SAĞLIK KURUMLARINDA COVID-19 SALGIN YÖNETİM SÜRECİNİN ETKİLİLİĞİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 50 - 63, 30.06.2021

Yalçın Karagöz Fuat Yalman

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, COVID-19 salgın yönetim sürecinin etkililiğini analiz etmek ve bu salgın yönetim sürecinde etkili olan faktörleri belirlemektir. Araştırmada hastane tabanlı kesitsel çalışma tasarımı kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, Düzce Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde çalışan sağlık profesyonelleri oluşturmuştur. Veriler yüz yüze anket tekniği kullanılarak 400 kişi üzerinden toplanmıştır. Araştırmada kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Verilerin analizinde SPSS ve AMOS paket programları kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda araştırmanın temel değişkenleri 4 boyuttan ve 26 sorudan oluşmuştur. Araştırmanın temel değişkenleri; “Hastanelerin Bilgi, Kaynak ve İletişim Yeterliliği”, “Bilim Kurulunun Faaliyetleri”, “Sağlık Bakanlığının Faaliyetleri” ve “Sağlık Sisteminin Etkinliği” şeklinde adlandırılmıştır. Ayrıca doğrulayıcı faktör analizi ile “Hastanelerin Bilgi, Kaynak ve İletişim Yeterliliği”, “Bilim Kurulunun Faaliyetleri”, “Sağlık Bakanlığının Faaliyetleri” ve “Sağlık Sisteminin Etkinliği” değişkenleri arasındaki yapısal ilişkinin kabul edilebilir uyum indeksine sahip olduğu görülmüştür. Tüm değişkenler için yapılan güvenilirlik analizinde, ölçeklerin yüksek güvenilirlik derecesine sahip olduğu görülmüştür. Güvenilirlik katsayısı Alfa= 0,849 olarak bulunmuştur. Belirlenen değişkenlerin, COVID-19 salgın
yönetim sürecinin etkililiğini değerlendirmek için, geçerli ve güvenilir bir araç olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Salgın, Salgın Yönetimi, Etkililik

Kaynakça

• AlTakarli, N. S. (2020). China’s response to the COVID-19 outbreak: a model for epidemic preparedness and management. Dubai Medical Journal, 3(2), 44-49. https://doi.org/10.1159/000508448
• Anglin-Brown, B., Mullings, J., & James, K. (2011). Epidemic management: a Caribbean university’s response to the 2009 H1N1 outbreak. West Indian Medical Journal, 60(2), 203-207. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21942128/
• Ataguba, O. A., & Ataguba, J. E. (2020). Social determinants of health: the role of effective communication in the COVID-19 pandemic in developing countries. Global Health Action, 13(1):1788263. https://doi.org/10.1080/16549716.2020.1788263.
• Bemah, P., Baller, A., Cooper, C., Massaquoi, M., Skrip, L., Rude, J. M., ... & Fall, I. S. (2019). Strengthening healthcare workforce capacity during and post Ebola outbreaks in Liberia: an innovative and effective approach to epidemic preparedness and response. The Pan African Medical Journal, 33(Suppl 2):9. https://doi.org/10.11604/pamj.supp.2019.33.2.17619.
• Darıcı, M. (2020). Politika yapım süreçlerinde bilim insanlarının rolleri: COVID-19 ile mücadele kapsamında oluşturulan bilim kurulu örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 15(2), 464-472. https://doi.org/10.48145/gopsbad.767226
• Demirbilek, Y., Pehlivantürk, G., Özgüler, Z. Ö., & Meşe, E. A. (2020). COVID-19 outbreak control, example of ministry of health of Turkey. Turkish Journal of Medical Sciences, 50(SI-1), 489-494. https://doi.org/10.3906/sag-2004-187
• Desai, A. N., Kraemer, M. U., Bhatia, S., Cori, A., Nouvellet, P., Herringer, M., ... & Lassmann, B. (2019). Real-time epidemic forecasting: challenges and opportunities. Health Security, 17(4), 268-275. https://doi.org/10.1089/hs.2019.0022
• Duygulu, S., Açıl, S. B., Özdemir, E. K., & Erdat, Y. (2020). COVID-19 Salgını: Yönetici Hemşirelerin Rol ve Sorumlulukları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(Özel Sayı), 34-46. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.776215
• Finegan, O., Fonseca, S., Guyomarc’h, P., Mendez, M. D. M., Gonzalez, J. R., Tidball-Binz, M., & on the Management, I. A. G. (2020). International Committee of the Red Cross (ICRC): General guidance for the management of the dead related to COVID-19. Forensic Science International: Synergy, 2, 129-137. 62
• Fu, L., Wang, X., Wang, D., Griffin, M. A., & Li, P. (2020). Human and organizational factors within the public sectors for the prevention and control of epidemic. Safety Science, 131 (2020), 104929, https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104929
• Gaeta, G. (2020). Social distancing versus early detection and contacts tracing in epidemic management. Chaos, Solitons & Fractals, 140, 110074. https://pesquisa.bvsalud.org/global-literature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/resource/pt/covidwho-654406
• Ghosh, R., & Kumar, S. (2020). Mobile health applications during epidemic management in India: a review. EAI Endorsed Transactions on Smart Cities, 5(13), e1. http://dx.doi.org/10.4108/eai.5-10-2020.166546
• Habersaat, K. B., Betsch, C., Danchin, M., Sunstein, C. R., Böhm, R., Falk, A., ... & Butler, R. (2020). Ten considerations for effectively managing the COVID-19 transition. Nature Human Behaviour, 4(7), 677-687. https://doi.org/10.1038/s41562-020-0906-x.
• Nguyen, H. C., Hguyen, M. H., Do, B. N., Tran, C. Q., Nguyen, T. T. P….. Duong, T. V. (2020). People with suspected COVID-19 symptoms were more likely depressed and had lower health-related quality of life: the potential benefit of health literacy. Journal of Clinical Medicine. 9(4), 965-965. https://doi.org/10.3390/JCM9040965
• Kaya, Ş. (2020). Yeni koronavirüs enfeksiyonu'nun (covıd-19) yönetiminde toplum temelli önleyici girişimler ve önemi. Journal of International Social Research, 13(75). https://eds.a.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=ae524818-5766-4233-94a9-e2a34e7fd0f6%40sessionmgr4008
• Kretchy, I. A., Asiedu-Danso, M., & Kretchy, J. P. (2021). Medication management and adherence during the COVID-19 pandemic: perspectives and experiences from low-and middle-income countries. Research in Social and Administrative Pharmacy, 17(1), 2023-2026. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2020.04.007
• Matua, G. A., Wal, D. M. V. D., & Locsin, R. C. (2015). Ebola hemorrhagic fever outbreaks: strategies for effective epidemic management, containment and control. Brazilian Journal of Infectious Diseases, 19(3), 308-313. https://doi.org/10.1016/j.bjid.2015.02.004
• Mayorga, L., Samartino, C. G., Flores, G., Masuelli, S., Sánchez, M. V., Mayorga, L. S., & Sánchez, C. G. (2020). Detection and isolation of asymptomatic individuals can make the difference in COVID-19 epidemic management. medRxiv. https://doi.org/10.1101/2020.04.23.20077255
• Pala, S. Ç., & Metintaş, S. (2020). COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanları. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 5, 175-187. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.789806 Sahoo, B. K., & Sapra, B. K. (2020). A data driven epidemic model to analyse the lockdown effect and predict the course of COVID-19 progress in India. Chaos, Solitons & Fractals, 139, 110034. https://doi.org/10.1016/j.chaos.2020.110034
• Shappell, S. A., & Wiegmann, D. A. (2000). The human factors analysis and classification system–HFACS [microform]: final report/Scott A. Shappell, Douglas A. Wiegmann. 63 Washington, DC: Office of Aviation Medicine, U.S. Dept. of Transportation, Federal Aviation Administration; Springfield, Va.: This document is available to the public through the National Technical Information Service Singh
• D. R., Sunuwar, D. R., Karki, K., Ghimire, S., & Shrestha, N. (2020). Knowledge and perception towards universal safety precautions during early phase of the COVID-19 outbreak in Nepal. Journal of Community Health, 45, 1116-1122. https://doi.org/10.1007/s10900-020-00839-3
• Smith, K. M. (2016). Using Technology in Biosurveillance and Epidemic Management. CIN: Computers, Informatics, Nursing, 34(11), 485-489. https://doi.org/10.1097/CIN.0000000000000300
• Tang, K. H. D. (2020). Movement control as an effective measure against COVID-19 spread in Malaysia: an overview. Journal of Public Health, 1-4. https://doi.org/10.1007/s10389- 020-01316-w
• Temiz, M. Z., Yürük, E., Kandıralı, E., Semerciöz, A., & Müslümanoğlu, A. Y. (2021). The urological practice and contribution to the general health system of the EBU accredited urology clinic during the first month of COVID-19 pandemic: An analysis from a tertiary center declared as a national COVID-19 pandemic hospital in Turkey. Turkish Journal of Urology, 47(1), 43-50. https://doi.org/10.5152/tud.2020.20362
• Turan, A., & Çelikyay, H. H. (2020). Türkiye’de KOVİD-19 ile mücadele: politikalar ve aktörler. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 3(1), 1-25. https://doi.org/10.33712/mana.733482
• Yanez, A., Duggan, J., Hayes, C., Jilani, M., & Connolly, M. (2017, October). Pandemcap: Decision support tool for epidemic management. In 2017 IEEE Workshop on Visual Analytics in Healthcare (VAHC) (pp. 24-30). IEEE.
• Yılmaz, E. A. (2020). Koronavirüs sonrası küreselleşme hareketleri ve ulus devletlerin konumu. Turkish Studies-Social, 15(4), 2219-2232. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.43171
• Zhang, Q., Wu, Y., Li, M., & Li, L. (2021). Epidemic Prevention During Work Resumption: A Case Study of One Chinese Company's Experience. Frontiers in Public Health, 8, 1061. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.596332