Research Article
BibTex RIS Cite

Bir Güvencesiz İstihdam Biçimi: Taşeron Çalışma

Year 2022, Volume: 5 Issue: 1, 17 - 29, 21.10.2022

Bülent Tiryaki

Abstract

Neoliberal politikaların çalışma hayatında etkili olmasıyla birlikte emek biçimleri dönüşüm geçirmiştir. Küresel sermaye standart istihdam ilişkisinin yerine standart dışı istihdam biçimi olan güvencesiz istihdamı dünyaya yaymıştır. Rekabet ortamında kullanılan emek gücü artık tamamen güvencesiz bir boyut kazanmıştır. Güvencesiz istihdam biçimlerinin en çok tercih edileni taşeron çalışma olmuştur. Taşeron çalışanlar uzun çalışma süreleri, belirli süreli iş sözleşmeleri, sosyal haklardan yararlanamama, sendikal haklarının kullanamama, baskıcı bir çalışma ortamında çalışma gibi olumsuzlukları maruz kalmaktadırlar.
Bu çalışmanın amacı emeğin güvencesizleşmesi sürecini incelemek ve güvencesiz istihdam biçimi olan taşeron çalışmanın boyutlarını teorik bir şekilde tespit etmektir. Bu incelemeler yapılırken de standart istihdam ilişkisi, değişen devlet rolü, esneklik gibi kavramlar açıklanmıştır.

Keywords

güvencesiz istihdam taşeron çalışma esneklik standart istihdam ilişkisi

References

  • Atkinson, J. (1994). Flexibility, uncertainty and manpower management. Brighton: IES.
  • Aydın, M. K. ve Çakmak, E. E. (2017). Sosyal Devletin Temelleri. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-19.
  • Bayraktar, C. (2012). Keynes ve refah devleti. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(02), 247-261.
  • Bayramoğlu Özuğurlu, S. (2012). Düzenleyici Devlet Modelinde İstihdam Rejimi: Güvencesizlik. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 143-145). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Briggs, A. (1961). The Welfare State in Historical Perspective. European Journal of Sociology / Archives Européennes de Sociologie / Europäisches Archiv für Soziologie, 2(2), 221-258.
  • Bulut, N. (2003). KÜRESELLEŞME: SOSYAL DEVLETİN SONU MU? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2), 173-197. doi:10.1501/Hukfak_0000000533
  • Casas-Cortes, M. ve Cobarrubias, S. (2007). The Sevilla Meeting on Welfare-state Crisis, Precarity and New Social Rights. 31 Aralık 2020 tarihinde http://transform.eipcp.net/correspondence/1180176073/print.html adresinden erişildi.
  • Çakır, Ö. (2009). Avrupa Birliği’nde Güvenceli Esneklik ve Eğilimler. Sosyoekonomi, 10(10), 77-94. doi:10.17233/se.19310
  • Çelik, A. (2007). Eğreti emek- parçalanan sınıf. Birikim Dergisi, (217), 1-12.
  • ETUC. (2007). Flexicurity will get nowhere without reinforcing rights for workers, says the ETUC. ETUC | European Trade Union Confederation. 30 Aralık 2020 tarihinde https://www.etuc.org/en/pressrelease/flexicurity-will-get-nowhere-without-reinforcing-rights-workers-says-etuc adresinden erişildi.
  • EU ve OSHA. (2013). Priorities for occupational safety and health research in Europe: 2013 2020. LU: Publications Office. https://data.europa.eu/doi/10.2802/25457 adresinden erişildi.
  • Frade, C., Darmon, I. ve Laparra, M. (2004). Precarious employment in Europe: A comparative study of labour market related risk in flexible economies. ESOPE, 1-145.
  • Goldner, L. (2006, 9 Ocak). Marx and Makhno Meet McDonald’s. Mute. Text, Mute Publishing Limited. 31 Aralık 2020 tarihinde https://www.metamute.org/editorial/articles/marx-and-makhno-meet-mcdonalds adresinden erişildi.
  • Göztepe, Ö. (2012). Yeni Dönemin Satırbaşları. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 15-60). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Güler, M. A. (2015). Ulusal İstihdam Stratejisi Bağlamında Türkiye’de Güvencesiz Çalışma. Çalışma ve Toplum, (46), 155-190.
  • Harrison, B. ve Kelley, M. R. (1993). Outsourcing and the Search for `Flexibility’. Work, Employment and Society, 7(2), 213-235. doi:10.1177/095001709372003
  • ILO. (1999). Decent work: Report of the Director-General. Report of the Director-General içinde (s. 80). International Labour Conference, sunulmuş bildiri, Geneva: International Labour Office.
  • ILO. (2012). From precarious work to decent work: Outcome document to the workers’ symposium on policies and regulations to combat precarious employment. Geneva: ILO.
  • ILO. (2020). World Employment and Social Outlook—Trends 2020. World Employment and Social Outlook, 108. International Metalworkers Federation. (2007). Survey on Changing Employment Practices and Precarious Work. International Metalworkers Federation. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161387.pdf adresinden erişildi.
  • Jain, A. ve Hassard, J. (2014). Precarious work: Definitions, workers affected and OSH consequences—OSHWiki. 28 Aralık 2020 tarihinde https://oshwiki.eu/wiki/Precarious_work:_definitions,_workers_affected_and_OSH_consequences adresinden erişildi.
  • Koç, F. (2012). Yeni Bir Sendikal Hareket Çağının Kapısında. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 291-327). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Kutlu, D. (2012). Güncel Gelişmeler ve Güvencesizleşme Örüntüleri. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 61-116). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Magdoff, F. ve Magdoff, H. (2004). Disposable Workers: Today’s Reserve Army of Labor. Monthly Review, 55(11), 18. doi:10.14452/MR-055-11-2004-04_2
  • Nurol, B. (2017). Post-Endüstriyel İyimserlikten Hegemonik Despotizme: 21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Taşeron Çalışma. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 85-107. doi:10.30586/pek.312189
  • Oğuz, Ş. (2012). Sınıf Mücadelesinde Özne Sorunu: Proletarya mı, Prekarya mı? Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 229-250). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Omay, U. (2020). Covıd-19 Salgını Sonrası Çalışma Hayatı: Güncel Sorunlar, Öngörüler ve Öneriler. D. Demirbaş, V. Bozkurt ve S. Yorğun (Ed.), Covıd-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri içinde (1. bs., ss. 153-170). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
  • Özuğurlu, M. (2009). Taşeronlaşma, Güvencesiz İstihdam ya da ‘Hayatta Dikiş Tutturamama’ Halleri Üzerine. MEMLEKET Siyaset Yönetim, 4(9), 122-129.
  • Özveri̇, M. (2014). ALT İŞVEREN (TAŞERON) SERMAYENİN ÖRGÜTLÜ İŞGÜCÜNE BAŞKALDIRISIDIR. DİSK-AR Dergisi, (2), 28-37. Parlak, Z. ve Özdemi̇r, S. (2012). Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (60), 1-60.
  • Rodgers, G. (1989). Precarious Jobs in West Europe: The state of the debate. G. Rodgers ve J. Rodgers (Ed.), Precarious Jobs in Labour Market Regulation: The Growth of Atypical Employment in Western Europe içinde (ss. 1-16). Brussels: International Institute for Labour Studies.
  • Savul, G. (2012). Standart Dışının Standartlaşması: Güvencesiz İstihdam. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 117-142). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Standing, G. (1999). Global labour flexibility: Seeking distributive justice (Nachdr.). Basingstoke: Macmillan [u.a.].
  • Standing, G. (2014). Prekarya: Yeni tehlikeli sınıf. (E. Bulut, Çev.). İstanbul: İletişim. Şen, S. (2006). ALT İŞVERENLİK VE ASIL İŞİN BİR BÖLÜMÜNÜN ALT İŞVERENE VERİLMESİ. Çalışma ve Toplum, (10), 71-98.
  • Tucker, D. (2002). “Precarious” Non-standard Employment: A Review of the Literature. Labour Market Policy Group, Department of Labour.
  • Uyanık, Y. (2008). Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 209-224.
  • Vosko, L. F. (2011). Managing the margins: Gender, citizenship, and the international regulation of precarious employment. Oxford ; New York: Oxford University Press.
  • Wilthagen, T. ve Tros, F. (2004). The concept of ‘flexicurity’: A new approach to regulating employment and labour markets. Transfer: European Review of Labour and Research, 10(2), 166-186. doi:10.1177/102425890401000204
  • Yılmaz, M. (2019). Neoliberal Kapitalizmde İstihdam İlişkilerinin Dönüşen Yapısı: Standart-Dışı Çalışma Formlarının Yükselişi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1710-1734. doi:10.26466/opus.609131
  • Yücesan-Özdemir, G. (2008). Emek Süreci, Denetim ve Emek Rejimleri: Taşeron Çalışma Üzerine İlk Notlar. TOPLUM ve HEKİM, 23(4), 254-262.
  • Yücesan-Özdemir, G. (2010). Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma. Çalışma ve Toplum, (27), 35-50.

Year 2022, Volume: 5 Issue: 1, 17 - 29, 21.10.2022

Bülent Tiryaki

Abstract

References

  • Atkinson, J. (1994). Flexibility, uncertainty and manpower management. Brighton: IES.
  • Aydın, M. K. ve Çakmak, E. E. (2017). Sosyal Devletin Temelleri. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 1-19.
  • Bayraktar, C. (2012). Keynes ve refah devleti. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(02), 247-261.
  • Bayramoğlu Özuğurlu, S. (2012). Düzenleyici Devlet Modelinde İstihdam Rejimi: Güvencesizlik. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 143-145). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Briggs, A. (1961). The Welfare State in Historical Perspective. European Journal of Sociology / Archives Européennes de Sociologie / Europäisches Archiv für Soziologie, 2(2), 221-258.
  • Bulut, N. (2003). KÜRESELLEŞME: SOSYAL DEVLETİN SONU MU? Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(2), 173-197. doi:10.1501/Hukfak_0000000533
  • Casas-Cortes, M. ve Cobarrubias, S. (2007). The Sevilla Meeting on Welfare-state Crisis, Precarity and New Social Rights. 31 Aralık 2020 tarihinde http://transform.eipcp.net/correspondence/1180176073/print.html adresinden erişildi.
  • Çakır, Ö. (2009). Avrupa Birliği’nde Güvenceli Esneklik ve Eğilimler. Sosyoekonomi, 10(10), 77-94. doi:10.17233/se.19310
  • Çelik, A. (2007). Eğreti emek- parçalanan sınıf. Birikim Dergisi, (217), 1-12.
  • ETUC. (2007). Flexicurity will get nowhere without reinforcing rights for workers, says the ETUC. ETUC | European Trade Union Confederation. 30 Aralık 2020 tarihinde https://www.etuc.org/en/pressrelease/flexicurity-will-get-nowhere-without-reinforcing-rights-workers-says-etuc adresinden erişildi.
  • EU ve OSHA. (2013). Priorities for occupational safety and health research in Europe: 2013 2020. LU: Publications Office. https://data.europa.eu/doi/10.2802/25457 adresinden erişildi.
  • Frade, C., Darmon, I. ve Laparra, M. (2004). Precarious employment in Europe: A comparative study of labour market related risk in flexible economies. ESOPE, 1-145.
  • Goldner, L. (2006, 9 Ocak). Marx and Makhno Meet McDonald’s. Mute. Text, Mute Publishing Limited. 31 Aralık 2020 tarihinde https://www.metamute.org/editorial/articles/marx-and-makhno-meet-mcdonalds adresinden erişildi.
  • Göztepe, Ö. (2012). Yeni Dönemin Satırbaşları. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 15-60). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Güler, M. A. (2015). Ulusal İstihdam Stratejisi Bağlamında Türkiye’de Güvencesiz Çalışma. Çalışma ve Toplum, (46), 155-190.
  • Harrison, B. ve Kelley, M. R. (1993). Outsourcing and the Search for `Flexibility’. Work, Employment and Society, 7(2), 213-235. doi:10.1177/095001709372003
  • ILO. (1999). Decent work: Report of the Director-General. Report of the Director-General içinde (s. 80). International Labour Conference, sunulmuş bildiri, Geneva: International Labour Office.
  • ILO. (2012). From precarious work to decent work: Outcome document to the workers’ symposium on policies and regulations to combat precarious employment. Geneva: ILO.
  • ILO. (2020). World Employment and Social Outlook—Trends 2020. World Employment and Social Outlook, 108. International Metalworkers Federation. (2007). Survey on Changing Employment Practices and Precarious Work. International Metalworkers Federation. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/meetingdocument/wcms_161387.pdf adresinden erişildi.
  • Jain, A. ve Hassard, J. (2014). Precarious work: Definitions, workers affected and OSH consequences—OSHWiki. 28 Aralık 2020 tarihinde https://oshwiki.eu/wiki/Precarious_work:_definitions,_workers_affected_and_OSH_consequences adresinden erişildi.
  • Koç, F. (2012). Yeni Bir Sendikal Hareket Çağının Kapısında. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 291-327). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Kutlu, D. (2012). Güncel Gelişmeler ve Güvencesizleşme Örüntüleri. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 61-116). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Magdoff, F. ve Magdoff, H. (2004). Disposable Workers: Today’s Reserve Army of Labor. Monthly Review, 55(11), 18. doi:10.14452/MR-055-11-2004-04_2
  • Nurol, B. (2017). Post-Endüstriyel İyimserlikten Hegemonik Despotizme: 21. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Taşeron Çalışma. Politik Ekonomik Kuram, 1(1), 85-107. doi:10.30586/pek.312189
  • Oğuz, Ş. (2012). Sınıf Mücadelesinde Özne Sorunu: Proletarya mı, Prekarya mı? Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 229-250). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Omay, U. (2020). Covıd-19 Salgını Sonrası Çalışma Hayatı: Güncel Sorunlar, Öngörüler ve Öneriler. D. Demirbaş, V. Bozkurt ve S. Yorğun (Ed.), Covıd-19 Pandemisinin Ekonomik, Toplumsal ve Siyasal Etkileri içinde (1. bs., ss. 153-170). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
  • Özuğurlu, M. (2009). Taşeronlaşma, Güvencesiz İstihdam ya da ‘Hayatta Dikiş Tutturamama’ Halleri Üzerine. MEMLEKET Siyaset Yönetim, 4(9), 122-129.
  • Özveri̇, M. (2014). ALT İŞVEREN (TAŞERON) SERMAYENİN ÖRGÜTLÜ İŞGÜCÜNE BAŞKALDIRISIDIR. DİSK-AR Dergisi, (2), 28-37. Parlak, Z. ve Özdemi̇r, S. (2012). Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (60), 1-60.
  • Rodgers, G. (1989). Precarious Jobs in West Europe: The state of the debate. G. Rodgers ve J. Rodgers (Ed.), Precarious Jobs in Labour Market Regulation: The Growth of Atypical Employment in Western Europe içinde (ss. 1-16). Brussels: International Institute for Labour Studies.
  • Savul, G. (2012). Standart Dışının Standartlaşması: Güvencesiz İstihdam. Ö. Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, yanılgı, olanak içinde (ss. 117-142). Ankara: NotaBene Yayınları.
  • Standing, G. (1999). Global labour flexibility: Seeking distributive justice (Nachdr.). Basingstoke: Macmillan [u.a.].
  • Standing, G. (2014). Prekarya: Yeni tehlikeli sınıf. (E. Bulut, Çev.). İstanbul: İletişim. Şen, S. (2006). ALT İŞVERENLİK VE ASIL İŞİN BİR BÖLÜMÜNÜN ALT İŞVERENE VERİLMESİ. Çalışma ve Toplum, (10), 71-98.
  • Tucker, D. (2002). “Precarious” Non-standard Employment: A Review of the Literature. Labour Market Policy Group, Department of Labour.
  • Uyanık, Y. (2008). Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 209-224.
  • Vosko, L. F. (2011). Managing the margins: Gender, citizenship, and the international regulation of precarious employment. Oxford ; New York: Oxford University Press.
  • Wilthagen, T. ve Tros, F. (2004). The concept of ‘flexicurity’: A new approach to regulating employment and labour markets. Transfer: European Review of Labour and Research, 10(2), 166-186. doi:10.1177/102425890401000204
  • Yılmaz, M. (2019). Neoliberal Kapitalizmde İstihdam İlişkilerinin Dönüşen Yapısı: Standart-Dışı Çalışma Formlarının Yükselişi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 1710-1734. doi:10.26466/opus.609131
  • Yücesan-Özdemir, G. (2008). Emek Süreci, Denetim ve Emek Rejimleri: Taşeron Çalışma Üzerine İlk Notlar. TOPLUM ve HEKİM, 23(4), 254-262.
  • Yücesan-Özdemir, G. (2010). Despotik Emek Rejimi Olarak Taşeron Çalışma. Çalışma ve Toplum, (27), 35-50.
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Cilt: 5 Sayı: 1
Authors

Bülent Tiryaki 0000-0003-1038-7854

Publication Date October 21, 2022
Submission Date September 13, 2022
Published in Issue Year 2022 Volume: 5 Issue: 1

Cite

APA Tiryaki, B. (2022). Bir Güvencesiz İstihdam Biçimi: Taşeron Çalışma. Ünye İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 17-29.

Publication Principles
1. Manuscripts submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences must not have been published anywhere before and should not have been submitted for publication.
2. Articles written in either Turkish or English languages are published in the journal. The scientific and linguistic responsibility of the studies published in the journal belongs to the author(s).
3. In our journal, not only studies coming from academicians but also studies coming from researchers will be evaluated.
4. Studies that had been presented at conferences before and have not been published in full text, only had been published abstracts, can be accepted into the publication evaluation process provided that it is stated in the study.
5. Articles should be submitted to our journal electronically. To submissions of articles online through the website and follow the stage of the article in the referee evaluation process, it is necessary to be a member and log in to the Journal. The personal information entered on the journal's website will only be used for the stated purposes of the journal and will not be accessible for any other purpose or to any party.
6. The authors are informed about the refereeing process of the articles submitted to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences through the system and the evaluation reports can be easily followed by them via the system.
7. When applying, an article file without author information will be uploaded to the system.
8. The journal is based on the blind peer-review process. In the articles to be sent to the referee, the confidentiality of the information regarding the author's identity is ensured.
9. The articles submitted to the journal are sent to at least two referees after the preliminary examination in terms of form and content. Manuscripts that receive positive feedback from the referees are included in the publication process. If one positive and one negative report is received from the referees, the study is sent to a third referee by the Journal Editor.
10. It is aimed that the articles submitted to the journal will complete the referee process within two months. However, the authors of the articles for which corrections are requested must make the relevant corrections within one month and send them to the editorial board.
11. In line with the reports from the referees, it is decided to publish the article, to request revisions, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish it, and this decision is announced to the authors through the system. The authors are answerable for making all changes requested by the referees. Studies will not be published without constructing the desired changes.
12. The articles whose evaluation process is completed are queued by the journal editorial office and published in the relevant issue of the journal.
13. Manuscripts that do not comply with the journal's subject, spelling or grammar rules are returned to the authors after the preliminary review without being sent to the referees. All kinds of changes in form and content may be requested from the authors of the manuscripts received for preliminary evaluation.
14. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
15. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
16. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the corresponding authors.
17. In line with the reports received from the referees, it is decided to publish the article, to request corrections, additional information and abbreviations from the authors within the framework of the report, or not to publish the article, and this decision is notified to the authors via the system. Authors are obliged to make all changes requested by the referees. The manuscripts are not published until the requested changes are made.
18. All publication rights of the articles accepted and published in the journal in written and electronic media belong to The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences.
19. No royalties are paid to the authors for the works published in the journal and the author does not have any claim rights.
20. The opinions in the articles published in the journal are subject to the responsibility of the relevant authors.
21. Articles accepted for publication cannot be reproduced and published in any way without the written permission of The Journal of Ünye Faculty of Economics and Administrative Sciences. However, it can be quoted provided that the source is cited.
22. If a research study has been supported by any institution or produced from the thesis, this should be indicated as a footnote on the same page by placing (*) on the last word of the title of the work.