Üniversite Öğrencilerinin Eğitim ve Kariyer Süreçlerinde Yapay Zekanın Rolü: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Uygulama

Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 50 - 71, 28.06.2025

Menduha Taştekin , Buse Koç , Ahmet Güven

Abstract

Yapay zeka, 20. yüzyılın ortalarından itibaren Alan Turing’in 1947’deki ilk konferansıyla başlayarak, John McCarthy'nin 1956 yılında yaptığı tanımla insan benzeri zeki makineler yaratma bilimi olarak şekillenmiş ve hızla gelişerek günümüz dünyasında önemli bir dönüşüm aracı haline gelmiştir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de yapay zeka konusunda özellikle son yıllarda attığı adımlarla ciddi bir dönüşüm sürecine girmiştir. Türkiye, 2021-2025 yıllarını kapsayan Ulusal Yapay Zeka Stratejisi ile bu dönüşüme katkıda bulunmayı ve yapay zekanın eğitimdeki rolünü güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu strateji, yapay zeka eğitimi ve yetenek geliştirme, yapay zeka destekli eğitim teknolojilerinin entegrasyonu, yerli araştırma-geliştirme faaliyetlerinin artırılması, kamu ve özel sektör işbirliklerinin güçlendirilmesi gibi çeşitli alanlarda kapsamlı hedefler belirleyerek eğitimde dijitalleşmeyi hızlandırmayı ve öğrencilere geleceğin iş gücü için gerekli becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, bu çalışma, üniversite öğrencilerin yapay zekaya yönelik ilgi ve genel tutumlarını, eğitim süreçlerinde yapay zeka kullanım biçimlerini, kariyer planları ve gelecekleriyle ilgili yapay zeka hakkındaki genel görüşlerini, ayrıca demografik değişkenlerle ilişkilerini ortaya koymaktır. Araştırma, betimsel bir nitelik taşımaktadır. Araştırmanın evrenini Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi'nde eğitim gören 309 ön lisans ve lisans öğrencisi oluşturmaktadır.

Keywords

Yapay zeka , Farkındalık , Eğitim , Kariyer , Gelecek

Ethical Statement

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu 11.06.2024 tarihli 01-43 nolu kararı

The Role of Artificial Intelligence in the Education and Career Processes of University Students: Application on Tokat Gaziosmanpaşa University Students

Abstract

Since the mid-20th century, starting with Alan Turing's first conference in 1947, artificial intelligence has been shaped as the science of creating human-like intelligent machines, as defined by John McCarthy in 1956, and has developed rapidly and become an important transformation tool in today's world. Türkiye aims to contribute to this transformation and strengthen the role of artificial intelligence in education with its National Artificial Intelligence Strategy covering the years 2021-2025. This strategy aims to accelerate digitalization in education and provide students with the necessary skills for the workforce of the future by setting comprehensive targets in various areas such as artificial intelligence education and talent development, integration of artificial intelligence-supported educational technologies, increasing domestic research and development activities, and strengthening public and private sector collaborations. In this context, this study aims to reveal students' interest and general attitudes towards artificial intelligence, their use of artificial intelligence in educational processes, their general opinions about artificial intelligence regarding their career plans and future, as well as their relationship with demographic variables. The research has a descriptive nature. The population of the research consists of 309 associate and undergraduate students studying at Tokat Gaziosmanpaşa University.

Keywords

Artificial Intelligence , Awareness , Education , Career , Future

References

• Ağduk, S., & Aydemir, E. (2022). Classification of handwritten text signatures by person and gender: A Comparative Study of transfer learning methods. Acta Informatica Pragensia, 11(3): 324-347.
• Akdeniz, M., & Özdinç, F. (2021). Eğitimde Yapay Zeka Konusunda Türkiye Adresli Çalışmaların İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 912-932.
• Akkaya, B., Özkan, A. & Özkan, H. (2021). Yapay Zeka Kaygı (YZK) Ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Alanya Akademik Bakış, 5(2), 1125-1146.
• Aksakal, N. Y. & Ülgen, B. (2021). Yapay Zekâ Ve Geleceğin Meslekleri. Trt Akademi, 6(13), 834-853.
• Akyol, İ. T., & Özkan, N. A. Ş. (2023). Yapay zeka uygulamalarının Yerel hizmet sunumuna etkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(1): 120-134. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1287364
• Arslan, K. (2020). Eğitimde Yapay Zekâ Ve Uygulamaları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 71-88.
• Civelek, M. E. & Pehlivanoğlu, Ç. (2020). Technological Unemployment Anxiety Scale Development.
• Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (CBDDO). (2021). Türkiye Ulusal Yapay Zeka Stratejisi. https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/TR-UlusalYZStratejisi2021-2025.pdf. Erişim Tarihi: 10.12.2024.
• Elçiçek, M. (2024). Öğrencilerin yapay zekâ okuryazarlığı üzerine bir inceleme. Bilgi ve İletişim Teknolojileri Dergisi, 6(1): 24-35.
• Ergin, D. Y. (1995). 1. ölçeklerde geçerlik ve güvenirlik. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 125-148.
• Ferikoğlu, D., & Akgün, E. (2022). An Investigation of Teachers’ Artificial Intelligence Awareness: A Scale Development Study. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 10(3), 215–231.
• Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation? Technological Forecasting and Social Change, 114, 254–280. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2016.08.019
• Government of Canada (2025). Pan- Canadian Artifical Intelligence Strategy. https://ised-isde.canada.ca/site/ai-strategy/en?utm_source=chatgpt.com. Erişim Tarihi:10.09.2024.
• Gözübüyük, B. (2021). Yapay Zekanın Meydana Getirdiği Fikri Ürünlere İlişkin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Kırıkkale Hukuk Mecmuası 1(1). 54-81.
• Gümüş, E., Medetoğlu, B., & Tutar, S. (2020). Finans Ve Bankacılık Sisteminde Yapay Zekâ Kullanımı: Kullanıcılar Üzerine Bir Uygulama. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 28-53.
• Güven, A. (2024). Yapay Zeka Uygulamalarının Kamu Yönetimindeki Rolü Ve Önemi. Enderun, 8(2), 127-151. https://doi.org/10.59274/enderun.1524152
• Jones LD, Golan D., Hanna SA, & Ramachandran M. (2018). Artificial Intelligence, Machine Learning And The Evolution Of Healthcare: A Bright Future Or Cause For Concern? Bone & Joint Research, 7(3), 223-225.
• Malik, A. R., Pratiwi, Y., Andajani, K., Numertayasa, I. W., Suharti, S., Darwis, A., & Marzuki, M. (2023). Exploring artificial intelligence in academic essay: Higher education students’ perspective. Discover Education, 2(1):17. https://doi.org/10.1016/j.dsedu.2023.100071
• Öcal, E. E., Atay, E., Önsüz, M. F., Algın, F., Çokyiğit, F. K., Kılınç, S., ... & Yiğit, F. N. (2020). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Tıpta Yapay Zekâ İle İlgili Düşünceleri. Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 2(1), 9-16.
• People(2025). Bill Gates Says AI Will Replace Doctors, Teachers and More in Next 10 Years, Making Humans Unnecessary 'for Most Things'. https://people.com/bill-gates-ai-will-replace-doctors-teachers-in-next-10-years-11705615?utm_source=chatgpt.com. Erişim Tarihi: 20.09.2024.
• Reyhan, F.A ve Dağlı, E. (2023). Ebelik Yapay Zekâ Kaygı Durumlarının Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 8 (Özel Sayı), 290-296.
• Seçer, M. B. (2024). Sağlık alanında öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sağlıkta yapay zekâ uygulamaları ve ChatGPT farkındalığı, yapay zekâ kullanımına yönelik görüşleri ve teknostres düzeylerinin incelenmesi: kesitsel bir çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 9(4):856-866.
• Sheikhi, M. (2022). Yapay Zeka Kullanımının İş Piyasasına Etkisi. Journal Of Economics And Political Sciences, 2(1), 102-111.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi. (2021). Ulusal Yapay Zeka Stratejisi. Ankara: T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi
• Turing, A. M. (1950). Computing machinery and intelligence. Mind, 59(236), 433–460. https://doi.org/10.2307/2251299
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), 2024. İşgücü İstatistikleri, Ocak 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Ocak-2024-53525
• Uçucu, A. Ç., Belke, M., & Eruygur, H. O. (2024).Yapay Zekâ Teknolojisindeki Gelişmelerin İstihdam Ve Ekonomik Büyüme Bağlamında Değerlendirilmesi. Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025), https://cbddo.gov.tr/uyzs, ET:10.05.2024.
• Ulaşan, F. (2023). The Dark Side of Artificial Intelligence on the Basis of Public Administration. Journal of Society, Economics and Management, 4 (Special), 301-323.