Öğretmenlerin kolaylaştırıcı okul yapısıyla örgütsel bağlılığa yönelik görüşlerini tespit etmek ve görüşler arasında ilişki olup olmadığını belirlemek amacı taşıyan araştırmada açımlayıcı sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma ve örneklem grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Bolu ili merkez ilçede bulunan ortaokullarda görev yapan nicel bölümde 277, nitel bölümde 57 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel bölümünde demografik bilgilerle birlikte Penley ve Gould (1988) tarafından geliştirilen, Ergün ve Çelik (2019) tarafından Türkçeye uyarlanan Örgütsel bağlılık ölçeği ile Özer ve Dönmez (2013) tarafından geliştirilen Kolaylaştırıcı okul yapısı ölçeği; nitel bölümünde ise demografik bilgilerle birlikte 4 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri alt boyutlarında sırayla; zoraki bağlılık hiç katılmıyorum, çıkarcı bağlılık büyük oranda katılıyorum ahlaki bağlılık tamamen katılıyorum orta düzeyde katılıyorum düzeyinde; kolaylaştırıcı okul yapısına ilişkin görüşleri toplamda ve engelleyici bürokrasi alt boyutunda nadiren, kolaylaştırıcı bürokrasi alt boyutunda ise çoğunlukla şeklindedir. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa yönelik görüşleri cinsiyet değişkenine göre yalnızca çıkarıcı bağlılık alt boyutunda kadınlar lehine anlamlı fark çıkmışken; kolaylaştırıcı okul yapısına göre görüşleri cinsiyet açısından anlamlı fark oluşturmamaktadır. Öğretmenlerin hem örgütsel bağlılığı hem de kolaylaştırıcı okul yapısına yönelik görüşleri eğitim durumu, mesleki kıdem, branş, şimdiki okulda çalışma süresi değişkenlerine göre anlamlı fark oluşturmamaktadır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ve kolaylaştırıcı okul yapısına yönelik görüşleri okul türüne göre farklılık oluşturmaktadır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılığa yönelik görüşleri zoraki ve ahlaki bağlılık alt boyutlarında okul türü değişkenine göre zoraki bağlılıkta ortaokul lehine, ahlaki bağlılıkta ise imam hatip ortaokulu lehine anlamlı fark oluşturmuştur. Öğretmenlerin okul türü değişkenine göre kolaylaştırıcı okul yapısı ölçeği ve alt boyutlarına dair görüşleri ölçek geneli ve alt boyutlarında engelleyici bürokrasi alt boyutu ve ölçek genelinde ortaokul, kolaylaştırıcı bürokrasi alt boyutunda ise imam hatip ortaokulu lehine okul türü değişkenine göre anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Okul türü değişkenine göre öğretmenler okuldaki bürokratik formalitenin işleyişe etkisini yoğun, okulda formalitelerin en çok resmi evrak ve istatistikler olduğunu, çalıştıkları okulda yönetsel hiyerarşinin okullarına olumlu katkı sağladığını; çalıştıkları okul türünün okula bağlılıklarına olumlu yönde etkilediğini ifade etmişlerdir. Ayrıca örgütsel bağlılık ölçeğinin alt boyutlarında kolaylaştırıcı okul yapısı ölçeği ve alt boyutlarında pozitif yönlü ve orta düzeyde, negatif yönlü zayıf; pozitif yönlü ve çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilirken örgütsel bağlılık ölçeği ile kolaylaştırıcı okul yapısı ölçeği arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.
The research aims to determine teachers' perceptions regarding the facilitative school structure and organizational commitment and to examine whether there is a relationship between these perceptions, using an explanatory sequential mixed-method approach. The study and sample group consisted of 277 teachers in the quantitative section and 57 teachers in the qualitative section, all teaching in middle schools in the central district of Bolu province during the 2021-2022 academic year. In the quantitative section, alongside demographic information, the Organizational Commitment Scale developed by Penley and Gould (1988), adapted into Turkish by Ergün and Çelik (2019), and the Facilitating School Structure Scale developed by Özer and Dönmez (2013) were used. In the qualitative section, a semi-structured interview form consisting of 4 questions, along with demographic information, was employed. The results obtained from the study are as follows: Teachers' perceptions of organizational commitment in sub-dimensions were as follows: for normative commitment, responses ranged from "strongly disagree" to "strongly agree," while perceptions of the facilitating school structure were generally “rarely” in terms of overall perception and obstructive bureaucracy sub-dimension, and mostly prevalent in terms of facilitating bureaucracy sub-dimension. Significant differences were found in teachers' perceptions of organizational commitment based on gender only in the normative commitment sub-dimension, favoring women, whereas perceptions of the facilitating school structure did not differ significantly based on gender. Teachers' perceptions of both organizational commitment and the facilitating school structure did not significantly differ based on variables such as educational background, professional seniority, subject area, or current length of employment at the school. However, perceptions of organizational commitment and the facilitating school structure varied depending on the type of school. Teachers' perceptions of organizational commitment varied by type of school, with normative and normative commitment sub-dimensions favoring middle schools for normative commitment and Imam Hatip middle schools for normative commitment. Significant differences were also observed in teachers' perceptions of the facilitating school structure and its sub-dimensions by school type, with obstructive bureaucracy sub-dimension and overall scale favoring middle schools and facilitating bureaucracy sub-dimension favoring Imam Hatip middle schools. Teachers reported experiencing a significant impact of bureaucratic formalities on school functioning, with formalities primarily revolving around official documents and statistics, and perceived administrative hierarchy as positively contributing to their schools, ultimately enhancing their commitment to the school. Additionally, while a significant positive correlation was found between the facilitating school structure scale and its sub-dimensions with organizational commitment scale sub-dimensions, no significant relationship was found between the organizational commitment scale and the facilitating school structure scale.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Education Management |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | May 31, 2024 |
Submission Date | January 3, 2024 |
Acceptance Date | May 30, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 4 Issue: 1 |