 1985.
• Evans-Pritchard, Edward E. Theories of Primitive Religion. Oxford: Clarendon, 1965.
• Flanagan, Kieran. Sociological Noir: Irruptions and the Darkness of Modernity. Londra: Routledge, 2017.
• Freud, Sigmund. “Excerpt from The Future of an Illusion.” The Sociology of Knowledge içinde, ed. Volker Meja ve Nico Stehr, 92-95. Cheltenham: Edward Elgar Pub., 1999.
• Furseth, Inger ve Pål Repstad. An Introduction to the Sociology of Religion: Classical and Contemporary Perspectives. Aldershot: Ashgate, 2006.
• Hick, John H. Philosophy of Religion. New Jersey: Prentice Hall, 1990.
• Larmer, Robert A. “Psychology, Theism, and Methodological Naturalism.” Research in the Social Scientific Study of Religion içinde, ed. Ralph L. Piedmont ve Andrew Village, 135-150. Leiden: Brill, 2012.
• Marx, Karl ve Friedrich Engels. Din Üzerine. çev. Kaya Güvenç. Ankara: Sol Yayınları, 1976.
• Morris, Brian. Anthropological Studies of Religion. Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
• Morrison, Ken. Marx, Durkheim, Weber: Formations of Modern Social Thought. Londra: Sage, 2006.
• Pickering, W. S. F. Durkheim’s Sociology of Religion: Themes and Theories. Cambridge: James Clark & Co., 1984.
• Plantinga, Alvin. Warranted Christian Belief. Oxford: Oxford University Press, 2000.
• Plantinga, Alvin. Where the Conflict Really Lies: Science, Religion, and Naturalism. Oxford: Oxford University Press, 2011.
• Sezer, Baykan. Toplum Farklılaşmaları ve Din Olayı. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1981.
• Subaşı, Necdet. “Din ve Toplum Arasındaki İlişkileri Anlam(landırm)ak ya da Türkiye'de Din Sosyolojisi Çalışmaları.” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 6/2, (2008): 173-184.
• Şengör, A. M. Celâl. Newton Neden Türk Değildi?. İstanbul: Ka Kitap, 2015.
• Watts, Fraser. “Natural Theology and the Mind Sciences.” The Oxford Handbook of Natural Theology içinde, ed. Russell Re Manning, 475-487. Oxford: Oxford University Press, 2013.
• Weber, Max. Sosyoloji Yazıları. ed. H. H. Gerth ve C. Wright Mills, çev. Taha Parla. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1987.
• Wuthnow, Robert. Rediscovering the Sacred: Perspectives on Religion in Contemporary Society. Grand Rapids: William B. Eerdmans, 1992.