Ortaokul Öğrencilerinin Alıcı ve Üretici Eşdizimlilik Bilgisi: Okuma ve Yazma Sıklığı Değişkeni Çerçevesinde Bir İnceleme

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 101 - 114, 28.05.2025

Meryem Atilla Saban

https://doi.org/10.62605/ufb.1658999

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin alıcı ve üretici eşdizimlilik bilgisini okuma ve yazma sıklığı değişkeni çerçevesinde incelemektir. Çalışma ortaokul 5-8. sınıfta öğrenim gören 524 öğrenciyle yürütülmüştür. Çalışmada Çetinkaya, Kesici ve Polat’ın (2023) geliştirdiği alıcı ve üretici eşdizimlilik bilgisini değerlendirme aracı kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Yapılan çözümlemeye göre, sekizinci sınıfların önad+ad yapısına ilişkin sonucu dışında katılımcıların tüm eşdizimsel yapılara ilişkin alıcı eşdizimlilik bilgi düzeyi ortadır. Sekizinci sınıfların önad+ad yapısına ilişkin alıcı eşdizimlilik bilgi düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Ortalamalar incelendiğinde tüm eşdizimsel yapılarda ve toplamda sekizinci sınıfların ortalamasının diğer sınıf düzeylerinden yüksek olduğu görülmüştür. Ortaokul öğrencilerinin üretici eşdizimlilik testine verdikleri doğru yanıtların ortalaması incelendiğinde beşinci ve altıncı sınıfların tüm eşdizimlilik yapılarında ve toplamda üretici eşdizimlilik bilgi düzeyinin düşük olduğu görülmüştür. Diğer sınıf düzeylerinin ortalamasının ise tüm eşdizimlilik yapılarında ve toplamda orta olduğu görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin alıcı eşdizimlilik bilgileri ile okuma sıklıkları arasında olumlu yönde, orta düzeyde anlamlı ilişkinin olduğu; üretici eşdizimlilik puanları ile yazma sıklıkları arasında olumlu yönde, orta düzeyde ve anlamlı ilişkinin olduğu görülmüştür.

Keywords

eşdizimlilik bilgisi , alıcı eşdizimlilik , üretici eşdizimlilik

Secondary School Students Reciptive and Productive Collocations Knowledge : An Examination within the Framework of Reading and Writing Frequency

Abstract

The aim of this study is to examine the receptive and productive collocation knowledge of middle school students within the framework of the reading and writing frequency variable. The study was conducted with 524 students studying in the 5th-8th grades of middle school. The receptive and productive collocation knowledge assessment tool developed by Çetinkaya, Kesici, and Polat (2023) was used in the study. The obtained data were analyzed in the SPSS program. According to the analysis, the receptive collocation knowledge level of the participants for all collocation structures is medium, except for the result of the eighth grades regarding the adjective+noun structure. It was seen that the receptive collocation knowledge level of the eighth grades regarding the adjective+noun structure is high. When the averages were examined, it was seen that the average of the eighth grades in all collocation structures and in total was higher than the other grade levels. When the average of the correct answers given by the middle school students to the productive collocation test was examined, it was seen that the fifth and sixth grades had low productive collocation knowledge level in all collocation structures and in total. The average of other grade levels was found to be medium in all collocation structures and in total. In addition, it was seen that there was a positive, moderately significant relationship between the students' receptive collocation knowledge and their reading frequencies; and a positive, moderately significant relationship between their productive collocation scores and their writing frequencies.

Keywords

collacation knowledge , receiptive collacation , productive collacation

References

• Aksan, D. (1999). Anlambilim. Ankara: Engin Yayınevi.
• Altıkulaçoğlu, S. (2010). Yabancı dil sınıflarında eşdizimli sözcük öğretimi ve anadilinin rolü. Dil Dergisi, 6(148), 37-52. DOI:10.1501/Dilder_0000000129
• Batur Z., Özcan Z. H., & Sağcan C. Y. (2019). Ortaokul öğrencilerinin okuma eğilimlerinin incelenmesi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 33-55.
• Biber, D., & Conrad, S. (1999). Lexical bundles in conversation and academic prose. In H. Hasselgard & S. Oksefjell (Eds.), Out of corpora: Studies in honour of Stig Johansson (pp. 181–190). Rodopi.
• Boers, F. (2021). Evaluating second language vocabulary and grammar instruction: A synthesis of the research on teaching words, phrases, and patterns. Routledge.
• Boers, F., & Lindstromberg, S. (2009). Optimizing a lexical approach to instructed second language acquisition. Palgrave Macmillan.
• Chandra, P. (2014). Teaching collocation using lexical approach as used in made Frida Yulia’s vocabulary: lexically-based second thousands words of general service list book. Journal Social Humaniora. 7,2,150-172. Çetinkaya, G., Kesici, S., & Polat, B. (2023). Alıcı ve üretici eşdizimlilik bilgisini değerlendirme aracının geliştirilmesi. Dil Dergisi,174(2), 23-44. https://doi.org/10.33690/dilder.1396828
• Doğan, N. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde eşdizimsel farkındalık ve öğrenicilerin eşdizim yeterlikleri, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(68), 115-122. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3810
• Durrant, P., & Schmitt, N. (2010). Adult learners' retention of collocations from exposure. Second Language Research, 26(2), 163-188.
• Ellis, N. C. (1997). Vocabulary acquisition: Word structure, collocation, word-class, and meaning. In N. Schmitt & M. McCarthy (Eds.), Vocabulary: Description, acquisition, and pedagogy (pp. 122-139). Cambridge University Press.
• Güzel, G. (2015). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında sözcük öğretiminin yaratıcı dil öğretimi açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi.
• Laufer, B., & Waldman, T. (2011). Verb-noun collocations in second language writing: A corpus analysis of learners' English. Language Learning, 61(2), 647-672.
• May, F.B. (1986). Reading as communication: an interactive aproach. Merill
• Nesselhauf, N. 2005. Collocations in a Learner Corpus. John Benjamins Publishing Company.
• Nation, P. (2013). Learning vocabulary in another language (2nd ed.). Cambridge University Press.
• Rankin, P. (1928). The importance of listening ability. The English Journal, 17(8), 623-630.
• Sinclair, J. (1991). Corpus, concordance, collocation. Oxford University Press.
• Thorndike, R.L. (1973). Reading comprehension education in fifteen countries. New York.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
• Webb, S., Newton, J., & Chang, A. C.-S. (2013). Incidental learning of collocation. Language Learning, 63(1), 91-120.