OKULLARDA ÖRGÜT GELİŞTİRME ÇALIŞMALARINA ÖĞRETMENLERİN KATILMA DURUMLARI

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 17 - 36, 08.03.2021

Dilek Yılmaz , Mehmet Engin

Öz

Örgütü geliştirebilmek için tüm paydaşların katılımı önemlidir. Okullarda bu paydaşlardan en önemli olanlar ise öğretmenlerdir. Bu nedenle okullarda öğretmenlerin ders dışında okul gelişimi için neler yaptıklarının, yapmak istediklerinin ve onları motive eden etmenlerin araştırılması ve geliştirilmesi üzerinde durulması gereken bir konudur. Araştırmanın amacı; okul gelişimi çalışmalarına öğretmenlerin ne derecede katıldıklarının, çalışmalara katılan öğretmenlerin motivasyon kaynaklarının, çalışmalara katılmayan öğretmenlerin de katılımlarına engel olan sebeplerin neler olduğu tespit edilerek çözüm önerileri geliştirmektir. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı bu araştırmada, Altındağ ilçesindeki okullarda (Anaokulu, İlkokul, Ortaokul, Lise) görev yapan 40 öğretmene pandemi nedeniyle elektronik ortamda görüşme formları uygulanmıştır. Veriler içerik analizi tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin örgüt geliştirme çalışmalarına %80’inin katıldığı, katılıma engel olan durumların başında zaman problemi ve iş yükü fazlalığı olduğu tespit edilmiştir. Örgüt geliştirme çalışmalarına katılımlarını destekleyen en önemli motivasyon kaynakları arasında okul müdürünün motivasyonu ve aidiyet duygusu olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Motivasyonu artırmak için neler yapılması gerektiği konusunda ise çalışmalara ücret ödenmesi, en çok sunulan öneri olmuştur. Bu doğrultuda okul gelişimine öğretmenlerin katılımını artırmak için geliştirilen önerilerden bazıları, okul gelişimi çalışmalarına ayrı saat ayrılması ve ek ders ücreti ödenmesi, güçlü bir kurum kültürü oluşturulması, çeşitli ödüllendirme mekanizmalarından yararlanılması olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgüt geliştirme, Okullarda örgüt geliştirme, Okul gelişimi, Developing an organization, Developing a school organization, Developing schools

STATUS OF TEACHERS’ PARTICIPATION IN ORGANIZATIONAL DEVELOPMENT ACTIVITIES IN SCHOOLS

Öz

Participation of all the partners in the organization is important to improve the organization. The main partners are teachers. What the teachers are doing, what they want to do to improve themselves after school time and how long they occupy with these struggles are important. The aim of this research is to study the participation of the teachers in the activities for developing their schools and after detection of the motivation and handicaps of the teachers to suggest solutions for the problems. This research, in which the quantitative research pattern was conducted, electronic interview forms were conducted to 40 teachers working in pre-schools and primary, secondary and high schools in Altındağ province because of the pandemic. Data was analyzed with the content analysis technique. It has been confirmed that 80% of the teachers are volunteer for participating in the activities for school development. Lack of time and over workload were determined as handicaps to participation. The most important sources of motivation that support contribution of teachers to school development activities are encouragement of the school managers and sense of belongings. The highly recommended suggestion for the question ‘what to do to increase the motivation’ is extra payment for each extra work. Accordingly, some of the suggestions developed to increase teachers' participation in school improvement are allocating separate hours for school development studies and paying additional course fees, creating a strong corporate culture, and utilizing various rewarding mechanisms.

Anahtar Kelimeler

Developing an organization, Developing a school organization, Developing schools

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(3), 151-166.
• Ayrancı, G. (2013). Okul yöneticilerinin stratejik planlama ve uygulama süreçlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Kadıköy ilçesi örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Beycioğlu, K. ve Aslan, M. (2010). Okul gelişiminde temel dinamik olarak değişim ve yenileşme: Okul yöneticileri ve öğretmenlerin rolleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 153-173.
• Bursalıoğlu, Z. (2000). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A.
• Emiroğlu, O. (2018). Öğretmen motivasyon kaynaklarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Eren, E. (2017). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-15.
• Gökyer, N. (2011). İlköğretim okullarındaki okul gelişim yönetim ekibi üyelerinin görevlerine ilişkin algıları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25) 345-358.
• Gülsoy, R. (2007). İlköğretim okullarında toplam kalite yönetimi ilkelerinin uygulanabilirliği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güzel, S., Arslan, M. ve Aytekin, S. (2020). Okul gelişimi bağlamında denetim uygulamaları: Ofsted örneği. Milli Eğitim Dergisi, 49(226), 5-34.
• Hopkins, D. (2001). School improvement for real. London:New Fetter Lane.
• Jacobs, K. and Struyf, E. (2015). A first step toward a comprehensive model of integrated socio-emotional guidance: Investigating the effect of teachers task perception and a supportive network at school. Journal of Educational Research, 108(2), 95–111.
• Messiou, K., Ainscow, M., Echeita, G., Goldrick, S., Max Hope, … Vitorino, T. (2016). Learning from differences: A Strategy for teacher development in respect to student diversity. School Effectiveness and School Improvement, 27(1), 45-61.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1999). Okul gelişim modeli, planlı okul gelişimi. Ankara: EARGED.
• Mitchell, C. and Sackney, L. (2000). Profound improvement: building capacity for a learning community. Lisse: Swets and Zeitlinge.
• Özdemir, S. (2019). Eğitimde örgütsel yenileşme, Ankara: Pegem Akademi.
• Şahin, B. (2009). Örgütsel gelişmenin sağlanmasında dönüşümcü liderlerin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 97-118.
• Şahin, İ. (2006). İlköğretim müfredat laboratuar okullarının okul geliştirme süreci açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, M. (2018). Öğretmenlerin eğitim örgütlerinde yaşanan değişim sürecine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmaları Dergisi, 22(3), 875-896.
• Tunçer, P. (2013). Örgütsel değişim sürecinde öğrenen örgütler ve örgüt geliştirme. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1) 214-244.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4),543-559.
• Ünüvar, H. ve Bektaş, Ç. (2017). Örgüt geliştirmede kritik başarı faktörleri. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(3), 67-76.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yolcu, K. (2014). Stratejik planlama olgusunun ortaöğretim kurumlarında algılanışı: Bartın ili örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.