Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dinleme Becerisi: Otantik Materyal Olarak TRT Dinle ve Radyo Tiyatroları

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: Özel sayı 1, 14 - 21, 26.09.2021

Mehmet Miçooğulları

Öz

Dil öğretiminde kazandırılması hedeflenen temel dil becerileri vardır. Bunlar dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerileridir. Dinleme yetisi, dil becerileri içerisinde kazanılan ilk beceridir ve diğer tüm yetilerin de temeli niteliğindedir. Yabancı dil öğretiminde amaç, öğrenicinin ana dilinde yaptığı her türlü dilsel beceriyi, hedef dilde de gerçekleştirebilmesini sağlamaktır. Yapılacak her türlü etkinlik de öğrenicinin hedef dile dönük gelişimini desteklemelidir. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından hazırlanan “TRT Dinle” uygulamasının yabancılara Türkçe öğretimine yönelik alternatif materyaller sunabileceği ve hedef dile dönük yetilerin pekiştirilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Çalışmada radyo tiyatrolarından nasıl faydalanabileceği ele alınmıştır. Fişleme tekniğinin kullanıldığı bu çalışmanın birinci bölümünde yabancılara dil eğitiminde kullanılabilecek otantik materyaller hakkında bilgi verilmiş ardından dil eğitimine katkı sunabileceği düşünülen radyo tiyatrolarının nitelikleri üzerinde durulmuştur. Altı kategoride, seksen beş adet radyo tiyatrosu metninin uygulama aracılığıyla dil yetilerine katkı sağlayabileceği, metinlerin süreç içerisinde öğreniciyi zaman-mekân sınırlılığından kurtulabileceği, kendi öğrenme hızını ayarlayabilmesi yönüyle bilişsel ve psikolojik açıdan öğreniciyi destekleyebileceği ve öğretici koordinesinde yapılacak planlama ile grup çalışmalarında da işlevsel olabileceği gibi süre açısından metinlerin yeniden düzenlenmesi halinde hedef kitle tarafından daha fazla talep görebileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

dinleme becerisi, otantik materyal, radyo tiyatrosu, TRT Dinle uygulaması

Listening Skills in Teaching Turkish to Foreigners: TRT Dinle and Radio Dramas as Authentic Materials

Öz

There are basic language skills that are aimed to be acquired in language teaching. These are listening / watching, speaking, reading and writing skills. Listening is the first skill acquired in language skills and is the basis of all other skills. The aim in foreign language teaching is to enable the learner to perform all kinds of linguistic skills in the target language, as well. Any activity to be done should also support the learner's development towards the target language. It is thought that the application "TRT Dinle" prepared by the Turkish Radio and Television Corporation can provide alternative supplementary materials for teaching Turkish to foreigners and contribute to the reinforcement of target language skills. In the study, how it can benefit from radio-dramas is discussed. In the first part of this study, in which the plugging technique was used, information was given to foreigners about authentic materials that can be used in language education, and then the qualities of radio-dramas that are thought to contribute to language education were emphasized. In six categories, it is thought that eighty-five radio-drama texts can contribute to their language abilities through practice, the texts can help the learner cognitively and psychologically in terms of getting rid of the time-space limitation in the process, and adjusting his own learning speed. It has been determined that it can be functional in group work with the planning to be made in the coordination of the teacher, and it can be more demanded by the target audience if the texts are rearranged in terms of time.

Anahtar Kelimeler

authentic material, listening skill, radio drama, TRT Dinle application

Kaynakça

• Cankaya, Ö. (2011). Kaybolan bir program formatı: radyo tiyatrosu. Selçuk İletişim, 6(4), 5-17.
• Cihangir, Z. (2004). Üniversite öğrencilerine verilen etkin dinleme becerisi eğitiminin dinleme becerisine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 237-251.
• Çelik, M. E. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde otantiklik ve otantik materyalerden yararlanma. 21. yüzyılda eğitim ve toplum, 7(2), 791-806.
• Doğan, Y. (2014). Yabancılara Türkçe kelime öğretiminde market broşürlerinden yararlanma. Journal of Language and Linguistic Studies, 10(1), 89-98.
• Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı), (11), 331-352.
• Göçer A. &, Çaylı C. (2019). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin gelişimine yönelik öğretmen uygulamaları. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 456-476.
• Gökçe O. (1995). İçerik çözümlemesi-sosyal bilimlerde bir araştırma yöntemi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını, 1, Konya.
• Gündüz, F. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde otantik malzeme: araba arkası yazıları. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(2), 187-209.
• Kara, Ş. (2004). Anadil edinimi ve erken yaşta yabancı dil öğretimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 295-314.
• Karadağ, N. (1976). Radyo tiyatrosu eğitimi. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 7(7), 163-173.
• Kemiksiz, Ö. (2015). Türkçe derslerindeki dinleme metinlerinde dinleme yöntem/tekniği-metin türü ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 15-30.
• Mattıussı, R. G. & Baş, B. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde dinleme becerisinin geliştirilmesine yönelik olarak kullanılan görsel-işitsel materyallerin etki durumu. International Journal of Language Academy, 8(3), 16-29.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miçooğulları, M. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel unsurların kullanımı: “Anadolu Hikayeleri Dizisi” örneği. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(1), 43-63.
• Özbal, B. & Genç, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında dinleme becerisi alanında kullanılan alıştırmaların değerlendirilmesi. SEFAD, (42), 197-212.
• Özbay, M. (2005), Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi. (1.baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tabak, G. & Göçer, A. (2014). Dinleme becerisinin geliştirilmesinde parçadan bütüne ve bütünden parçaya işlemler. International Journal of Language Academy, 2(1), 127-135.
• Tahir, D. (2019). Podcast dosyalarının Almanca dersinde dinleme becerilerini geliştirmeye yönelik kullanımı. Alman Dili ve Kültürü Araştırmaları Dergisi, 1(1), 15-36.
• Tanrıkulu, L. & Çeli̇k, S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde broşürlerin kültür aktarımında kullanımı. Alman Dili ve Kültürü Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 62-73.
• Türk Maarif Vakfı (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı (I. baskı). İstanbul: Türk Maarif Vakfı.
• URL1: https://tr.wikipedia.org/wiki/Radyo_tiyatrosu adresinden 30.03.2021 tarihinde alındı.
• URL2:https://web.archive.org/web/20200611175514if_/https://www.gazetebirlik.com/yazarlar/radyo-tiyatrosu-geri-dondu/ adresinden 30.03.2021 tarihinde alındı.