EBEVEYN-ÇOCUK İLİŞKİSİ (Yakup Peygamber ve Ailesi örnekliğinde)

Year 2021, Volume: 6 Issue: 1, 1 - 25, 30.06.2021

Ekrem Bayat

Abstract

Kişilik, insanı yaşadığı toplum içinde ayırt edilmesini sağlayan davranışlar bütünüdür. Bu davranışları mizaç dediğimiz doğuştan gelen yaratılış özellikleri ve karakter dediğimiz ve sonradan kazanılan davranış özellikleri olarak iki kısımda mütalaa edebiliriz. Sakin, durgun olma hali sert ya da yumuşak olma hali gibi kişilik özellikleri mizaçla ilgili olup yaratılıştan gelirken, yaşadığı toplumun değer yargıları, ahlak kuralları gibi özellikler ise karakter olup sonradan kazanılan davranışlara örnek olarak verilebilir. İnsan daha doğum ile başlayan hayat evresinde ebeveynlerinden başlayarak hayatına dâhil olan her bir bireyden etkilenerek kendisini tanımlayacak ve toplumda fark edilmesini sağlayacak karakterini oluşturur.
İşte bu nedenle mikro planda sağlam bir karakter ve kişilik, makro planda ise bu kişilik üzerinden yarının özlenen ve arzulanan toplumunun inşası için sağlam örneklere ihtiyaç vardır. Bu nedenle olmalıdır ki Âdem peygamber ile başlayan ve Hz. Muhammed(as)’a kadar devam eden Risalet halkalarının tümünde Allah’ın elçileri, hem bireysel yaşantıları hem de aile yaşantıları ile örnek olabilecek koşullarda gönderilmişlerdir.
İslam’a göre, bir neslin yetişmesinde ailenin önemli oluşu Kur’an ayetleri ve özellikle kıssaları incelendiğinde çok net anlaşılacaktır. Bu nedenle olmalıdır ki, İslam eğitimcileri ile batılı psikolog ve pedagoglar, ailenin çocukların dini ve ahlakî eğitimlerinden mutlak anlamda sorumlu olduklarını ifade etmişlerdir. Ancak ailenin donanımı, eğitim seviyeleri ve çocuklarını yönlendirme anlamında taşıdıkları kaygılara bağlı olarak bu sürece olumlu ya da olumsuz şekilde etki ettikleri de gözden kaçmamaktadır.
Bu anlamda Aile olgusunun en bariz bir biçimde işlendiği ve tasvir edildiği hatta Kur’an’ın en güzel kıssa diye takdim ettiği Yusuf suresinden Yakup ve ailesinin kıyamete kadar olan örnekliğine konu olabilecek ayet ya da ayet gruplarından tespit ettiğimiz ebeveyn- çocuk ilişkisinde dikkat edilmesi gereken hususlardan, Aile içi İletişim, Maddi ve Manevi Eğitimin Verilmesi, Ümitsizliğe düşülmemesi, Çocuklar Arasında Her Konuda Adaletin sağlanması, Önceden tedbir Alma, Sabır, Otokontrol Eğitimi, Olaylara Pozitif Bakabilme gibi kriterler üzerinden aile içerisinde hem ebeveynlere, hem de çocuklara rol model olabilecek iki örnek ile günümüzün en tehlikeli sorununa Kur’an’ın öğütleri ile çareler bulmayı amaçladık.

Keywords

İslam, Aile, Ebeveyn, İletişim, Tedbir

References

• Abdürrezzâk es-San‘ânî, el-Musannef, thk: Habîburrahmân el-A’zamî, üçüncü baskı, Beyrut 1403/1983
• Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer b. Hasen b. El-huseyn et-Teymî er-Râzî, Mefâtîhu’l-Ğayb, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî,Beyrut,1420
• Ebu’l-Kâsım Huseyin b. Muhammed er-Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât fî Garîbu’l Kur’an,thk.Safvân Adnân,Dâru’l-Kalem, Beyrut,1412
• Ebü’l-Muîn en-Nesefî, Tebsiratu’l-Edille, Tah. Hüseyin Atay, DİB Yay., Ankara, 1993
• Ekrem Bayat, Kur’an’da Allah Merkezli Anlatımlar, Sonçağ yay.,Ankara,2020
• ez-Zebîdî, Muhammed Murtazâ, Tâcü’l-Arûs, Matbaatü’l-Hayriye, Mısır 1306 h.
• Fîrûzâbâdî, Besâir Zevi’t-Temyîz fî Letâifı Kitabi’l-Aziz, Mektebetu’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
• İbn Manzûr, Cemaluddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1994
• İbn Teymiye, Kitâbu’l-İman, (Mecme’u’l-Fetâvâ içinde) Suudi Arabistan, ts.
• Leyla Arslan, Pozitif Psikoloji Anlayışı, Konuşma Terapisi Ve Bir Terapi Öyküsü”, Psiko Hayat Dergisi, Yıl.5,Sayı.13
• Mebrure Doğan ve Çiğdem Gülmez (2014). “Sabır ölçeğinin Türkçeye uyarlanması:Geçerlik ve güvenirlik çalışması”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42:263-279
• Mehmet Emin Ay, “Ailede Verilecek Din Eğitiminde Genel Prensipler”, İslam’da Aile ve Çocuk Terbiyesi sempozyumu (2), Ensar Neşriyat, İstanbul, 2005
• Muhammed b. Muhammed b. Ali b. Abdillah eş-Şevkânî, Fethu’l-Kadîr, Dâru ibn Kesîr, 1250
• Nâsırud’dîn Ebu saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî el-Beydâvî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-arabî, 1418
• Ömer en-Nesefî, Medâriku’t-Tenzil ve Hakâiku’t-Te’vîl, Dâru’l-Ma’rife,Beyrut, ts.
• Rüçhan Gökdağ ve Özgül Dağlı, (27-28 Nisan 2012),İletişim Çatışması Olarak Kadına Yönelik Şiddet, Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu, Ankara,
• Recep İlhan ve Erol Feyzullahoğlu, “Cam Elyaf Takviyeli Polyester (CTP) Kompozit Malzemelerde Kullanılan Doğal Elyaflar ve Dolgu Maddeleri”, El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt: 6, No: 2, 2019
• Süleyman Uludağ, Firâset”, TDV İslam Ansiklopedisi,1996, İstanbul
• Toshihiko İzutsu, İslâm Düşüncesinde İman Kavramı, Çev. Selahaddin Ayaz, Pınar Yay., İstanbul, 1984
• Yasemin Doğan ve Mahmut Özdevecioğlu, “Pozitif Ve Negatif Duygusallığın Çalışanların Performansları Üzerindeki Etkisi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı.18