BAŞKURDİSTAN, ALTAY VE HAKAS ÖZERK CUMHURİYETLERİ

Year 2022, Volume: 1 Issue: 1, 53 - 61, 30.12.2022

Naziye Sarali

Abstract

Günümüzde farklı isimlerle adlandırılan Türkler dünyanın geniş alanlarına dağılmışlardır. Amerika, Avrupa, Balkanlar, Rusya Federasyonu, Türkiye, Çin, Japonya, gibi ülkelerde Türk varlığı söz konusudur.
SSCB’nin 1991 yılında dağılması ile beş bağımsız Türk Cumhuriyeti ortaya çıkmıştır. Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Azerbaycan bu cumhuriyetlerin isimleridir. 1974 yılında Türkiye’nin düzenlediği askeri harekat neticesinde KKTC de bağımsızlık statüsünü almıştır.
Bunların dışında kalan Türk Topluluklarının bazıları Özerk Bölgedir, bazıları ise nüfuslu olmalarına rağmen herhangi temsil organına sahip değillerdir. Bu Özerk ve Özerk olmayan Türk toplulukları arasında: Altay Türkleri, Başkurt Türkleri, Batı Trakya Türkleri, Bulgaristan Türkleri, Çuvaş Türkleri, Doğu Türkistan Türkleri, Hakas Türkleri, Irak Türkleri, İran Türkleri, Karaçay- Balkar Türkleri, Kazan Türkleri, Kırım Türkleri, Kök- Oğuz Türkleri, Kumuk Türkleri, Nogay Türkleri, Gagavuz Türkleri, Tataristan Türkleri, Karakalpak Türkleri, Saha Türkleri, Suriye Türkleri, Dağıstan Türkleri, Ahıska Türkleri, Şor Türkleri ve Tuva Türkleri vardır. Biz Bunların içerisinden Başkurdistan Cumhuriyeti, Altay Cumhuriyeti ve Hakasya Cumhuriyeti’ni ele alacağız.

Keywords

Başkurdistan Cumhuriyeti, Altay Cumhuriyeti, Hakasya Cumhuriyeti

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

References

• 1. Saadettin Gömeç, Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Tarihi, Akçağ, 2006.
• 2. Meşkûre Yılmaz, Tarihi, Siyasi ve Kültürel Yönleriyle Türklerin Dünyası ve Türkiye’nin Dış Türkler Politikası, Kripto, Ankara, 2010.
• 3. Ramazan Özey, Dünya Platformunda Türk Dünyası, Aktif Yayınları, İstanbul, 1999.
• 4. Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Yıllığı, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Ankara, 2015.
• 5. Bekir Demir, “Başkurdistan: Tarihi, Nüfusu, Etnopolitik Durumu ve Millî Gelişmeler”, Türkler, C.20, 2002.
• 6. Kutlay Yağmur, “Başkurdistan‘da Anadili Bilincinin Uyanması ve Ulusal Kimliğin Canlandırılması”, Türkler, C.20, 2002.
• 7. İldus G. İlishev, “Sovyetler Birliği‘nden Sonra Başkurdistan ve Rusya” Türkler, C.20.
• 8. Ali Yiğit, Başkurdistan, Türkler, C.20, 2002.
• 9. Fatih Özbay, “Geçmişten Günümüze Başkurdistan Cumhuriyeti”, Yeni Türkiye Yayınları, 2013.
• 10. Anar Somuncuoğlu, “Altay Cumhuriyeti” Türkler, C.20, 2002.
• 11. İbrahim Dilek, “Altay Türkleri Edebiyatı Tarihi”, Türkler, C.20, 2002.
• 12. Ahmet, Günşen, “Altay Türkleri ve Dilleri” Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 6, Y.1995.
• 13. Mehmet Alparslan Küçük, “Altay ve Güney Sibirya Bölgesindeki Türk Topluluklarının Dini inanışları”, Dini Araştırmaları, C.8, S.23.
• 14. Yakup Deliömeroğlu, “Hakaslar ve Tarihleri” Bilig 3, Güz 96.
• 15. Nadir Devlet , “Federe ve Muhtar Türk Cumhuriyetleri”, Türkler, C.20, 2002.
• 16. Gülsüm Killi Yılmaz,”Hakas Ağız Araştırmaları Üzerine”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C.4, S.3.
• 17. Anar Somuncuoğlu, “Hakasya Cumhuriyeti”, Türkler, C. 20, 2002.
• 18. David G. Anderson, Hakaslar, Türkler, C.20, 2002.
• 19. Michael R. Drompp, “Erken Dönemlerden Moğol İstilasına Yenisey Kırgızları”, Türkler, C.2, Ankara 2002.
• 20. Yakup Deliömeroğlu, “Hakaslar ve Hakasya”, Yeni Türkiye, S.16, Türk Dünyası Özel Sayısı II, Temmuz-Ağustos, 1997.
• 21. T.C. Dışişleri Bakanlığı, Uluslar arası Kuruluşlarla Kültürel ilişkiler http://www.mfa.gov.tr/uluslararasi-kuruluslarla-kulturel-iliskilerimiz.tr.mfa
• 22. Suzan Tokatlı, “Başkurdistan”, https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=358119&/Ba%C5%9Fkurt-T%C3%BCrkleri-/-Yrd.-Do%C3%A7.-Dr.-Suzan-Tokatl%C4%B1-
• 23. Orhan Gedikli, “Hakas Türkleri”, http://blog.orhangedikli.net/hakas.pdf
• 24. Ali Özcan, Kafkas İdil Coğrafyası Başkurdistan Cumhuriyeti, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.